YILIN UMUDU: TOPLU AŞILAMAYLA OLAĞANLAŞMA
Nüfus ve coğrafik uzaklık üzere faktörler Yeni Zelanda üzere birtakım ülkelerin salgını çok daha az hasarla denetim altına almasına yardımcı olurken; insan hareketliliğinin yüksek olduğu ABD ve AB, ekonomik güçlerine karşın makus performans verdi. Bilhassa Avrupa’da alınan sert tedbirlere karşın hadise ve ölümlerdeki makus gidiş aksiye dönmüş değil. Umutlar aşının başarısına bağlanmış durumda. Fakat bir yandan aşıda lojistiğin sağlanması, öte yandan aşı aykırısı kampanyalar, olağanlaşma umutlarını imtihanla karşı karşıya bırakabilir.
YILIN BAŞLANGICI: JOE BIDEN VAZİFEYE GELİYOR
20 Ocak’ta ABD’de vazifesi devralacak Joe Biden idaresinin, 2021’de hem dünya siyaseti hem de Türkiye bağlarında nasıl bir siyaset izleyeceği merak konusu. NATO, BM ve müttefiklerle münasebetlere yük vermesi beklenen Biden idaresinin Türkiye-ABD ilişkilerindeyse; S-400 füze savunma sistemi, ABD’nin terör örgütü PKK/YPG ile işbirliğinin sürmesi, FETÖ ve Doğu Akdeniz problemleri masadaki kıymetli hususlar. Biden ayrıyeten Kıbrıs’ta federasyondan ve Doğu Akdeniz kaynaklarının eşit paylaşılmasından yana. Güç paylaşımında işbirliğini ve Kıbrıslı Türklerin haklarının korunması gerektiğini savunuyor.
YILIN DİPLOMASİ İMTİHANI: AB İLE YENİ SAYFA
Avrupa Birliği–Türkiye münasebetlerinde gerginliklerin ön planda olduğu 2020’nin akabinde Ankara, Brüksel ile yeni bir sayfa açmayı arzuluyor. AB ülkelerinin çoğunluğu da diyalog kanallarının açık tutulması ve olumlu bir gündemin devreye sokulması taraftarı. Martta, Portekiz’in devir başkanlığı sırasında yapılacak AB Doruğu, alakaların geleceği açısından değerli. Doruktan her iki tarafın da beklentilerini karşılayacak bir sonuç çıkması hem AB’nin hem de Türkiye’nin tutumuna bağlı olacak. Doğu Akdeniz’de tansiyonun düşürülmesi ve ıslahat adımları, sonucun Türkiye lehine olmasına katkı yapacak ana ögeler olarak tabir ediliyor.
YILIN VEDASI: MERKEL PERİYODU SONA ERİYOR
16 yıldır Almanya’nın yazgısını belirlediği için ‘ulusun annesi’, dünya siyasetinde yükünü hissettirdiği için de ‘dünyanın en güçlü kadını’ olarak isimlendirilen Şansölye Angela Merkel yaklaşık 9 ay sonra siyasete veda edecek. Almanya’da 26 Eylül genel seçimlerinde Merkel artık aday değil. Merkel iktidarına kadar iktisadı çok cılız büyüyen, hatta ‘Avrupa’nın hasta adamı’ olarak nitelenen Almanya, bu tarihten itibaren daima bir büyüme sürecine girdi. Almanya, Avrupa’da yaşanan mali kriz, Euro krizi, mülteci krizi üzere derin problemlerden Merkel sayesinde kârlı çıkmayı başarmıştı. Ocak ayındaki kurultayda halefin seçilmesi bekleniyor. Hıristiyan Demokratların (CDU) gelecek seçimleri kazanma talihi ise Merkel’in korona krizindeki başarısına bağlı.
ATİNA İLE İLGİLER: UFUKTA DİYALOG VAR
Türk-Yunan bağlarında krizli bir yıldan sonra 2021 en azından diyaloğun deneneceği bir yıl olarak görünüyor. Atina’da, 2016’dan beri askıda olan Türkiye ile istikşafi görüşmelerin ocak sonunda başlaması bekleniyor. Atina, yalnızca Ege ve Doğu Akdeniz’de deniz yetki hudutlarının konuşulmasında ısrar ediyor. Türkiye ise adaların silahsızlandırılması üzere hususların da konuşulmasından yana. AB’deki ‘dayanışma’ unsurunun yanı sıra, ABD’de Joe Biden idaresinden de beklentileri bulunan Atina’nın, maksimalist taleplerinden bir anda vazgeçmesi beklenmemeli. Tablo olumlu görünmese de ikili bağlantılarda her büyük krizden sonra bir yakınlaşma periyodunun yaşandığı unutulmamalı.
