Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (ZBEÜ) Filyos Çalıştayı Düzenleme Konseyi Lideri Prof. Dr. Hamza Çeştepe, Karadeniz havzasındaki ülkelerin intermodal ağla Türkiye temasını sağlayacak olan Filyos Limanı’nın, boğazların trafik yükünün de hafifletilmesine katkı sağlayacağını söyledi.
Üniversitenin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Kısım Lideri da olan Çeştepe, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Filyos Vadisi’nin ülkenin uzun yıllardır planladığı ve son periyotlarda hayata geçirdiği çok kıymetli bir kalkınma projesi olduğunu bildirdi.
Projenin temel bileşenlerinin başında gelen Filyos Limanı’nın yıllık 25 milyon ton yük elleçleme kapasitesiyle Türkiye’nin en büyük 3 limanından biri pozisyonunda bulunduğunu lisana getiren Çeştepe, limanın, sahip olduğu birtakım avantajlarla bölgedeki limanlardan farklılık arz ettiğini ve ön plana çıktığını kaydetti.
Filyos Limanı’nın yalnızca yörede ve yakın etrafta bulunan sanayicilerin gereksinimleri için planlanmadığnı lisana getiren Çeştepe, “Ülkemizin ekonomik ve ticari gayelerine uygun olarak kuzey-güney koridorunun en kıymetli bileşeni olarak düşünülmüştür.” dedi.
“YILLIK 1,5 MİLYON KONTEYNER ELLEÇLEME KAPASİTESİNE SAHİP”
Çeştepe, 1,5 milyon ton yıllık konteyner elleçleme kapasitesine sahip olan limanın, tıpkı anda farklı boyutlarda 13 geminin yük elleçlemesinin yapılabileceği formda modellendiğini aktardı.
Filyos bölgesi, yolcu ve yüklerin ulaştırma modlarını değiştireceği bir nokta olacağı için yapılacak yeni yatırımlarla limanın akıllı ulaşım sistemlerini daha faal formda kullanmasının da mümkün olacağına dikkati çeken Çeştepe, şöyle devam etti:
“Başta doğal gaz olmak üzere çeşitli doğal kaynaklara ve ekonomik potansiyele sahip Karadeniz havzasında yer alan yüklerin kuzey-güney taraflı taşınımının Ukrayna-Türkiye ortasında olacağı, bu hedefle da Filyos Vadisi bölgesinin tercih edildiği görülmektedir. Karadeniz havzası ülkelerinden ve bilhassa Avrupa Birliği’nden sonra Türkiye’nin en kıymetli ticaret partnerlerinden olan Rusya’dan gelen malların Filyos Limanı aracılığıyla ülkemize gelmesi ve buradan da Mersin Limanı kontağıyla Akdeniz’e ulaştırılması mümkün olacak.”
“FİLYOS LİMANI BAŞKA LİMANLARDAN ÜSTÜNLÜKLERE SAHİP”
Deniz yoluyla kara, hava ve demir yolu ulaşım ağı avantajına sahip olan Filyos Limanı’nın, bu halde Karadeniz havzasında yer alan ülkelerin intermodal ağla Türkiye temasını sağlayarak boğazların trafik yükünün hafifletilmesine de katkı sağlayacağını lisana getiren Çeştepe, Filyos Limanı’nın Karadeniz bölgesindeki öbür limanlardan, bilhassa Trabzon ve Samsun limanlarıyla karşılaştırıldığında, değerli üstünlüklere sahip olduğunun görüldüğünü söyledi.
