Uzun yaşamalarıyla tanınan Pakistan’ın Hunza halkı, doğal yiyeceklerle beslenme, bölgedeki pak hava ile dans ve spora gösterdiği ilgiyle haklarında çıkan efsaneleri doğruluyor. Pakistan’ın en kuzeyindeki Gilgit-Baltistan’a bağlı 200 kilometrelik Hunza vadisinde yaşayan Buruşo ve Vakhi halkları, 2 bin metrenin üzerindeki dağlık bölgelerde kışın gelmesiyle ülkenin geri kalanından aylarca izole halde yaşıyor.
Çoğunlukla zerzevat ve meyve tüketen bölge halkları, kış kurallarına sağlam dağ keçileri ve koyunlarıyla çiftleştirdiği evcil keçi ve koyunların yanı sıra bölgenin meşhur büyükbaş hayvanı yak eti ile besleniyor. Bu hayvanlardan üretilen doğal eserler dışında bölgenin en meşhur eseri ise kayısı ve kayısı yağı. Hunza’da tüm yemeklerde tereyağı ve kayısı yağı kullanılırken, kayısı yemeklerin ayrılmaz bir kesimini oluşturuyor.
Dünyanın en yüksek 50 doruğundan 17’sine mesken sahipliği yapan bölgede, bilhassa kış koşullarında Pakistan’ın hareketli siyasi gündemi ve dünyadaki gelişmelerden uzak yaşayan halkların doğal yiyeceklerle beslenmesi uzun yaşadıkları efsanesini oluşturuyor.
Muharrir Sujesh Gopalakrishnan’ın, “Hunza halkları ve 145 yaşına kadar uzanan sıra dışı yaşamları” makalesinde, Hunzalıların uzun yaşamasının sırrı olarak, fakirlikten kaynaklı yemek niyetine meyve suyu içmeleri, zerzevat ve meyveleri kurutarak ya da çiğ yemeleri, haftada 1 gün oruç tutmaları ve bölgenin coğrafik yapısı gereği daima antrenman içinde olmaları gösteriliyor.
HAYALİ ŞANGRİ-LA’NIN HUNZA OLDUĞUNA İNANILIYOR
İngiliz muharrir James Hilton’un 1930’larda sinemaya da uyarlanan Yitik Ufuklar (Lost Horizon) kitabında, Çin’den kalkıp Himalayalar’a inen uçakta yer alan 4 İngiliz’in götürüldüğü hayali Şangri-La’da uzun yaşayan, hastalanmayan beşerlerle karşılaşıyor. Kitabı Oscar ödüllü senarist Robert Riskin sinemaya uyarladı, sineması de 6 Oscarlı Frank Capra yönetti. Suyun tedavi ve terapi özelliklerinden bahseden “Su terapisi hakkında neredeyse her şey” kitabının muharriri Constantin Cerbu’ya nazaran Capra, sinemada yer olarak Hunza’yı canlandırdı.
Bu ortada, TRT Belgesel’de yayımlanan ve yapımcılığını Hüseyin Kılıç’ın üstlendiği Doğunun Kayıp Siluetleri belgeseli de uzun yaşayan Hunzalıları bahis ediniyor.
Hunza’nın erkekleri, ileri yaşlarına karşın tarım ve hayvancılıkla ilgilenmeye devam ederken boş vakitlerinde ise buz tutan göl ve havuzlarda buz hokeyi oynuyor. Günlük ayakkabılarıyla buz hokeyi oynayan erkeklerin yanı sıra gençler ve çocuklar da kıran kırana maçlar yapıyor. Kadrolarda kız ve erkekler karışık olarak yer alıyor.
Okuma yazma oranının yüzde 77 olduğu bölge, Pakistan’da kız çocuklarının en yüksek düzeyde eğitime katıldığı eyaletlerin başında geliyor.
BÜYÜK İSKENDER’İN ASKERLERİNİN KURDUĞUNA İNANILIYOR
Buruşo ve Vakhi halkları Pakistanlıların genelinin tersine açık ciltli, sarışın hatta bazen çekik gözlü olurken, bu iki halkın kökeniyle ilgili çeşitli savlar bulunuyor. İki halkın da mahallî lisanının Hint-Avrupa lisan ailesine üye olması nedeniyle Hunzalılar batılı kökenlere sahip olduğunu düşünüyor.
Buruşo efsanelerine nazaran Hunza’nın, Büyük İskender’in Hindistan seferi akabinde bölgede kalan bir kumandan tarafından kurulduğu, Hunzalıların soyunun ise bu kumandana dayandığına inanılıyor. İpek Yolu’nun geçtiği bu coğrafyada Orta Asya halklarıyla da ilgi içinde yaşayan Hunzalıların bu nedenle Türklerle akraba olabileceği de sav ediliyor. Buruşo halkı ise açık ciltli olmaları ve bilhassa Orta Asya Türklerinin kıyafetlerine misal kıyafetleriyle dikkati çekiyor.
Vakhi halkının ise Perslerle akraba olduklarına inanılıyor. Bugün Vakhiler Pakistan dışında Afganistan, Çin, Tacikistan ve İran’da görülüyor. İki halk da müzik ve dansa olan ilgilerini her yıl düzenledikleri şenliklerle dünyaya duyuruyor. Müzikli eğlencelerde Türkiye’de de sıkça kullanılan zurna da çalınıyor.
Bu bölgede “Suranai” denilen zurnanın yanı sıra “Dadang” ve “Daamal” üzere vurmalı çalgılar, Orta Asya’ya mahsus rebap ve dombra ile Güney Asya’ya mahsus sitar üzere çalgılar da kullanılıyor.
Pakistan’ın genelinin tersine bayan çalgıcılara sık rastlanan Hunza’da cümbüşler de karışık yapılıyor.
Haber7
