UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’nde yer alan Şanlıurfa’nın Harran ilçesi, konik kubbeli konutlarıyla ilgi çekiyor. Dışı balçıkla içi ise yumurta akı, toprak, saman ve gül yağı karışımı ile elde edilen karışımla sıvanan meskenler, yazın serin kışın ise sıcak kalması özelliği ile ziyaretçilerini şaşkına çeviriyor. Harran Kaymakamı Cihat Koç, yerli yabancı tüm turistleri, enteresan imajının yanı sıra çarpıcı özellikleri ile dikkat çeken kümbet konutları görmeye davet etti.
Tarihi ve kültürel zenginlikleri ile dikkat çeken Şanlıurfa’nın Harran ilçesi de birinci İslam Üniversitesinin kalıntıları ve konik kubbeli kümbet konutları ile yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. Bilhassa yaz aylarında yüksek sıcaklık kıymetlerinin hissedildiği ilçeyi ziyaret eden yerli ve yabancı turistler, mimarisi münasebetiyle doğal olarak yazın serin, kışın da sıcak olan meskenlere hayran kalıyor. İlçede yaşayanlar ise hala konik kubbeli konutlarda de hayatlarını sürdürmeye devam ediyor.
Konik çatılara sahip, taş yapıların neden bu türlü bir mimariyle yapıldıkları konusunda ise farklı rivayetler mevcut. Bir rivayete nazaran periyodun hükümdarı, kendisinden müsaadesiz yerleşim yeri kurmayı yasakladığı için var olan konutlardan yüksek vergi alınmasını emretmiş. Halk da buna tahlil olarak küçük kireç taşlarını harç koymadan üst üste yığıp yaptıkları konutları bulmuş. Böylelikle vergi memurları geldiğine meskenlerini basitçe yıkıp, gittiklerinde ise tekrar yapabiliyorlarmış.
DÜNYADA 3 ÜLKEDE YER ALIYOR
Harran’da 40 yıldır 22 odalı kümbet meskenini konuk konutu olarak işleten Mustafa Kızıl, konutun yaklaşık 200 yıldır ayakta durduğunu söz etti. Değişik görünümü ile dikkat çeken konutların dünyada yalnızca Türkiye, Suriye ve İtalya’da bulunduğunu anlatan Kızıl, ilçe halkının kümbet konutların korunması için ağır efor gösterdiğini tabir etti. Konutların yüksekliğinin 5 metre olduğunu bildiren Kızıl, “Bu konik kubbeli Harran konutlarının dışları balçıkla sıvanıyor, konutların içi de yumurta akı, toprak, saman ve gül yağı karışımından sıvanıyor. Çok odalı bu meskenlerin enteresan bir özelliği de tek bir odasında soba yakılsa bile tüm odaları ısıtacak bir sisteme sahip olmasıdır. İnanılmaz bir mimari ile inşa edilmiş konutlar, günümüzün mimarları tarafından da hayranlık duyulan bir yapı olma özelliğine sahip. Bu konutların en büyük özelliği yazları serin, kışları ise sıcak olması. Bu meskenlerdeki her bir kubbe sayısı, o meskenin maddi durumunu da simgeliyordu. Meskenlerdeki herkes birbirleriyle akraba olduğu için konutlar, içeriden birbirlerine bağlı olarak inşa edilmiş” diye konuştu.
HER YIL SIVASI YAPILIYOR
Harran kümbet meskenlerinin ‘kerpiç ev’ olarak da anıldığını ve yıkılmaması için her yıl sıvadıklarını anlatan Kızıl, şöyle dedi “Bu konutların her yıl çamur ve samanla sıvasını yapıyoruz. Yazın bu bölgeler çok sıcak olduğu için birinci yapılma nedeni sıcaktan korunmak içindir. Yazın bu meskenlerin içi buz üzeredir. Bu konutların konik yapılmasının üç özellikleri var. Düz yapılsaydı çatışında yağmur birikirdi. Kışın çok soğuk olduğu vakit ortalarında ateş yaktıkları vakit duman dışarı çıksın diye baca formunda yapılmış. Birde iklim şartlarına nazaran yapılmıştır. 1980 yıllında GAP Projesinin hayata geçmesiyle birlikte halk bu konutlardan çıkıp beton konutlara yerleştiler. Buranın geçim kaynağı tarım olduğu için kümbet meskenlerde ahır ve kiler olarak kullanılmaya başlandı. Bizim konuk konutu olarak işlettiğimiz 22 odalı bu kümbet konut; deve kuşu yumurtasıyla yapılan harçla inşa edilmiş. Tekrar pişirilmiş toprak ve gül yağı kullanılmıştır. Gül yağı da yağmur yağdığı vakit gül yağı hoş koktuğu için kullanılıyor.”
KAYMAKAMDAN DAVET
Harran Kaymakamı Cihat Koç ise tarihi bir pozisyona sahip olan kümbet konutları herkesin görmesi gerektiğini tabir etti. Kümbet konutların dizaynının çok hoş olduğunu anlatan Kaymakam Koç, “Kümbet meskenler, bölgemizin hem coğrafik şartları hem de iklim şartlarından halkımızın ahenk sağlamasıyla ortaya çıkan bir yapıdır. Dünya’da İtalya başta olmak üzere birtakım yerlerde örnekleri var. Bu konutların en büyük özellikleri bölgemiz çok sıcak yazın serin kışında sıcak bir oda sıcaklığı sağlaması tercih nedeni oldu. Konutlarımızın tamamı tarihi SİT alanı içerisinde ve muhafaza konseyimiz tarafından da tescillenmiş korunan konutlardır. Dünyanın her yerinden gelen turistlerin ağır ilgi gösterdiği ilçemizin bir turizm destinasyonu haline gelmesi büyük katkısı olan konutlardır. Bu konutları korumak için ağır bir gayret sarf ediyoruz” diye konuştu.
Haber7