Çeşpete, şunları kaydetti:
“Samsun Limanı’nın yıllık elleçleme (yük) kapasitesi 11,5 milyon tonken, Filyos Limanı’nın 25 milyon tondur. Demir yolu ağı bulunmayan ve hinterlandı dar olan Trabzon Limanı’na karşılık, Filyos Limanı’nın geniş bir hinterlandı bulunmaktadır ve demir yolu kontağıyla hava yolu ve kara yolu kontağı da hayli elverişli durumdadır. 3 bin metre rıhtım uzunluğuyla Filyos Limanı ismi geçen limanlara bu açıdan da üstünlük sağlamaktadır. Filyos Limanı’nın yük kapasitesi, ayrıyeten, Zonguldak’ta yer alan öteki iki liman olan Erdemir Limanı ve Eren Güç Limanı’nın kapasitesinden de fazladır.”
“ORTA ANADOLU İHRACATININ BÜYÜK KISMI BURADAN YAPILIYOR”
Filyos Limanı’nın Ankara ve İç Anadolu Bölgesi’ne en yakın liman olduğuna işaret eden Çeştepe, ulaşım imkanlarının uygunluğu ve çeşitliliği avantajıyla Orta Anadolu’nun ihracatının büyük bir kısmının Filyos Limanı’ndan yapılabildiğini kaydetti.
Bölgede yer alan ve Türkiye Cumhuriyeti’nin en eski ve en değerli entegre sanayi tesislerinden biri olan KARDEMİR’in, yıllardır liman operasyonlarını Zonguldak sonları içinde yer alan özel bir şirketin kendisine ayırdığı kapasite doğrultusunda gerçekleştirdiğini vurgulayan Çeştepe, “Bu bağlamda Filyos Limanı, daha evvel işletilmesine de talip olan KARDEMİR’i Karadeniz’e rahat ve ucuz maliyetle açan ve ürettiği eserlerin Karadeniz havzası ülkelerine avantajlı bir formda ulaştırılmasını sağlayan bir kapı olacaktır.” sözlerini kullandı.
Çeştepe, Karadeniz’de Tuna 1 lokasyonu olarak tabir edilen ve Zonguldak’a yaklaşık 150 kilometre uzaklıktaki bölgede 405 milyar metreküp doğal gaz rezervi bulunduğunu da hatırlatarak, şu değerlendirmede bulundu:
“Ülkemizin yıllık doğal gaz gereksiniminin yüzde 30’unu karşılama potansiyeline sahip olan bu kaynağın karaya çıkartılması ve taşınması Filyos Vadisi Projesi’ni, münasebetiyle Filyos Limanı’nı ayrıyeten değerli kılmaktadır. Bölgede doğal gazın çıkarılması ve işlenmesi yanında, kurulması mümkün yan dalların katma pahası yüksek yüzlerce kimyasal ve petrokimya eseri ticarileştirme potansiyeli de ortaya çıkmıştır. Bu eserlerin yurt dışına ihracatında da tekrar Filyos Limanı’nın kıymetli bir rol üstleneceği kıymetlendirilebilir.”
“KARADENİZ HAVZASI ÜLKELERİNE İHRAÇ GERÇEKLEŞEBİLECEK”
Çeştepe, Filyos Limanı’nın eser üreten bir liman art alanına sahip olmasının değerli bir avantaj olduğunun altını çizerek, Filyos Vadisi Projesi içindeki sanayi bölgesi ve hür bölge içinde kurulması düşünülen yüksek teknolojili ve etrafa hassas sanayilerde üretilecek eserlerin, liman aracılığıyla düşük taşıma maliyeti avantajıyla Karadeniz havzası ülkelerine ihracının gerçekleşebileceğini belirtti.
Orta ve uzun vadede 3 deniz 3 liman projesi kapsamında ortaya çıkan Filyos Limanı’nın, Mersin ve Çandarlı limanlarıyla ilişkisi tam olarak sağlandığında bölgenin Türkiye’nin değerli lojistik merkezi haline geleceğini aktaran Çeştepe, bu üssün en değerli aktörü pozisyonunda olan Filyos Limanı’nın Türkiye’yi denizcilik alanında bölgesel liderliğe daha süratli yaklaştıracağını kelamlarına ekledi.
