Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Türkiye’nin dış siyaseti dahil, S-400 hava savunma sistemi ile ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulundu. S-400’lerin F-35 ve NATO sistemine bir risk teşkil edip etmediğinin incelenmesi üzerine bir düzenek kurulması teklifini yenilediklerini belirten Kalın, “Bir aralık alabileceğimize inanıyoruz” dedi.
Sabah’ın haberine göre Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, gündemdeki gelişmelerle ilgili şunları söyledi:
TÜRKİYE’NİN STRATEJİK EHEMMİYETİ AZALMAZ
(Yeni devirde Türkiye-ABD ilişkileri) Türk-Amerikan bağlantılarının uzun bir tarihi var. Bu tarihi süreç içinde pek çok iniş çıkış yaşandı. Farklı idareler işbaşına geldiği vakit periyot dönem ilgilerimizin çok iyi, verimli olduğu vakitler da yaşadık; tansiyonların olduğu periyotlardan de geçtik. Lakin değişmeyen bir şey varsa o da Türkiye’nin bölgedeki stratejik ehemmiyetinin hiçbir vakit azalmadığıdır.
TÜRKİYE İLE YAKIN ÇALIŞMAK İSTEYECEKLER
Biden idaresi, milletlerarası kurum ve kuruluşları güçlendirmeyi hedefleyen bir dış siyaset perspektifine sahip olduklarını söz ediyor. Bu çerçevede hem Transatlantik ittifakı ve NATO’yu hem de öbür ittifak sistemlerini güçlendirici mahiyette adımlar atacaklarını söylüyorlar. Paris İklim Mutabakatına geri dönmeleri, DSÖ’ye geri dönmeleri, Filistin’e kesilen yardımları devam ettirmeleri, Müslüman yasağı diye bilinen vize yasağını kaldırmaları… Türkiye’yi de bu perspektiften değerlendirdiklerini biliyoruz. Kendi mevkidaşımla yaptığım görüşmede bu izlenimi edindim. Münasebetiyle burada Türkiye’nin stratejik kıymeti açısından bakıldığında bölgedeki gelişmeler, Irak, Suriye, Karabağ, Doğu Akdeniz ve öbür mevzulara baktığımız vakit Türkiye ile yakın çalışmak isteyeceklerdir. Bu genel stratejik çerçevede çok fazla bir sorun görmüyorum.
İHTİLAF ETTİĞİMİZ HUSUSLAR VAR
“Tabi ihtilaf ettiğimiz birtakım mevzular var. F-35, CAATSA yaptırımları, S-400 bir sorun paketi olarak duruyor. FETÖ’nün Amerika’daki mevcudiyeti ve hala bunlara karşı Türkiye’yi tatmin edici bir harekette bulunulmaması, ayrıyeten PYD-YPG’ye verilen takviye üzere mevzular temel sorun alanlarımızı oluşturuyor. Bunlar Obama devrinde vardı, Trump devrinde devam etti, Biden periyodu de bunları devraldı. Bu mevzularda nasıl bir yol izleyeceklerini, bu stratejik ittifakı güçlendirmek niyetiyle bu tarafta Türkiye’yi de rahatlatacak adımları nasıl atacaklarını ya da atıp atmayacaklarını önümüzdeki günlerde göreceğiz.
MÜZAKEREYLE ÇÖZEBİLİRİZ
Bu manada hem benim mevkidaşım Sullivan ile hem de Sayın Dışişleri Bakanımızın mevkidaşı Blinken ile yaptığı görüşmeler verimli geçti. İhtilaf ettiğimiz mevzuları da konuşarak, görüşerek müzakere ederek diplomasi yoluyla çözme konusunda bir irade ortaya konduğunu söyleyebilirim. Terörle çaba, siber güvenlik, iklim değişikliği üzere bizim de Biden idaresinin de önemsediği mevzular var. Bu mevzularda da ortak hareket edebileceğimizi düşünüyoruz. İhtilaf ettiğimiz mevzuları da masaya koyuyoruz. Bunlardan da kaçmıyoruz. Bunları da müzakere yoluyla çözebileceğimize inanıyoruz.
Bir başka kıymetli nokta da Çin’in dünya iktisadında giderek artan ehemmiyeti ve buna karşı nasıl bir bağ biçimi geliştirileceği Biden idaresinin gündeminde duruyor.
