Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun açıklamalarından satır başları şu biçimde;
Türkiye ve AB arasındaki bağ, Türkiye ile AB üyeleri arasındaki bağlantılar daha çok değer kazanıyor. Sayın Borrell’in de eforlarını görüyoruz ve teşekkür ediyoruz. Elbette AB’den beklentilerimiz var. Sayın Cumhurbaşkanımızın, sayın Şansölye Merkel ile bu tarafta gerçekleştirdiği telekonferanslar hakkında malümatımız var. Son radde verimli geçtiğini söyleyebiliriz. AB’nin taahhüdü olan gümrük birliğinin güncellenmesi, vize serbestisi ortak beklentimiz ve hepimizin yararınadır.
DEVLET MEMLEKET SAYIP REAKSIYON GÖSTERDİ
Almanya devir başkanlığını üstlendiği diye tüm sorunlar çözülecek değildir. Şu anda aramızda istek etmediğimiz meseleler var. Ve üstesinden birlikte gelmemiz gerekir. Siyasi saiklerle değil objektif kriterler çerçevesinde Türkiye’ye yaklaşmasını dilek ediyoruz. Bağlantılarımızı rehin alan Rum kesiti ve Yunanistan var. Bu AB ve Türkiye için haksızlık. Son devirlerde da açık söyleyeyim Fransa var. Bu siyasi mevzularla teknik bahisleri ayırt etmemiz lazım.
“DİYALOG BAŞLATMAYA HAZIRIZ”
Şark Akdeniz ve Kıbrıs konusunda bir tıkanma görüyoruz. Bunun da sebebi biz değiliz. Türkiye bir garantör memleket olarak Kıbrıs Türk halkının haklarını korumakla mükellef. Biz daima başından beri diyoruz ki Türkiye olarak ve Kıbrıs Türkleri olarak, KKTC olarak paylaşmaya varız, diyalog başlatmaya hazırız.
Kâfi ki burada hakkaniyet ölçüsünde paylaşmayı bilelim, öğrenelim. Öbür da bir derdimiz yok. Bu mevzularda neler yapabileceğimizi sayın Borrell ile konuştuk. Baştan dürüst açık konuşalım ki, birbirimizi aldatmış olmayalım. Problemleri da o devir daha iyi çözebiliriz. Bizim aramızda bir göç mutabakatı var. 2016’dan bu yana hangi taraf yükümlülüğünü mahalline getirmiş ya da getirememiş… Objektif bakan herkes bunu çok rahatlıkla söyler. Bugün farklı dinamiklerle karşı karşıyayız. Yarın pandeminin tesiriyle çok farklı sınamalarla karşı zıdda kalacağız. Bilhassa kaçak göçmen bakımından.
“HOŞUNUZA GİTSE DE GİTMESE DE YAPMAK ZORUNDASINIZ”
Yüz milyonlarca insan açlık sebebiyle memleketlerini terk etmek zorunda kalacak. Bunu memleketler arası kuruluşlar da BM de söylüyor. Bundan hepimiz etkileneceğiz. Pandemi gelir makbul lakin sorun biraz daha devam edecek önümüzdeki süreçte. Ortak hareket etmemiz lazım. Her şeyi Türkiye’den beklemek ve AB’ye gelince yükümlülüğü alanına getirmemek sorunu çözmez, daha da derinleşir. Dolayısıyla Türkiye’ye verilen taahhütlerin de noktasına gelmesi lazım. Gümrük birliği mutabakatının modernizasyonu kıymetli. AB pek hoşlanmıyor lakin vize serbestisi AB’nin bir kelamıdır. Hoşunuza gitse de gitmese de bu lafınızı bölgesine getirmek zorundasınız.
67’sini konumuna getirmişiz. Bunu yapmayan devletlere esneklik gösteriliyor, Türkiye’ye gelince daha fazla koşul yanlışsız değil. AB’nin kelamını yanına getirmemiz gerekiyor. Biz olumlu adımlar görmek istiyoruz. Türkiye epeydir tepelere davet edilmiyor.