FİLYOS LİMANI TÜRKİYE’NİN KUZEY TİCARETİNDE KİLİT NOKTA OLACAK
Osmanlı Padişahı Sultan 2. Abdülhamit’in 150 yıl sonra gerçekleşen hayali Filyos Limanı’nın, Türkiye’nin “mavi vatan”daki hakimiyetini güçlendireceği ve ülke ticaretinin “kuzeye açılan geçidi” misyonunu üstleneceği öngörülüyor.
Zonguldak’ın Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesindeki liman, coğrafik avantajıyla Karadeniz ticaretinde kilit bir durak ve bölge iktisadına büyük katkı sağlama misyonuna başladı.
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Araştırma Vazifelisi Dr. Umur Bucak, bahse ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Limanın, yıllık 25 milyon ton konteyner elleçleme kapasitesine sahip olduğunu belirten Bucak, “Filyos Limanı, ortaya koyduğu yüksek kapasiteyle, Türkiye ticaretinin kuzey kapısı olacak.” dedi.
Bu noktada, bilhassa memleketler arası yükleri ve gemileri limana çekebilmek için Filyos Limanı’nın Karadeniz’deki rakiplerini iyi tahlil etmek gerektiğine işaret eden Bucak, burada Rusya’nın Novorossiysk, Romanya’nın Köstence ve Ukrayna’nın Odessa limanlarının öne çıktığına dikkati çekti.
KARADENİZ LİMANLARININ ÖZELLİKLERİ
Bucak, 8,3 kilometre uzunluğunda kıyı şeridine sahip Novorossiysk Limanı’nın, su derinliklerinin 8-15,6 metre ortasında değişiklik gösteren 89 rıhtımında, yılda yaklaşık 142 milyon ton toplam yük içerisinde 900 bin TEU konteyner elleçlendiğini anlattı.
Köstence Limanı’nın da 10’unun kuru yük, 4’ünün sıvı yük, 2’sinin araç, 8’inin ağır ve büyük yük konusunda uzmanlaşmış toplam 24 rıhtıma sahip olduğunu vurgulayan Bucak, su derinliği 7-19 metre ortasında değişen rıhtımlarda, yılda yaklaşık 67 milyon ton toplam yük içerisinde 700 bin TEU konteyner elleçlendiği bilgisini verdi.
Bucak, 9 kilometrelik kıyı şeridine sahip Odessa Limanı’nın ise su derinliği 8,8-11,7 metre ortasında değişen 54 rıhtımında yıllık 46 milyon ton elleçleme kapasitesi bulunduğunu ve limanda yılda yaklaşık 650 bin TEU konteyner elleçlendiğini söyledi.
Filyos Limanı’nın ise rakiplerine nazaran epeyce kıymetli bir pozisyonda bulunduğunun altını çizen Bucak, şöyle devam etti:
“İstanbul Boğazı, Süveyş Kanalı’nın 3 katı, Panama Kanalı’nın 4 katı daha ağır gemi trafiğine sahip. Rakiplerine nazaran dünyanın en fazla gemi trafiğine sahip dar geçidi olan İstanbul Boğazı’na çok daha kısa bir uzaklıkta yer alması ve gemilerin uğrak yapması için yakıt ikmali, bakım-onarım üzere çeşitli hizmetler üzere bahislerde Filyos Limanı dikkat çekiyor. Böylelikle ülkemizdeki tedarikçiler ve bakım tamirat tesisleri için kıymetli bir fırsat ortaya çıkacak.”
“TÜRKİYE PETROLLERİ’NİN LİMANDAKİ PROJELERİ DESTEKLENMELİ”
Karadeniz’in en yüksek elleçleme ölçüsüne sahip Novorossiysk Limanı’nda en fazla sıvılaştırılmış doğal gaz, petrol ve yağlar üzere sıvı dökme yüklerin elleçlendiğini belirten Bucak, limanın yakın etrafında 1500 kilometrelik ham petrol boru çizgisi kullanıldığını, Kazakistan ve Rusya rezervlerinin bu liman vasıtasıyla aktarıldığını lisana getirdi.