S-400 İÇİN GİRİT FORMULÜ YOK
(S-400 sorunuyla ilgili Girit formülü) O denli bir formül gündemimizde yok. Farklı yorumlar yapılsa da aslında Sayın Bakanımız (Akar) bu türlü bir şey kastetmedi. Bu husus biraz çarpıtıldı. Biz S-400 sıkıntısında kararımızı bir günde vermedik. Bu bir sürecin sonucunda ortaya çıkmış bir karardır. Sayın Cumhurbaşkanımız, savunma sanayii ile ilgili toplantılarda bu mevzuyu derinlemesine ele aldı. Uzun yıllar boyunca Patriot savunma sisteminin Türkiye’ye alınması için çok önemli bir gayret sarf etti. Maalesef Amerikan tarafı bizi tatmin edici, bizim kabul edebileceğimiz bir teklifle gelmedi. Bunun sonucunda Türkiye alternatifsiz olmadığını da göstererek S400’leri aldı. Bu karardan geri adım atmak kelam konusu değil.
TEKLİFİMİZİ YİNELİYORUZ
Biz S-400’lerin NATO savunma sistemi açısından veyahut F-35’ler açısından bir tehdit teşkil etmediğini ve orada Amerikan tarafının lisana getirdiği güvenlik telaşlarını giderecek bir sistemin kurulabileceğine inanıyoruz. Bir teklif yaptık, bu teklifimiz yineliyoruz. Orada bir ara alabileceğimize de inanıyoruz. Bu mümkün.
(Teklif Patriot alımıyla alakalı mı?) Hem Patriot alımı hem de S-400’lerin teknik olarak F35 ve NATO savunma sistemlerine tehdit riski oluşturmadığının incelenmesini içeren bir teklif.
YAPAN TAHLİL FORMÜLLERİ İLE GELİN
Amerikan tarafının, ‘Hayır, biz bu bahiste kesin kararlıyız. Hiçbir formda bunun tahlil olacağını düşünmüyoruz’ halindeki peşin yaklaşımını da yapan ve yanlışsız bulmuyoruz. Oturalım, konuşalım, bakalım. Nitekim tahlil üretme imkânımız var mı yok mu, buna bakalım. Biz bu mevzuda tutumumuzu net bir formda ortaya koyduk. Yapan olmayan bir yaklaşımla gelmek yerine, bu mevzuyu makul bir tabanda konuşalım. Türkiye son analizde hâkim bir ülke olarak bir karar verdi bu hususta. Biz tabi NATO ittifakının da bir modülü olarak burada ortaya çıkabilecek güvenlik risklerini minimize etmek için esasen birlikte çalışalım diyoruz. Baştan ‘ceffelkalem’ bunu hayır reddediyoruz, hiçbir formda bunu kabullenmiyoruz demek de gerçek bir yaklaşım olmaz.
CUMHURBAŞKANIMIZIN MEVKİDAŞIYLA PAYLAŞACAĞI MEVZULAR VAR
(Erdoğan-Biden görüşmesiyle ilgili) Şu an kesin belirlenmiş bir tarih yok. Ancak önümüzdeki günlerde bu görüşme eninde sonunda gerçekleşecektir.
(Biden idaresinin Türkiye’ye tutumunun soğuk olduğu yorumları) Türk-Amerikan bağlarının değerini dikkate aldığınız vakit tabi ki Amerika üzere bir ülkenin Türkiye üzere bir ülkeyi göz arkası etmesi, yok sayması kelam konusu bile olamaz. Bu görüşmede bu bahisler stratejik bir perspektifle ele alınacaktır. Cumhurbaşkanımız bağların stratejik çerçevede ele alınmasından yana. Mevkidaşına söyleyeceği ve onunla paylaşacağı kıymetli mevzular var. Tabi ki onu da dinleyecek ve ortak nasıl yol alabiliriz, ortak sınamalara ve meydan okumalara karşı nasıl hareket edebiliriz, bu bahisler üzerinde konuşacaklar. Ben olumsuz yorumlara çok katılmıyorum. Bunlar şu basamakta çok spekülatif yorumlar. Türkiye ile ABD ortasında bir görüşme trafiği aslında başladı ve devam ediyor. Amerikan idaresinin Biden’ın vazifeye geldiği tarihten bugüne birçok iç sıkıntıyla uğraştığını göz arkası etmeyelim. Kovid sıkıntısı hala devam ediyor, ABD’de 500 binden fazla insan öldü. Ekonomik problemler, sıhhat problemleri var. Kongre basıldı. Biraz oradaki iç sıkıntıların yoğunluğunu da görmek lazım.