“AB, TÜRKİYE’YE KARŞI KARAR ALIRSA KARŞILIK VERİRİZ”
Aldığı kararları da bilakis çevirmesi lazım AB’nin. Önümüzdeki günlerde encümen içtimasında, Türkiye’nin tekrar malum devletler yüzünden Fransa dahil, tekrar gündemde olacağını görüyoruz. Biz gereken iyi niyeti gösteriyoruz. Ancak AB Türkiye’ye yönelik kararlar alırsa, bunun karşılığını vermek zorunda kalacağız.
“AB SORUNUN DEĞİL TAHLILIN TARAFI OLMALI”
AB’den beklentimiz sorunun tarafı olmak tarafına tahlilin tarafı olmasıdır. Gerek Akdeniz, gerekse Kıbrıs hususlarında üyelik dayanışması anlayışı alanına dürüst bir ara bulucu olarak yaklaşırsa AB, sıkıntıların tahliline ek sağlayabilir. Bu beklentimizi de Borrell’e samimi bir formda söyledik.
“FRANSA ÇOK AÇIK NET SİLAH YARDIMI YAPIYOR”
Memleketler arası hususlarda geldiğimiz devir bugün Libya konusunda birtakım AB üyesi memleketler, Hafter’i tutuyor. yasal olmayan darbeci bir kişinin; Fransa çok açık net. Silah yardımı yapıyor, desteği veriyor. Artık alanda kaybedince agresifleşerek bunun acısını da Türkiye’den çıkartmaya çalışıyor. En son Şark Akdeniz’de taciz argümanında bulundu. Bunun hakikat olmadığını biz ispatladık. NATO ve AB bunu söyleyemez lakin biz çok açık söylüyoruz. Fransa burada dürüst davranmadı. Fransa’nın açık ve net halde Türkiye’den özür dilemesi gerekiyor. AB ve NATO’dan da özür dilemesi lazım onları da yanılttığı için. AB’nin bir inançlı devletler listesi var.
AB, objektif kriterler çerçevesinde bir karar alsaydı buna büyük bir hürmet duyardık. Lakin AB, bu kriterlere hiç uymayan kimi üye memleketlerin bastırmasıyla Afrika ve ötesinde birtakım hiç şeffaf haberler gelmeyen ve korona bakımından durumu çok vahim devletleri inançlı listeye alıp Türkiye’yi almadıkları vakit adil davranmadıklarını söylemek bizim hakkımız. Almanya’da buranın öncülüğünde en azından aşamalı bir adım atacağınızı düşünüyoruz. Bu hususta da AB’nin hakkaniyetli düşünmesini istiyoruz. Sonuç olarak biz bütün bu hususları samimi bir biçimde görüştük. Gayretlerini takdirle karşılıyoruz. Bu nedenle Kıbrıs’a gitti, Yunanistan’a gitti, bize geldi. Türkiye olarak yapıcı yaklaşıma devam edeceğiz. Çalışmalarını kolaylaştırmak için de gerekli desteği vereceğiz.
BORREL: TÜRKİYE KİLİT BİR ORTAK
İşte ortak basın toplantısında Joseph Borrell’in açıklamalarından satır başları;
Sıcak karşılama için teşekkür ederiz. Son dört ay içerisinde Türkiye’ye 2. sefer geliyorum. Korona sebebiyle daha sık gelemedim. Umuyorum ki gelecekte bu pandemi bu kısıtlara sebep olmadığında bu konuşmaları daha çok yapacağız. Çözecek çok meselemiz var.
Bu karşılamanız için ve birçok hayati kıymete sahip mevzuyu ele almamıza fırsat verdiğiniz için teşekkür ederiz. Şark Akdeniz’deki durum, Libya ve Suriye ve umum mealde AB-Türkiye ilgilerinin durumu. En iyi devrinden geçiyor bu ilgiler diyemeyiz. Birlikte çalışmamız gerek.
