Hürriyet’ten Noyan Doğan bugünkü yazısında İktisat Islahat Paketi’nde yer alan Bireysek Emeklilik Sistemi’nde(BES) yapılacak ayrıntıları anlattı. Yeni düzenleme ile 18 yaş altı gençlerin sisteme dahil edilmesinin önü açıldı. 27 Milyon genci ilgilendiren düzenleme ile BES’teki, yüzde 25’lik devlet katkısı 18 yaş altı için de geçerli olacak.
İşte Noyan Doğan’ın o yazısı:
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ekonomik Islahatları açıkladı. Islahatların içinde Ferdî Emeklilik Sistemine (BES) yönelik kıymetli düzenlemeler var. Cumhurbaşkanı, “Sektörün 18 senede gösterdiği performans, sistemin, halkımız nezdindeki pozisyonunu güçlendirmiştir. İçinden geçtiğimiz periyot bize, bu alanda yeni ıslahatların vaktinin geldiğini gösteriyor” diyerek, BES’te yapılacak yeni düzenlemeleri anlattı. Evvel, BES’te gelinen noktayı özetleyim, sonra ıslahat ismi altında yapılacak düzenlemelere değineyim. Sistemde toplam 12.6 milyondan fazla iştirakçi bulunuyor ve emeklilik fonlarının toplam büyüklüğü de 170 milyar lirayı geçti.
BES’TE 3 DEĞERLİ ISLAHAT YAPILACAK
Ekonomik ıslahatlar kapsamında hem BES hem de sigortacılık manasında üç değerli ıslahat yapılacak. Bunlardan biri 18 yaş altının sisteme dahil edilmesi. Oburu sandık, vakıf, dernek üzere kuruluşlardaki emeklilik birikimlerinin, 2023 sonuna kadar BES’e transferine imkân verilmesi. Üçüncüsü de devlet dayanakları ve uygun maliyetlerle; eğitim, sıhhat ve hayat sigortaları üzere tasarruf eserlerinin BES’e entegre edilmesi. Birinci ikisi çabucak uygulamaya alınacak düzenlemeler; sonuncusu ise biraz vakit alacaktır. Bu üç düzenlemeye baktığımızda, önümüzdeki periyotta ülke tasarruflarının artırılmasına yük verileceğini rahatlıkla söyleyebiliriz.
GENÇLER BES’LENECEK?
18 yaş altının BES’e dahil edilmesi uzun müddettir beklenen düzenlemeydi. Türkiye’de, 18 yaş altı nüfusun, toplam nüfusa oranı yüzde 27.5 ki, bu da 22.8 milyon genç manasına geliyor. İşte bu, 22.8 milyon genç, artık sisteme girebilecek. Bugüne kadar giremiyorlar mıydı? Giremiyorlardı, zira sistem 18 yaş üstünü kapsıyordu. İştirakçiler, çocukları için; tahminen büyükler, torunları için BES yaptırıyordu lakin kendi isimlerine yaptırabiliyorlardı. Artık ne olacak? Evet, gençlerin geliri olmadığı için aylık katkı hisselerini yeniden aile büyükleri ödeyecek lakin BES kontratı gencin ismine olacak. Üstelik devlet de yüzde 25 katkı yapacak. Yani, BES’teki, yüzde 25’lik devlet katkısı, 18 yaş altı için de geçerli olacak. Bu ne getirecek? Birincisi, genç yaşta sisteme girilebileceğinden, BES’e daha küçük sayılar –belki 100 lira, tahminen 150 liralar- ödeyerek, büyük tasarruflara ulaşılacak. İkincisi, sisteme giren iştirakçi sayısı arttıkça tasarruflar da artacak.
27 MİLYONU İLGİLENDİRİYOR
Elbette, imkân tanındı diye 27 milyon genç, koştura koştura BES yaptırmayacak, lakin muhakkak bir bölümün bu düzenlemeyi beklediğini biliyorum ki, varsayımlar birinci etapta 5-6 milyon gencin bu imkândan yararlanacağı tarafında. Şunu da belirteyim, ismi üstünde, sistem emeklilik sistemi, lakin husus 18 yaş altı oldu mu; illa emeklilik diye bir kavram olması da gerekmiyor. Ebeveyn, çocuğu için küçük yaşta BES yaptırsa, belli safhada eğitim için önemli katkı yapacak tasarrufa ulaşılabilir. Bu, eğitim olmaz da gelecekte öbür bir şey için kullanılır.
VAKIFLAR, SANDIKLAR NASIL GEÇECEK?
BES’te yapılacak düzenlemelerden biri de sandık, vakıf, dernek üzere kuruluşlardaki emeklilik birikimlerinin, 2023 yılı sonuna kadar, BES’e transferine imkân verilmesi. Bu uygulama geçmişte de yapılmıştı. 2008 yılında; dernek, vakıf ve sandıkların BES’e transferinin yolu açılmıştı. Hatta transfer mühleti sonradan 2015 yılına kadar uzatılmıştı ki, transfer yapanlar yüzde 25’lik devlet katkısından daha uzun periyodik yararlanabilsin. Sonradan bir uzatım daha yapıldı. Düzgün hatırlıyorum o periyot, 100’ün üzerinde sandık ve vakfın sisteme girebileceği ve yaklaşık 8-9 milyar liralık bir birikimin BES’e aktarılacağı istikametinde hesaplar yapılıyordu.
Bu kapsamda; dernek ya da vakfın tüm üyeleri BES’e geçebileceği üzere kişisel geçişler de yapılabilecekti, aktarılacak birikim meblağı emeklilik şirketine bir sefer de ve nakden yapılacaktı, transfer yapılan fiyat üzerinde emeklilik şirketi rastgele bir kesinti yapamayacağı üzere giriş aidatı da almayacaktı, BES’e geçenler sistemde en az üç yıl kalmak zorundaydı.
480 BİN ÜYE GEÇMİŞTİ
Bu mühlet içinde kimi vakıf ve sandıklar transfer yaptı. Sonuçta, 480 binden fazla vakıf ve sandık üyesi BES’e geçti ve toplam aktarılan fiyat da 2 milyar liranın biraz üzerinde oldu. Açıkçası, bu fiyat, o zamanki BES’teki büyüklük için iyi bir sayıydı. O periyot transfer yapanların büyük bir çoğunluğu da önemli getiriler elde ederek, BES’ten emekli oldu.
Bugün ise sandık, vakıf ve dernek üzere kuruluşlardaki emeklilik birikimlerinin, 2023 sonuna kadar BES’e transferi için yeni bir imkân daha tanınıyor. Âlâ bir imkân mı? Bence çok iyi bir imkân, zira bugün birçok vakıf ve sandık artık üyelerinin birikimlerini iyi yönetemiyor; hatta kimileri tabiri caizse batık durumdalar. BES’e transfer yaparak üyelerinin birikimlerini ve geleceklerini kurtarmış olurlar. Pekala, bu düzenlemenin tesiri ne olur? İddialar; bu imkândan 1 milyona yakın kişinin yararlanacağı ve 7-10 milyar liralık bir birikimin, BES’e aktarılacağı istikametinde.
Haber7
