Satala Antik Kentinde yapılan hafriyatlarda Anadolu’da birinci sefer geç devir Roma İmparatorluğu askerine ilişkin bin 500 yıllık demir zırh bulundu.Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından başlatılan Bartın Üniversitesi Arkeoloji ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü başkanlığında Doç. Dr. Şahin Yıldırım ve grubu tarafından 4 yıldır devam eden çalışmaların bu yılki kısmında kıymetli bulgular elde edildi.
Gümüşhane’nin Kelkit ilçesine bağlı Sadak köyünde Roma İmparatorluğu’nun doğu hududunu korumak için kurduğu ve Anadolu’da hafriyat çalışmasının yapılabildiği tek lejyon olan 15. Lejyon’un olduğu bölgede gerçekleştiriliyor.
Erken tunç çağına ilişkin el imali seramikler ve Helenistik periyodun bulgularının yer aldığı hafriyat alanının 6 metre derinliğinde ise geç Roma İmparatorluk Devri’ne ilişkin olduğu varsayım edilen askeri bir zırh bulundu. Bulunan zırhın akabinde çalışmaların ağırlaştırıldığı hafriyat alanında çok sayıda tarihi yapıtın gün yüzüne çıkarılması bekleniyor.
Alanda Roma İmparatorluğu’nun 3. yüzyılın ortalarında en büyük mağlubiyetlerinden birisini aldığı Sasani hükümdarı 1. Şapur’un bölgeyi fethettiği sırada yaşanan bir yangına ilişkin izlere de rastlandı.
Toprağın 40 santimetre altından itibaren 2 bin yıllık devasa duvarların ortaya çıktığı hafriyat alanında bulunan çok sayıda ok ucu, tiyatro maskı, kandil, Roma eyalet sikkesi, 15.lejyon damgalı tuğla, mızrak, miğfer kesimlerinden oluşan tarihi eserler Gümüşhane Müzesine gönderildi, kimi eserler onarım ve konservasyon sürecine tabi tutuldu. Beraberindeki heyetle bölgede incelemelerde bulunan Gümüşhane Valisi Kamuran Taşbilek, çalışmaları yerinde inceledi, eserler hakkında uzmanlardan bilgi aldı.
ÖRNEĞİ OLMAYAN YAPITLARIN GÜN YÜZÜNE ÇIKARILMASININ SEVİNCİ YAŞANIYOR
Satala Antik Kentinde yapılan çalışmalar sonucu öteki bir örneği olmayan demir zırh, tiyatro maskı ve emsal çok değişik tarihi yapıtların gün yüzüne, insanlığın ortak kullanımına çıkarılmasının sevincini yaşadıklarını belirten Vali Taşbilek, “Burası Doğu Roma’nın lejyon kentlerinden, Anadolu’daki 4 lejyondan birisi. 3 Lejyon değişik vesilelerle insanlıkla buluşma noktasında zahmet yaşayan, kentler altında kalmışken Satala Antik Kentimizdeki lejyon kenti ve tarihi kalelerimiz şuanda büyük bir çalışmayla bizim de Valilik, Özel Yönetim olarak dayanak verdiğimiz çalışmayla insanlığın mirasına kaydediliyor. İnsanların gelip göreceği bir ortam haline gelme noktasında büyük çalışmalar yapılıyor. Hepsini kutluyorum” dedi.
SATALA DÜNYADAKİ HERKESİN GELİP GÖRMESİ GEREKEN ÇOK ÖZELLİKLİ BİR YER
Önümüzdeki yıl da hafriyat çalışmalarına katkı sağlamak gayesiyle Valilik ve Vilayet Özel Yönetimi olarak çok büyük katkılar sağlayacaklarının altını çizen Vali Taşbilek, “Burası çok özel ve manalı bir yer. Bunun bütün insanlığın kullanımına, hizmetine sunulması, dünyadaki herkesin gelip görmesi gereken çok özellikli bir yer olması hasebiyle biz de arkadaşlarımıza her vakit katkılarımızı sunmak istiyoruz” diye konuştu.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün sağladığı müsaadeyle hafriyat çalışmalarını sürdürdüklerini kaydeden Bartın Üniversitesi akademisyenlerinden Doç.Dr. Şahin Yıldırım, bu yıl Roma İmparatorluğu’nun 4 büyük lejyonundan birisi olan 15.Leyjyonun ana kampı olan kastrumda çalışmalara tartı verdiklerini, milattan sonra 5-6. yüzyıllar ortasındaki bir periyoda tarihlendirilen devasa bir yapıyla karşılaştıklarını söyledi.
Bu çalışma sırasında daha evvel çok karşılaşmadıkları bir bulguyla karşılaştıklarını kaydeden Yıldırım, “Milattan sonra 5-6.yüzyıla tarihlendirilen bir Doğu Roma askerinin zırhıydı. Bütün gövde kısmıyla epeyce iyi korunmuş demirden bir zırh karşımıza çıktı. Arkeolojik literatürde kontekste çok karşımıza çıkmıyor bu tip bulgular. Buranın değerli bir askeri merkez olduğu doğrulayan bir gösterge olarak da nitelendirilebilir. Geçen yılki çalışmalarımızda Roma İmparatorluk devri miğferinin kulak kısmı ortaya çıkmıştı. Burada artık lejyonla, lejyonerlerle kontaklı bulgularla da müsabakaya başladık. 15.lejyon damgalı tuğlalar, ok uçları, mızraklar, miğfer kesimleri üzere buluntular bizim için epeyce kıymetli datalar olarak karşımıza çıkıyor. Daha evvel hiç karşımıza çıkmamış, Anadolu’daki hafriyatlar sırasında erken periyotlara tarihlendirilen daha evvel çok karşımıza çıkmamış bir bulgu. Doğu Roma’nın yetkili bir askerinin demirden bir zırhı çıktı” biçiminde konuştu.
Kandiller, tiyatro maskları, Roma eyalet sikkeleri ve o periyoda ilişkin bir çok eser elde edildiğini ve bu yapıtların Gümüşhane Müzesine götürüldüğünü söz eden Yıldırım, çok kıymetli bir lejyon kalesi olan Satala üzere Anadolu’da 3 örnek daha olduğunu lakin kimilerinin baraj altında kimilerinin yerleşim yerlerinin altında kaldığını belirterek, “Türkiye’de şuan bir lejyon ana karargahı olarak yalnızca ve yalnızca Satala bulunmakta. Buradaki hafriyatlar bizim için kıymetli bir keşif. Birinci çalışmalar olduğu için bizde Anadolu’da daha evvel hiç karşılaşmadığımız tıpta, hiç görmediğimiz bir mimari doku ve yapıyla karşılaşıyoruz. Anadolu’da antik kentler var lakin birinci kez bir lejyon kalesi, bir kastrum kazılıyor. Anadolu’da yalnızca tek örnek olarak Roma İmparatorluğu’nun doğu hududunu koruyan lejyonlardan yalnızca 1 tanesi olan Satala günümüze ulaşıyor” diye konuştu.
Haber7