Bu noktada, liman alanında Türkiye Petrolleri Anonim İştirakinin (TPAO) yürüttüğü petrol arama ve çıkarma projelerinin desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Bucak, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Çizgisi Projesi’nin kuzey ayağı olarak da düşünülebilecek Filyos Limanı’na entegre bir boru sınırı kurulması, limana değerli bir rekabetçi avantaj kazandıracaktır. Son yıllarda Karadeniz’deki konteyner nakliyeciliğinde, Nesil ve Yol Teşebbüsü kapsamındaki yatırımlar sonucunda, doğrusal bir artış eğilimi izlenmektedir. Samsun Limanı, konteyner elleçlemede 2020’de yaklaşık yüzde 67’lik bir artış yakaladı. Bu sebeple, bir tarafı konteyner terminali olarak planlanan Filyos Limanı’nın, erişilebilirlik noktasındaki demir yolu entegrasyonu projelerinde ısrarcı olunmalı.”
Bucak, kısa vadede, limanda operasyonel faaliyetler yürüten TPAO’nun, ülkenin kuzey ticaretine değerli katkılar verdiğini, keşfedilen ve yeni keşfedilecek doğal gaz rezervleriyle bu katkının katlanarak artacağını kaydetti.
Türkiye’nin kıymetli sanayi ve ticaret merkezlerine yakınlığı sebebiyle limanın, kısa müddette ülke ticaretinin kuzeye açılan kapısı olacağını vurgulayan Bucak, “Bu noktada endüstriye yönelik teşvikler ve özgür bölge yapılanması, tetikleyici bir güç olacaktır. Bir boru çizgisi projesiyle de hem kuzeydeki rakiplerimize karşı rekabetçi avantaj elde edilebilir hem de hinterland boyunca petrol ve doğal gaz rezervi olarak değerli merkezlere erişim sağlanabilir.” dedi.
“KONTEYNER NAKLİYATINDA DA FİLYOS TERCİH EDİLECEK”
Ülkenin kuzey-güney aksında yürütülebilecek demir yolu entegrasyonu projeleriyle Filyos Limanı’nın Mersin, İskenderun yahut Antalya limanlarıyla direkt ilişkisinin da kurulabileceğini lisana getiren Bucak, “Filyos Limanı ile Akdeniz’i birleştiren rastgele bir proje, hem Rusya’nın Çin ile deniz yolu nakliyeciliğinde hem de Akdeniz ülkeleriyle ticaretinden hisse almamızı sağlayabilir. Böylelikle İstanbul Boğazı’ndaki trafik rahatlatılırken, taşıma mühletleri kısaltılabilir.” sözlerini kullandı.
Bilhassa Karadeniz’de konteyner hareketliliğindeki artış ele alındığında, Filyos Limanı’nın konteyner nakliyeciliğinde tercih edilen bir liman olacağını vurgulayan Bucak, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kuşak ve Yol Teşebbüsü’nün deniz yolu ayağında bir nevi by-pass edilen ülkemiz ismine çok modlu nakliyeciliği içeren alternatif bir rota sunulması sağlanabilir. Bu kapsamda gelişen demir yolu nakliyeciliğine dünyanın en büyük gemi operatörlerinin yatırım yaptığı görülmektedir. Bu durum, ileride uzun uzaklık taşımalarda sırf deniz yolunu içeren rotalardansa, birden fazla taşıma modunun kullanılacağı rotaların yer alacağını göstermektedir. Bu sebeple, demir yolu entegrasyonunun sağlanması, limanın rekabetçiliğinin sürdürülebilirliği açısından da epeyce kıymetlidir.”
Haber7
