Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, herkesin birebir gemide olduğunu ve elbirliği ile bu fırtınalı devrin aşılması gerektiğini vurgulayarak, “Türkiye’nin kaybettiği yerde kazanan olmaz. Ülkemize sahip çıkmak istiyorsak ekonomimizdeki kırılganlık ögelerine odaklanmalı ve muhtaçlık duyulan siyasetlerde belirsizliklere mahal vermeyerek itimat ortamını tesis etmeliyiz diye düşünüyorum” diye konuştu.
Ortan, “Bankacılık Söyleşileri” kapsamında Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, para siyasetinin aktifliğini, alınacak kararların enflasyon, büyüme, istihdam üzerinde tesirli olmasını lakin bu formda sağlanabileceğini lisana getirdi.
Ortan şöyle konuştu: “Ülkeye sahip çıkmak istiyorsak gerekli itimat ortamını tesis edelim ki düşündüğümüz düzenekler çalışsın. Yoksa yıllar gelir geçer lakin biz o makus yazgımızı değiştiremeyiz. O yüzden iktisatta özgür piyasa dinamiklerine güvenmemiz, onun çalışmasına fırsat vermemiz ve öngörülebilirliği sabırla tesis etmemiz bence problemleri çözmek için kâfi. Ben pek çok şeyin resen yoluna girebileceğini, bizi ayrıştıran faktörlerle yapacağımız birkaç atak ile pek çok şeyin resen yola girmesinin güç olmayacağına inanıyorum.”
ZORLUKLAR YENİ TAHLİLLER ÜRETİR
Ortan, bu yılın en büyük zorluğunun petrol, besin ve emtia fiyatlarındaki artış, teslimat sürelerindeki gecikme ve aksayan tedarik zinciri olduğuna dikkati çekti. Türkiye’nin iç tasarrufların yetmemesi nedeniyle büyümek için yabancı sermaye çekmek durumunda olan bir ülke olduğunu kaydeden Ortan, şöyle konuştu: “Bunun tarafı değişince yönetmemiz zorlaşıyor. Yüksek enflasyonla bunlar birleştiğinde her alanda meslek erbaplığının gerekeceği özel ve güç bir 2021 yılı yaşıyoruz. Bunların üstesinden nasıl geleceğiz? Zorluklar ve fiili imkansızlıklar, geciken teslimatlar, kıtlığı çekilen mallar daha yaratıcı olmaya, bir daha düşünmeye, ezber bozmaya fayda, yeni tahliller üretmeye teşvik eder. ‘Benim buna ne kadar gereksinimim var? Bunsuz yapabilir miyim ya da bunu nasıl ikame ederim’ diye yeni eser ve hizmetler yaratılabilir. Bu türlü bir durumda vazgeçilmez gördüğümüz pek çok eserin yenisini piyasaya sürmek mümkün olabilir. Üreticinin yaşadığımız meselelere biraz bu gözle bakması durumunda birçok yeni iş alanı, yeni eserler ve yeni tahliller görebiliriz. Bu, önemli bir dönüşüm başlatır ve mali genişlemeyle birleştiğinde iktisadın itici gücü bu yenilikçi dönüşüm olabilir diye düşünüyorum.”
BİRİNCİ VE ÖNCELİKLİ SORUN YÜKSEK ENFLASYON
Ortan, Türkiye’nin temel problemlerinin; yüksek enflasyon, potansiyelinin altında büyüme, düşük istihdam ve cari açığın finansmanı olduğuna dikkati çekerek, “Talep bu kadar canlıyken, bir de ‘büyüyeceğiz’ dediğimizde enflasyonun nerelere varacağı konusu kritik. Bu nedenle birinci ve öncelikli problemimiz yüksek enflasyon” diye konuştu.
Öbür kıymetli sorunun ise büyümek için gerekli olan dış kaynağın temini ve cari açığın nasıl finanse edileceği konusu olduğunu vurgulayan Ortan, “Bizim finanse etmemiz gereken 37,8 milyar dolarlık bir cari açığımız var. İçeride bunu finanse edebilecek bu türlü bir birikimimiz var mı? Tüm borçlarımızı çevirsek dahi cari açığın finansmanını sağlayamadığımızda düşündüğümüz kadar büyüyemiyoruz. Büyümek için dışarıdan ek sermaye akımına gereksinimimiz var. Bu giriş olmazsa ne olur? Düşündüğümüz kadar büyüyemeyiz. O vakit büyüme ve istihdam da meselelerimiz ortasına katılır. Biz Banka olarak 2021’de ülke iktisadı için yüzde 3,5’lik büyüme öngörüyoruz. Cari açığımızı finanse edecek dış kaynak bulabilir, ülkemize daha fazla sermaye akımı çekebilirsek yüzde 3,5’in üzerinde bir büyüme gerçekleşebilir lakin o vakit da enflasyon maksadını tutturmakta, enflasyonu indirmekte zorlanabiliriz. Hasebiyle birbiriyle etkileşim içerisinde olan nitekim hassas istikrarlar kelam konusu.”
Türkiye’nin 190,3 milyar dolar seviyesindeki kısa vadeli döviz yükümlülüklerinin maliyetine katlanmak kaydıyla çevrilebileceğini tabir eden Ortan, “Ülke risk primimiz yükseldiği için daha yüksek faiz oranlarıyla da olsa her kurum borcunu çevirebilir durumda. Münasebetiyle biz ödemeler istikrarı konusunda, borç çevirme ve borç ödemede sorun görmüyoruz” dedi.