Bugün burada Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin görüşlerini almak için bulunuyorum. Gelecek hafta değerli bir toplantımız olacak. İki değerli içtimadan evvel bir araya gelmemiz kıymetli diye düşündüm. Hem her iki tarafın da konumunu daha iyi öğrenebilmek ve yapılabilecekleri görebilmek için.
Türkiye AB için yakın bir komşu değil, birtakım üye devletlere; Yunanistan’a Portekiz’den daha yakın bir komşu. Kilit bir ortak Türkiye ve aday bir memleket. Sık sık çok kapsamlı bir halde Türkiye’yi tartışıyoruz. Bu da bu alakaya ne kadar ehemmiyet verdiğimizin bir göstergesi.
Sayın Bakan ile çok açık yapıcı bir biçimde konuşabildik. Şu an mevcut durum ülkü olmaktan çok uzak. Önemli problemler var ki bunları acilen ele almamız gerekiyor.
Zira bu durumdan çıkmanın karşılıklı yararı olduğuna inanıyoruz. Avrupa için Şark Akdeniz kilit bir kesim. Ve ileriye yönelik hareket edebilmek için, inanç oluşturabilmek için, iyi komşuluk alakaları ve güvenlik açısından da nitekim çok değerli.
Tek taraflı yaklaşımla yapılamaz, işbirliği ve diyalog gerekir. Daha fazla işbirliğine gereksinimimiz var. Ulusal Savunma Bakanı ile de görüşeceğiz. Türkiye ve Libya’daki ihtilaf konusunu da ele aldık. Berlin Konferansına katılan tüm iştirakçilerin konumunu ele aldık.
“TÜRKİYE’NİN SEYAHAT KISITLAMALARI KONUSUNDAKİ KAYGILARINI ANLIYORUM”
Şunu söylemek isterim. Türkiye’nin seyahat kısıtlamaları konusundaki telaşlarını anlıyorum. Türkiye’nin bu listede olmadığını söylediniz fakat mahsusen gerekli olmayan seyahatlere yönelik bir grup kısıtlarımız var. Komitenin bu hususlarla ilgili haberleri bu kararları objektif kriterlere dayanarak alıyor. Tabi ki bu mekanik bir süreç değil. Niteliksel değerlendirmenin de yapılması gerekiyor. Hiçbir şey en son değil. Her iki haftada bir bakılıyor, değişen sıhhat durumu ele alınıyor. Büsbütün bir seyahat yasağı yok.
SORU: Birinci sorum Çavuşoğlu’na olacak. Türkiye ve AB arasında görüş farklılığı olduğunu biliyoruz. Şark Akdeniz, Kıbrıs ve sondaj çalışmalarıyla ilgili olarak. Bugün bu farklılıkların üstesinden gelmek için bir ilerleme kaydettiniz mi? 2. sorum da Borell’e olacak. Türkiye, mutabakatın bölgesine getirilmediğinden şikayet ediyor. Inancın tesis edilmesi için 3,6 milyon Suriyeli mülteci için finansman sağlanması ve vize serbestisi üzere adımları atacak mı?
