Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla birlikte sanayi üretiminde çarklar global bazda neredeyse durma noktasına geldi. Kovid-19 salgının yayılmasını önlemek gayesiyle alınan önlemler ekonomik aktiviteyi olumsuz istikamette etkilerken, otoriteler salgının ekonomik tesirlerini azaltmak için bir çok dayanak paketini uygulamaya aldı.
Global ekonomilere paralel Türkiye’nin sanayi üretiminde de martta sert düşüş gözlense de, nisandan itibaren artış eğilimine geçen KKO, ekimde 0,8 puan artarak yüzde 75,4’e ulaştı. Böylelikle KKO üst üste yedinci ayda da artış kaydetti ve neredeyse yılbaşında bulunduğu düzeylere yükseldi.
Bununla birlikte geçen ay sonlu düşüş gösteren Gerçek Kesim İnanç Endeksi (RKGE) evvelki aya nazaran 2,8 puan artarak 108,1’e çıkarken, bu, Mayıs 2018’den bu yana en yüksek düzeye işaret etti.
KKO’da toparlanma devam ediyor
AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, mevzuya ait yaptığı değerlendirmede, ekim ayı kapasite kullanım oranının, mevsimselliğin gereği hafif yükseliş beklentisinden daha bariz arttığını, datanın tıpkı ay tarihi ortalamasının (yüzde 77,2) ise görece altında gerçekleştiğini belirtti.
Ana alt kümelerdeki gerçekleşmelerin ise orta mallarında yüzde 76,9, yatırım mallarında yüzde 73,1 ve tüketim mallarında yüzde 72,1 biçiminde oluştuğuna dikkati çeken Bürümcekçi, evvelki aya nazaran tüm alt kümelerin yükseliş gösterdiğini söz etti.
Bürümcekçi, böylelikle birinci çeyrekte yüzde 75,6, ikinci çeyrekte yüzde 63,4 ve üçüncü çeyrekte yüzde 72,9 seviyesinde gerçekleşen ortalamanın, son çeyreğe daha yüksek giriş yaptığını bildirdi.
Kovid-19 salgını sırasında kelam konusu oranın yüzde 61,9’la tarihi taban düzeyini gördüğünü anımsatan Bürümcekçi, “lk çeyrekte yüzde 75,6, ikinci çeyrekte yüzde 63,4 ve üçüncü çeyrekte yüzde 72,9 gerçekleşen ortalama kapasite kullanım oranı son çeyreğe daha yüksek giriş yaptı. dedi.
Gerçek Kesim İtimat Endeksi’nin (RKGE) 2,8 puan artarak 108,1’le Mayıs 2018’den bu yana en yüksek bedeline ulaştığını söyleyen Bürümcekçi, ekimde RKGE’nin üçüncü çeyrek ortalamasının 104,1 ve evvelki çeyrek ortalaması olan 78,8’e nazaran kıymetli artışa işaret ettiğini belirtti.
Bürümcekçi, mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış RKGE’nin de besbelli yükseldiğini kaydederek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Ekim düzeyi 109,7 ile evvelki aya nazaran 4,0 puan yüksek gerçekleşirken, bu bedel hem yılın hem de Şubat 2018’den bu yana olan periyodun en yükseği oldu. Buna ek olarak, son çeyreğe üçüncü çeyrek ortalaması olan 103,4’ün besbelli üzerinde başlanmış oldu. Geçen yıl ise son çeyrekte ortalama 106,3 ve yıl genelinde 100,3 düzeyinde olmuştu. Bilindiği üzere, arındırılmış bilgiler büyüme eğilimiyle daha uyumlu bir manzara vererek ham endekse nazaran daha kıymetli bir öncü gösterge olduğunu kanıtlamıştı. Ayrıyeten, genelde Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) ile de daha yakın seyrettiği biliniyor. Hasebiyle, bu artış eylül ayında 52,8 düzeyine gerileyen PMI endeksinin ekim ayında bariz artabileceğine işaret etti.”
İmalat sanayi eserlerine talep sürüyor
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu da, Kovid-19 salgını sonrası KKO’nun ekim ayında görece ivme kaybetmesine rağmen yükselişini sürdürdüğünü lisana getirdi.
Çabucak çabucak tüm alt kesimlerde ve mevsimsellikten arındırılmış datalarda dahi üst taraflı hareketin devam ettiğini tabir eden Aslanoğlu, “K” halinde toparlanmanın görüldüğünü, imalat endüstrinin görece toparlanmasını sürdürdüğü lakin hizmet bölümüne ait talebin dalgalı olduğu bir devirden geçildiğini kaydetti.
Aslanoğlu, Kovid-19 sebebiyle bir çok kişinin konutlarında olmasına karşın imalat sanayi eserlerine talebin tüm dünyada arttığını anımsatarak, “Hem ihracat, hem de ithalattaki talep artışının sanayi üretimini, münasebetiyle kapasite kullanımını artırmayı sürdürdüğünü görüyoruz. Bu durum da bu dallara ait inanç endekslerini üst taşımaya devam ediyor.” diye konuştu.
KKO’nun ivme kaybederek de olsa yükselmeye devam edebileceğini söz eden Aslanoğlu, fakat gelecek aylarda gerek Kovid-19, gerekse de mevsimsellikten dolayı hafif bir geri çekilmenin de yaşanabileceğini belirtti.
Aslanoğlu, bu durumun yaşanması halinde gelecek yılın ilkbahar aylarından itibaren tekrar toparlanma eğiliminin kuvvetlenebileceğini kelamlarına ekledi.
Haber7
