Başta Ortadoğu olmak üzere dünya üzerindeki çeşitli bölgelerde rahatsızlık uyandıran tartışmalı adımlar atan Donald Trump’ın akabinde ABD’de geçen ay başkanlık koltuğuna oturan Joe Biden’ın dış siyasetine ait beklentiler yükseldi.
Richard Falk, “tartışmalı dış siyasetten kaçınması” beklenen Biden’ın, Trump devrinin çoka kaçan uygulamalarından kimilerini geri almanın ötesine geçip geçemeyeceğini söylemek için şimdi çok erken olduğunu belirterek “En iyi iddiam, İsrail-Filistin sıkıntısına Obama periyodunun yaklaşımının devamlılığı, özel bağlantının sürdürülmesi, İsrail’in Birleşmiş Milletlerde, Boykot, Yalnızlaştırma ve Yaptırım (BDS) hareketiyle ilişkilendirilecek çeşitten şiddet içermeyen baskılara, suçlamalara ve sansüre karşı korunması olacaktır.” diye konuştu.
Biden idaresinin dış siyasetinin istikametini gösterecek en kıymetli işaretin, İran’a ve Trump’ın 2015’te çekildiği Nükleer Program Mutabakatı’na yaklaşımıyla ortaya çıkacağını vurgulayan Falk, Biden’ın Yemen’deki savaşta Suudi Arabistan’a verilen askeri dayanağın sona erdirildiği istikametindeki açıklamasına da değindi.
Falk, “Biden’ın, Irak ve Lübnan’da istikrarı teşvik etmesi; Yemen, Suriye ve Libya’daki kaos ve çekişmeyi sona erdirmek üzerine özel vurgusu, ayrıyeten Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile silah mutabakatının askıya alınmasına yönelik dış siyaseti, Orta Doğu’yu az da olsa askerden arındırmaya dönük güzel karşılanan işaretleridir.” dedi.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının iktisat ve sıhhat üzerindeki tesirleriyle başa çıkma vurgusu yapan Biden’in büyük oranda iç sorunlara odaklanmasının beklediğini tabir eden Falk, dış siyasette “Orta Doğu’dan daha da dertli olanın Çin ile tansiyonun tırmanması” olacağını kaydetti.
– “YÜZYILIN ANLAŞMASI”: JEOPOLİTİK ZORBALIK
Falk, ABD-İsrail bağlantıları ve Washington’un Filistin sıkıntısına ait tavrına ait İsrail’in, ABD’nin bölge siyaseti üzerinde güçlü tesire sahip olmaya devam edeceğinin “muhtemel” göründüğü değerlendirmesini yaptı.
Trump idaresinin Yüzyılın Mutabakatı ismi verilen kelamda Orta Doğu barış planının gayesinin “özünde günlük hayatlarının kalitesini artıracak bir ölçü ekonomik yardım karşılığında Filistinlilerin temel haklar için verdikleri uğraşa hürmet gösterildiği belirtilerek siyasi olarak teslim olmayı kabul etmelerini sağlamak” olduğunu söyledi.
Richard Falk, bu muahedenin “hakiki bir barışı sağlamaktan fazla, jeopolitik zorbalık taktiğinden öteki bir şey olmadığına” işaret ederek “Sömürgecilik sonrası güçlü milliyetçilik çağında, bir halkın kendi anavatanında tabi olmayı kabul etmesini ve kendi bahtını tayin hakkından vazgeçmesini beklemek gerçekçi değildir.” değerlendirmesini yaptı.
BM’nin İsrail-Filistin sorunun barışçıl tahlile ulaştırmada yetersiz kaldığı tenkitlerine dair bir soru üzerine Falk, eski ABD Lideri Barack Obama idaresi sırasında geçirilen bir BM kararın atıfta bulundu ve ABD’nin çekimser kalmasına karşın BM Güvenlik Kurulu’nda 14’e karşı sıfır oyla güçlü biçimde yerleşim tersi kararın geçirildiğini hatırlattı.
Falk ayrıyeten Malezya, Yeni Zelanda, Senegal ve Venezuela’nın ortaklaşa desteklediği 2334 sayılı BM kararının da 23 Aralık 2016’da kabul edildiğini anımsattı.
– BM, İSRAİL’İN CÜRMÜNÜ BELGELEMEYE DEVAM ETMELİ
Falk, 2016 kararıyla son yıllarda “BM otoritesinin en güçlü biçimde tasdik edildiğini, lakin uygulamada hiçbir sonuca varılmadığını”, İsrail’in milletlerarası hukuk yahut BM direktifleri konusundaki istikrarsız bir tavır sergilediğini hatırlatarak “İsrail, yaşanabilir bir Filistin devletinin kurulmasını düşünmeyi bile reddettiğinin işareti olarak, birden fazla Batı Şeria’nın köhne yerlerinde 3 bin kişilik yeni yerleşim inşası kararıyla Biden idaresine meydan okudu.” dedi.
Richard Falk, “BM gündeminin, İsrail’in hatalarını belgelemeye devam etmesi değerli. Zira bu sivil toplum aktivizmini teşvik edecek ve yasallaştıracaktır. Filistinlilerin haklarına ulaşması, her iki halk açısından barışçıl bir geleceğe sahip olma ihtimali, sırf içeriden gelen Filistin direnişi ve dışarıdan gelen global dayanışmayla mümkün olabilir.” değerlendirmesini yaptı.
Falk, muhtemel global barış konusunda ise şunları kaydetti:
“Şu an mevcut şartlar altında, dünya barışına ulaşma konusunda umutlu değilim. Birtakım yangınların, Orta Doğu’daki üzere durdurulabileceğini ve hatta söndürülebileceğini düşünüyorum lakin birini söndürürken başkalarının çıkma mümkünlüğü yüksek. Ancak iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik ve göç üzere problemlerle başa çıkmada ilerleme kaydedilebilir.”
ABD’nin global güvenlik anlayışına çok yatırımlara duygusal açıdan güçlü bağ geliştirdiğini, hayati değere sahip ABD çıkarlarına yönelik olduğu sav edilen abartılı güvenlik tehditleriyle ilişkili bütçeyi yasallaştırdığını lisana getiren Falk, ABD’de, güvenlik siyasetinde askerden arındırıcı düzenlemenin gerçekleşmesinin beklenen olmadığını söyledi.
Falk öte yandan Çin’in ekonomik ve teknolojik dinamizminin, ikinci bir Soğuk Savaş’ı tehlikeli biçimde tahrik ederek ve jeopolitik çatışmaya yönelmekten öteki tesirli bir cevap yok imajını vererek ABD’nin global dış siyaset önceliğini diğer istikamete çektiğini kelamlarına ekledi.
Haber7