Çavuşoğlu: Bugün bu mevzuları gündeme getirdik, konuştuk. Sorunun kaynağı nedir, bu noktaya nasıl geldik bir hatırlatmada bulundum. Bu sorunun temel kaynağı, bugüne kadar Rum bölümünün, KKTC’nin ve Kıbrıs Türklerinin ikazlarına uymadan ve Kıbrıs Türk halkının haklarını yok sayarak başlattığı tek taraflı sismik araştırma ve sondaj çalışmalarıdır. Bu hususta da AB’yi geçmişte çok uyardık. Bu olmadığı için biz de sondaj gemilerimizi kesime gönderdik. Bu hususun iki ögesi var. TPAO’nun burada sondaj faaliyetleri var. Buradaki faaliyetlerimizi KKTC’nin talebi üzerine yaptık. Burada bir esneklik gösterebilmemiz için KKTC ve Kıbrıslı Türklerin haklarının garanti altına alınması lazım. Gelir paylaşımının tesis edilmesi gerekiyor. İlla iki tarafta direkt itilaf söz konusu değil. AB mekanizması olabilir.Bu talep haklı bir talep. Evet noktasına getirmek niçin bu kadar sıkıntı? Tek sorun var, Güney Kıbrıs kendilerini adanın sahibi olarak görüyor. Bugüne kadar sorun çözülmedi. O yüzden diyorum AB tahlilin tarafı olsun. Biz işbirliğine, diyaloğa hazırız. Geçmişte Ege’de Yunanistan ile müzakere ederek kararları almıştık. Şark Akdeniz hepimizin ortak denizi ise hepimizin nimetleri paylaşmamız lazım.
Yunanistan ve başka devletler Türkiye’yi dışlayarak kendi aralarında itilaflar imzaladılar. Türkiye’yi kara sularımızdan bile dar bir yere hapsetmek istediler.Uyarılarımız dikkate alınmadığı için adımlarımızı attık. Bundan sonra tansiyonun artmaması için birtakım mevzularda esneklik gösterebileceğimizi söyledik. Cumhurbaşkanımız şahsen Miçotakis’e söylemişti. Son görüşmeyle birlikte diyaloğun devam etmesinden yanayız.
Borrell: Sayın Bakanın bahsettiği bu tansiyonun, azaltılması isteğiyle geldim buraya. Bu çeşit gerginliklerin ortadan kaldırılması için, komşu devletler arasında bir ekip uzlaşmazlıklar var. Kıta sahanlığı, kara sularıyla ilgili olarak. Büyük bir uzlaşmazlık şu anda bu. Türkiye tanımıyor lakin AB’nin üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti. Fakat tıpkı vakitte her iki tarafı da şad edecek bir tahlil bulunması gerekiyor. Biz de bunu konuştuk. Türkiye ile Yunanistan arasında müzakerelern başlatılması. Öncelikle hidrokarbonların gelirlerinin Kıbrıs adasında paylaşılması konusunda. Bununla ilgili olarak AB mümkün olduğunda yardımcı olmaya çalışacaktır. Yunanistan ve Kıbrıs AB’nin üyeleri. Bu bahiste AB Kurulu zati aşikâr bir durum aldı. Bir sonraki içtimada bunu ele alacağız.
Sayın bakanın söylediği de beni çok mutlu etti. Türkiye tarafında yeni tansiyon durumunun yaratılması niyeti yok. AB de birebir halde. 2016 mutabakatı, Türkiye’nin mültecilere yardım edebilmesi için bir grup finansal destek alması değil yalnızca. Çok daha kapsamlı bir mutabakat. Birçoğu uygulanmadı, zira bu 4 yıl içerisinde bir kadro siyasi görüş ayrılıkları oldu AB ve Türkiye arasında. Mevcut duruma bu türlü geldik. Tekrar oturup bu mutabakatın güncellenmesini konuşmamız gerekiyor. Vize, gümrük birliğinin güncellenmesi, şark Akdeniz’deki ihtilaflar, Suriye ve Libya’da işbirliği… Türkiye ortamda güçlü bir aktör ve AB’nin bu hakikaten karmaşık ilginin bir kesimi olarak bir güncelleme yapması gerekir. Ben daima şöyle söylüyorum. Türkiye ile alakamız dış siyaset bakımından AB’nin en değerli sorunu haline geldi.
SORU: Az evvel sayın Borell, Türkiye AB alakalarını tanımlarken ülkü olmaktan çok uzak dedi. Daha spesifik AB neler yapmalı, Türkiye neler yapmalı?