KARARLI DURUŞ, BEKLENTİYİ BUGÜN DEĞİŞTİRİR
İktisatta öngörülebilirliğe muhtaçlık olduğunu ve hızla bunun sağlanması gerektiğini söyleyen Ortan, şöyle devam etti: “Çünkü iktisatta birtakım nakdî transfer sistemleri vardır ve aldığınız aksiyonların sonuçlarını çabucak göremezsiniz. Merkez Bankası bir faiz kararı alır, bunun enflasyona tesirini tahminen 4 ay sonra görürsünüz, büyümeye tesirini tahminen 6 ay sonra görürsünüz, istihdama tesirini tahminen 9 ay sonra görürsünüz. Çok süratli sonuç beklemek, o sonuç gelmezse yanlış yaptığımızı düşünmek başka bir yanlışa götürebilir. O nedenle sabırlı olmak, bu alanda istikrarlı bir duruş ve öngörülebilirliği sağlamak çok kıymetli. Zira kararlı duruş, bugünün sonuçlarını çabucak değiştirmez lakin beklentiyi bugün değiştirir ve beşerler 4 ay sonra enflasyonun düşeceğini, 6 ay sonra istihdamın artacağını, Türkiye’nin daha fazla büyüyeceğini beklemeye başladıkları anda aslında siz bugünden sonuç almaya başlamış olursunuz. O nedenle beklentilerin müspete dönmesi çok değerli. Ben buna inanıyorum. Ülke olarak bu türlü adımlar atarsak bu, tahlilin de başlangıcı olacaktır.”
OK ÜZERE FIRLAMAYA HAZIR BÖLÜMLER VAR
Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Ortan, Türkiye’deki bütün oyuncuların kırılganlıkları başarılı bir biçimde yönetme hüneri ve kriz tecrübesi bulunduğunu tabir ederek, “Biz bu türlü krizleri çok gördük, geçirdik, bu tıp kırılganlıkları yönetme hünerine sahibiz. Kısa periyotlu aksiliklerden sıyrılsak, ileriye baksak gerçek kesimde dayanılmaz bir dinamizm var. Bu periyotta yay üzere gerilmiş, ok üzere fırlamaya hazır bir potansiyel barındıran dallar var” halinde konuştu.
KRİPTO PARAYA YATIRILAN BİRİKİM, BİR GECEDE KAYBEDİLEBİLİR
Hakan Ortan, dijital para ve kripto para konusunun birbirine karışmaması gerektiğini söyledi. Ortan, şunları kaydetti: “Merkez bankalarının çıkardığı dijital paralar, prestiji paraların dijital versiyonudur. Halbuki kripto paralar konusu; şimdi ülkemiz dahil dünyanın pek çok ülkesinde düzenlemesi yapılmamış ya da kısmi yasaklama tarafında yapılmış, teknoloji, siber hırsızlık, fiyat oynaklığı, dolandırıcılık ve düzenleme açısından çok büyük riskler barındıran, aracılık yapan şirketleri seçerken dikkatli ve temkinli olunması gereken, şimdi piyasa yapıcılığı olmayan riskli bir alandır. Bu alandaki servet çok az sayıda adreste toplanmış durumdadır. Önemli bir ağırlaşma vardır.
Aracılık eden kuruluşların ise bir kısmı şeffaf, sahipliği, finansal gücü ve son durumu bilinen kuruluşlar değildir. Bugün yaşanan fiyat düşüşleri, faaliyetine bir gecede son veren kripto para borsası ve vatandaşın parasını alarak bir gecede buharlaşan kripto para şirketi; kripto paralar için ‘yasal teminattan mahrum kumardan farksız bir alandır’ derken ne demek istediğimi üzücü bir halde gösteriyor. Yasal düzenleme yapılana ve piyasa yapıcılığı kavramı gelene kadar vatandaşımızın tüm hayatı boyunca uğraşarak, zorluklarla oluşturduğu ve kripto paraya yatırdığı birikimin bir gecede kaybedilmesi, yarılanması riski vardır. “
GELECEĞİN BANKACILIĞI GÖRÜNMEZ BANKACILIK
Hakan Ortan, teknoloji yatırımlarıyla müşterilerin pratiklik, sürat ve kolaylık istikametindeki beklentilerini kusursuz bir dijital tecrübeyle karşılayacak biçimde kaliteli ve özelleştirilmiş bir bankacılık hizmeti olarak sunmaya ihtimam gösterdiklerini söz etti. Gelecekteki bankacılığın; ıslak imzaların atılmadığı, tüm süreçlerin büsbütün dijital paralarla internet üzerinden yapıldığı, hatta bunun ötesinde bir banka sistemine girme zorunluluğunun olmadığı, hangi iş nerede yapılıyorsa o işin bir modülü olarak orada bankacılık hizmetlerinin alındığı bir biçimde olacağının altını çizen Ortan, “Önümüzdeki devirde açık bankacılık, platform bankacılığı, görünmez bankacılık, yapay zeka ile şahsileştirilmiş bankacılık, dijital paralar ve blokzincir en çok konuşulan kavramlar olacak ve bunlar bankacılığa damgasını vuracak. İş Bankası’nı, tüm bu kavramların öncüsü olarak görmeye devam edeceksiniz” dedi.
Haber7