TÜRKİYE-ABD BAĞLANTILARININ BOZULMASI İÇİN UĞRAŞANLAR VAR
(Biden devrinde ihtilaflı mevzuların tahlili konusunda olumlu bir gündem olacak mı?) İkili ilgilerimizin mahiyeti, global ve bölgesel sınamalar, Biden idaresinin açıkladığı genel dış siyaset perspektifi ve bizim diplomasi ve müzakereye her vakit öncelik veren yaklaşımımız ikili ilgilerin düzelmesi için bir fırsat niteliğinde. Bu 4 ögesi alt alta koyduğumuzda, problemleri müzakere yoluyla çözmemizin önünde bir mahzur olmadığını düşünüyorum. Bunları çözmek yerine arbede etmemizi, tansiyon olmasını isteyen çevreler olabilir. Birtakım yorumcular, analistler, çıkar etrafları, lobiler bu münasebetlerin bozulması için efor sarf ediyor da olabilir. Bunlar Washington’da olabilir, diğer yerlerde de olabilir. Bu gerçeği görüyoruz. Ben Türkiye ve Amerika ikili alakalarının kıymeti açısından bu problemleri çözebilecek yeteri kadar siyasi sermayemizin olduğunu düşünüyorum.
OLUMLU TABAN GELİŞTİRMEK HEM MÜMKÜN HEM GEREKLİ
“Yönetime gelen takımın birçoğu Türkiye’yi tanıyor. Sayın Biden, Sayın Cumhurbaşkanımızı tanıyor, ülkemize 4 kere geldi. 15 Temmuz darbe teşebbüsünden sonra Türkiye’ye geldi. Bütün bunları dikkate aldığınız vakit münasebetlerin daha müspet bir yerde ilerlemesi için elimizde yeteri kadar neden var. Bu hususta iyi bir siyasi irade ve niyet ortaya konursa bunları çözebileceğimize ve başta Transatlantik İttifakını ve NATO İttifakını güçlendirecek bir bağ modalitesi geliştirmenin mümkün olduğuna, hatta gerekli olduğuna inanıyorum.
BU TÜRLÜ BİR PAZARLIK SÖZKONUSU DEĞİL
(Türkiye’nin, ABD’nin Suriye’de YPG ile münasebetini kesmesi halinde S-400 halini değiştirme sinyali verdiği iddiaları) Bu türlü bir pazarlık kelam konusu değil. Bizim bu türlü bir pazarlık üzere bir hesabımız, bu türlü bir pazarlığımız yok. Bunlar birbiriyle ilgili lakin son analizde kendi tahtında yönetilmesi gereken hususlar. Bilhassa ABD’nin PYD-YPG’ye verdiği dayanak bizim ulusal güvenliğimize direkt tehdit teşkil eden bir bahis. Biz Obama periyodundan beri bu siyasetin yanlış olduğunu söyledik. Sonuçlarını da görüyoruz. Suriye ihtilafının tahliline de bir katkı sağlamadı. 2013’ten beri devam eden bu siyaset ne Suriye’deki savaşı tam manasıyla sona erdirebildi ne Amerika’nın argüman ettiği üzere oradaki Rus ve İran askeri varlığını ortadan kaldırabildi. Suriye hala çok kırılgan bir durumda. Suriye krizi hala derinleşerek devam ediyor. Sorun ortadan kalkmış değil. Mülteci krizi motamot devam ediyor. Ülkedeki kaos ortamı hala sürüyor. Batılı ülkelerin angajmanı da yalnızca PYD-YPG üzerinden oraya müdahale etmeye indirgenmiş durumda.