Borell: Problemlerin komşular arasında tahlilinin birinci yolu komşu olmak ve işbirliği yapmak. Bu da oturup konuşarak olur. Tek taraflı kararlar almak mevzuyu öbür noktaya götürür. İşbiriliğine dönük yaklaşımla konuşulması gerekir. Her şey tıpkı anda çözülemez lakin her şey her şeyle alakalı. Burada aslında yaptığım ziyaret, müzakerelerin konuşmaların başlatılmasını sağlamak. Yani Türkiye AB ile yahut üye devletlerle, Kıbrıs Cumhuriyeti ve Kıbrıs’taki Türkler, Yunanistan Türkiye AB BM herkes bir araya gelebilir. Kimilerinin tabi ki Kıbrıs’ta Türk tarafında yapılacak olan seçimleri Ekim’de, beklemesi gerekiyor. Umum olarak görüş farklılıklarını masaya yatırıp sıkıntıların tespit edilmesi. Bu tahlil aramanın birinci adımı.
Çavuşoğlu: Türkiye AB bağlarında tüm hususlar birbiriyle irtibatlı. Fakat biraz evvel söylemek istediğim şuydu. Teknik hususlarla siyasi hususları kaide olarak koşarsak hiçbir sorunda uzaklık kat edemeyiz. Gayemiz Türkiye AB bağlarını bitirmek mi, geliştirmek mi? Evet birbiriyle temaslı fakat hususları büsbütün birbiriyle ön kuralla bağlarsak hiçbir adım atamayız. Tüm meseleler giderek derinleşir. Örnek veriyorum. Müzakereler, genişleme. Son devirlerde Garp Balkanlar ve Türkiye ile suni ayrıma girdiniz. Bunun Şark Akdeniz ile ne ilgisi var? Tüm müzakere eden aday devletler eşit muamele görmeli. Göç konusunu Şark Akdeniz’e bağlarsanız o devir bu mevzuyu nasıl çözeceğiz? AB’nin kendi kıymetleriyle çelişmemesi lazım. Yunanistan’ı kınıyor. AB ne diyor? Yunanistan bizim sonlarımızı koruyor. kişileri öldürse de botları batırsa da haklıdır destekliyoruz diyor. AB’nin hudutları güneyde Suriye’de İran’dan başlıyor. Türkiye’nin güney ve şark hudutlarıyla başlıyor. Biz İdlib’den gelenlere bu türlü muamele yapsak AB’nin ne reaksiyon vereceğini biliyoruz. Göç konusunda örneğin, kendi dinamikleri var. Göç mutabakatına baktığımız devir Şark Akdeniz ve sair kaideler yok. AB ve Türkiye’nin bölgesine getirmesi gereken sorumluluklar var. Türkiye sorumluluklarını tarafına getirdi. AB kurallarını mahalline getirmedi. Göç konusunda tekrar gözden geçirelim diyorsunuz. Ancak ilerleme kaydetmemiz için rum bölümünün isteklerini bölgesine getirin diyorsunuz. Ne alakası var? O devir biz de kurallar koşalım. Bu bir ortak sorun. Birlikte tahlil bulmamız için gerekiyor. O devir o iki mevzuyu karıştırdığınız devir, o vakit tıkanıyor. Tıkandığı devir da tahlil bulamayacağız ne yapacağız? O devir bizi tehdit ediyor, göçmenleri tehdit ediyor diye Türkiye’yi eleştirmeyeceksiniz. Çok açık konuşalım bunlar tehdit değil. İki tane üyenin, Rum kısmı memleketler arası hukuka uymaz formda üye oldu. İki devletin her şeyi esir almasına müsaade vermeyin. Benim anlatmak istediğim bu. Bence son kademe adil bir yaklaşım içindeyiz. Lakin her hususta, bunların sizi rehin almasına müsaade verirseniz kabahat bizde olmaz. O devir bizi suçlamayın, Türkiye bizi tehdit ediyor demeyin. Türkiye’ye karşı karar almayın. O vakit biz de adımlarımızı hiç çekinmeden atarız. Biz bağlarımızı geliştirmeyi tercih ediyoruz.
Haber7
