Mardin’de bulunan Dara Antik Kenti’nde yapılan hafriyatlarda, İstanbul’daki Bizans yapıtı Yerebatan Sarnıcı’ndan 6 metre daha derin su sarnıcı ortaya çıkarıldı. Dara Antik Kenti Hafriyat Heyeti Lideri ve Kafkas Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Metin, sarnıcın sağlamlık ve mimari yapısıyla Yerebatan Sarnıcı’ndan sonra gelen ikinci bir yapı durumunda olduğunu belirterek, “Bu yapı bir mimari şaheserdir. 15 metre yüksekliğinde bir yapıya ve 10 bin metreküp su kapasitesine sahip. Bizans periyodunun en ünlüsü olarak bildiğimiz Yerebatan Sarnıcı’ndan da yaklaşık 6 metre daha yüksek” dedi.
Mardin’e 30 kilometre uzaklıkta bulunan Dara Mahallesi’nde yer alan ve tarihte Üst Mezopotamya’nın en değerli yerleşim yerlerinden olan Dara Antik Kenti’nde yapılan hafriyat çalışmalarında dünyada eşi emsal olmayan 1500 yıllık toplu mezarın yanı sıra çeşitli yapılar ortaya çıkarıldı. 6’ncı yüzyılda Bizans İmparatorluğu’nun Doğu’daki son kalesi olarak kabul edilen Dara ve etrafı, o periyot savaşların en ağır olduğu bölge olduğundan 18 metre uzunluğunda ve 3 metre genişliğinde surlarla çevrilerek bir savunma sistemi oluşturuldu. Yaklaşık 40 bin nüfusun barındığı kentin su gereksinimi da yapılan sarnıçlar aracılığıyla giderildi. Bizans İmparatorluğu periyoduna ilişkin yapıların bulunduğu alanda yapılan hafriyat çalışmalarında bu sarnıçlar da ortaya çıkarılmaya başlandı.
Son ortaya çıkarılan ve halk ortasında ‘zindan’ olarak isimlendirilen 10 bin metreküp su alma kapasitesine sahip su sarnıcının, derinlik bakımından İstanbul’da bulunan ve 6’ncı yüzyıl Bizans periyodu yapıtı olan Yerebatan Sarnıcı’ndan 6 metre daha derin olduğu belirlendi. Dara Antik Kenti Hafriyat Heyeti Lideri ve Kafkas Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hüseyin Metin, kente Güneydoğu’nun yahut Doğu’nun Efes’i üzere bir grup isimlendirmeler yapıldığını lakin en uygun tarifin ‘Bizans’ın son kalesi’ olabileceğini söyledi.
BİZANS’IN İSTANBUL’DAN SONRA EN KIYMETLI KENTİ
Kentin 6’ncı yüzyılda Bizans’ın güneydeki en büyük sahra ordusunun konuşlandığı yer olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Metin, “Yaklaşık 40 bin nüfuslu bir kent ki, o periyoda nazaran sayısal olarak fazla bir kent. Sivil yapıların, hamamların, çeşitli su sarnıçlarının, kamu yapılarının inşa edildiği komplike bir yapıdır. 4 kilometrelik bir sur yapısına sahip. 3 metre kalınlığında yaklaşık 18 metre yüksekliğinde bir sur savunma sistemi var. Bu açıdan da Güneydoğu’daki en sağlam, daha doğrusu Konstantinapolis’in, merkez Bizans’tan sonra salt Bizans yapılarının olabileceği ve şu anda ayakta duran en kıymetli kentlerinden birisi Dara’dır. Tahminen de İstanbul’dan sonra en kıymetli kentidir” diye konuştu.
BU YAPI MİMARİ BİR ŞAHESER
Ortaya çıkarılan sarnıcın mimari bir şaheser olduğunu, antik dokusu bozulmadan bugüne kadar gelen Bizans’a ilişkin en kıymetli yapılardan biri olduğunu tabir eden Metin, şunları söyledi “6’ncı yüzyılda Bizans’ın batıda ve güneyde birtakım savaşları var. Güneyde Sasaniler ile olan bir çabası var. Bundan ötürü sahra ordularını Dara ve etrafına yerleştirmişler. Yani en ağır çarpışmaların geçtiği devir, Dara ve etrafında olmuş. Bulunduğumuz yer halk tarafından ‘zindan’ olarak isimlendirilen fakat aslında su sarnıcı olarak Dara’nın en değerli yapılarından birisidir. Burası şu ana kadar antik periyodun dokusunun bozulmadığı Anadolu’daki en değerli yerlerden birisidir. Bilhassa bunun karşılaştırılabileceği tek örneği İstanbul’daki Yerebatan Sarnıcı’dır. Ziyaretçilerin de en çok uğrak yerlerinden birisidir. Bunun üzere şu anda biraz daha küçük batı sarnıcımız var. Şu anda açılmayan bunun muadili 2 tane sarnıcımız var. Kent suyla daha çok ilgili. Yani kentin çabucak her yerinde suyun kullanımıyla ilgili çok büyük bir çalışma ve kullanım kelam konusu. Sarnıcımız şu açıdan da kıymetli; Bilindiği üzere Yerebatan Sarnıcı şu anda bile neredeyse faal durumda. Buradaki sarnıcımız da sağlamlık ve mimari yapısı prestiji ile tahminen de ondan sonra gelen ikinci bir yapı durumunu göstermektedir. Bu yapı bir mimari şaheserdir. Yaklaşık 23’e 16 çapında 15 metre yüksekliğinde bir yapıya sahip. Bu yapısıyla 10 bin metreküp su kapasitesine sahip. Bizans devrinin en ünlüsü olarak bildiğimiz Yerebatan Sarnıcı’ndan da yaklaşık 6 metre daha fazla bir yüksekliğe sahip. Bu açıdan da epey kıymetlidir. Anadolu’nun su kapasitesi ile her şeyiyle vurgulanan ve antik dokusu bozulmamış Bizans’a ilişkin en değerli yapılarından birisidir.”
Dara Antik Kenti’ni gezmeye gelenler, kentin turizm açısından potansiyelinin yüksek olduğunu, sarnıcın İstanbul’daki Yerebatan Sarnıcı üzere dizayn edilerek, daha çok ilgi çekebileceğini söyledi.
Haber7