RUSYA İLE ALAKALAR: ÇOK TARAFLI İŞBİRLİĞİ
2021 yılının jeopolitik denkleminde Rusya’nın, ABD’de misyona gelecek Joe Biden idaresinin ataklarına karşı Türkiye’yi kazanma stratejisi gütmesi bekleniyor. Rusya, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Güney Kafkaslar için önerdiği Türkiye, Rusya, İran, Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan altılı paktı hayata geçirmeye çalışacak. Rusya’nın inşaatına devam ettiği Akkuyu nükleer santralındaki dört reaktörden birincisinin tamamlanması bekleniyor. 2020’de Türkiye’yi 2 milyon Rus turist ziyaret ederken, 2021’de bu sayının yüzde 30 arttırılması hedefleniyor. ‘Türk Akımı’ doğalgaz boru sınırının Güney Avrupa ülkelerini içine alacak biçimde genişletilmesi de bir gündem hususu. Suriye, Karabağ ve Libya’da tahlile yönelik iştirakin aşıda da sürmesi tarafında sinyaller mevcut.
YILIN AÇILIMI: İSRAİL İLE OLAĞANLAŞMA
ABD Lideri Donald Trump’ın dış siyasette kıymet verdiği mevzular ortasında İsrail ve Arap ülkeleri ortasındaki olağanlaşma yer aldı. 13 Ağustos’ta İbrahim Anlaşması’nın imzalanmasıyla Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve İsrail ortasında olağanlaşma süreci başlatıldı. BAE’nin adımını Bahreyn, Fas ve Sudan takip etti. ABD ve İsrail basını Suudi Arabistan’ın da ortalarında bulunduğu öteki Arap ülkeleriyle olağanlaşma temaslarının devam ettiğini yazıyor. Türkiye ile İsrail ortasında da yeni yılda bağların eski normaline dönebileceğine dair işaretler kelam konusu.
YILIN SORUSU: SURİYE’YE BARIŞ GELİR Mİ?
Suriye’nin İdlib vilayetinde yüzbinlerce savaş mültecisi çadırkentlerde ömür gayreti vermeyi sürdürüyor.
15 Mart 2011’de başlayan Suriye iç savaşında 2021 yılı, barış ve tahlil yılı olacak mı? Birleşmiş Milletler himayesinde İsviçre’nin Cenevre kentinde süren Suriye Anayasa Komitesi toplantıları bu bahisteki ümitleri arttırıyor. 5’inci tıp toplantısı 25-29 Ocak’ta gerçekleştirilecek. Suriye’de yüzbinlerce can kaybına karşın Beşar Esad iktidarda olmaya devam ediyor. Rejimden kaçan yaklaşık 4 milyon kişi Türkiye hududundaki İdlib’e sığınmış durumda. Öte yanda ABD ve kısmen Rusya’dan dayanak alan terör örgütü PKK/YPG’nin denetimindeki bir bölge kelam konusu. Bu denklemden bir tahlil çıkar mı? İşte yılın sorusu.
YILIN NÜFUZ SAVAŞLARI: FÜZELER, HACKERLAR, YENİ SİLAHLAR
ABD’de misyona başlayacak Joe Biden’ın İran, Rusya ve Çin’le olan münasebetlerde izleyeceği siyaset merak konusu. İran İhtilal Muhafızları Kumandanı Kasım Süleymani’ye düzenlenen suikast ve ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımlar iki ülke ortasındaki krizi derinleştirdi. Buna rağmen Biden’ın nükleer mutabakata dönmeyi planlaması olumlu istikamette bir siyaset değişimini gündeme getiriyor. Çin ile ise ticaret savaşlarının sürmesi bekleniyor. Yeni yılda da milletlerarası aktörler füze denemeleri, siber akınlar ve yeni silahlarıyla pazu göstermeye devam edecektir.
İKLİM KRİZİYLE ÇABADA KRİTİK YIL
İklim konusu 2021’in en kıymetli başlıklarından biri olmaya aday. Son yıllarda peş peşe rekor hava sıcaklıkları kaydedilirken, uzmanlar, iklim değişikliğine karşı acil tedbirler alınmadığı takdirde bunun geri dönülmez sonuçları olacağı konusunda uyarıyor. Karbon salınımı kısıtlanmaya çalışılırken, bu hususta kâfi ilerleme sağlanamadığı takdirde 2050’ye kadar denizlerin 3 metre yükseleceği belirtiliyor. Artan hava sıcaklıklarıyla birlikte dünya genelinde Avustralya ve ABD’de olduğu üzere mega yangınlar kaydediliyor. Azalan yağışlar sonucu meydana gelen lokal kuraklıklar kıtlık tehlikesine işaret ediyor. Münasebetiyle 2021, iklim kriziyle gayrette ‘eşik’ niteliğindeki kritik yıllardan biri olmaya aday.
Hürriyet
Haber7