BİDEN İDARESİ YPG SİYASETİNİ GÖZDEN GEÇİRMELİ
Hâlbuki Suriye’nin toprak bütünlüğü, siyasi birliği düşünüldüğü vakit, orada bütün terör ve gibisi ögelerin sonlandırılması, Suriye’de demokratik, şeffaf, meşruiyeti olan bir idarenin kurulması öncelikli mevzular ise o vakit herhalde bunu Amerika ve Avrupa ülkeleri, yalnızca PYD-YPG’ye dayanak vererek yapamazlar. DEAŞ’a karşı biz o bölgede en ağır savaşı veren ülkeyiz. Biz daima şunu söyledik, ‘terör örgütleri ortasında ayrım yapmak olmaz’. DEAŞ neyse PKK odur, PKK neyse YPG odur. Münasebetiyle bunlara karşı dengeli, ortak bir çaba verilmediği surece Suriye toprakları terör üreten topraklar olmaya devam eder. Bu bugün DEAŞ’tır, yarın El Kaide’dir, bugün YPG’dir, öbür gün PKK’dır. YPG konusunda, Amerika’nın yanlış siyasetinde ısrar etmesi, Suriye sorununa tahlil getirmediği üzere ikili bağlarımızı de daha fazla germekte ve ziyan vermekte. Biden idaresinin bu politikayı artık önemli bir halde gözden geçirmesi gerekir.
LİSANA GETİRDİĞİMİZ KONULARIN DOĞRULUĞU TEYİT EDİLDİ
(ABD’nin Kaşıkçı raporuyla ilgili) Sayın Kaşıkçı’nın bu türlü hunharca katledilmesi dehşetli bir olaydı. Bizim o vakit lisana getirdiğimiz konular, açıkladığımız dokümanların, verdiğimiz bilgilerin yanlışsız olduğu bir sefer daha teyit edilmiş oldu. Bu tıp hadiselerin yaşanmaması büyük kıymet arz ediyor. Bundan sonra da umarız bu türlü şeyler yaşanmaz. Suud idaresi uzun vadede buna nasıl reaksiyon verir, göreceğiz. Ancak dünyanın neresinde olursa olsun ister gazeteci, ister insan hakları savunucusu yahut bir oburunun bu formda hunharca katledilmesi kabul edilemez. Bu tıp cinayetlerin bir daha yaşanmaması için hepimiz elimizden geleni yapmak zorundayız.
AB BAŞKANLARI MART AYININ BİRİNCİ YARISINDA GELİYOR
(Türkiye-AB ilişkileri) Mart ayının birinci yarısında AB’den üst seviye bir ziyaret bekliyoruz. Şu an planlaması yapılıyor. Gündemi üzerinde de çalışıyoruz. Öncelikli olarak Türkiye-AB alakalarına yeni bir güç kazandırmak gerekiyor. Türkiye’nin AB içinde olması, AB’nin Türkiye ile yakın çalışması hem Türkiye hem AB açısından fayda sağlayacak bir münasebet olacaktır. Geçen yıl Sayın Cumhurbaşkanımızın Brüksel ziyaretinde belirlenen bir yol haritası var. Onun ana başlıkları hala kıymetini koruma ediyor. Göç muahedesinin yenilenmesi, Gümrük Birliğinin güncellenmesi, vize serbestiyetinin hayata geçirilmesi ve yeni fasılların açılması. Bütün bu başlıklarda ara alabiliriz. Bu mevzularda uzaklık almak için teknik seviyede çalışmalar devam ediyor. Bilhassa göç mutabakatı 18 Mart’ta beşinci yılına girecek. 5 yıl evvelki koşullarla bugünün koşulları tıpkı olmadığı için burada bir güncellemenin yapılması isabetli olur diye düşünüyoruz.
LİBYA’NIN YANINDA OLMAYA DEVAM EDECEĞİZ
(Libya’daki yeni hükümet süreci ve bu grupla temas hakkında) Geçen yıla nazaran Libya’da çatışmaların durmuş olması son derece değerli. Müzakere ve diplomasi yoluyla şu anda yeni bir hükümetin kurulması sürecine girilmesi değerli. Biz bu süreci destekliyoruz. Umarım Meclis’ten de onay alır ve bu süreksiz hükümet güvenoyu almak suretiyle çabucak çalışmalarına başlar. Bütün Libyalı yasal aktörlerin bir ortaya gelerek bu süreci birlikte yürütmeleri bizi mutlu etmiştir. Biz bu süreçte Libya’nın, bütün siyasi aktörlerin yasal oldukları surece yanında olmaya devam edeceğiz. Zati hem Dibeybe hem Olumsuz olmak üzere yeni hükümet temsilcileri de Türkiye ile bağlantılarını güçlendirerek devam edeceklerini açıkladılar. Birinci seçildikleri andan itibaren hem Dibeybe hem Olumsuz ile temaslarımız oldu. Cumhurbaşkanımızın görüşmeleri oldu. Telefonla da arayarak tebrik etti. Birtakım ziyaretler de oldu. Bundan sonra da olmaya devam edecek.
Haber7