Ürdün’ün El-Mafrak vilayetinde Yavuz Sultan Selim periyodunda inşa edilen ve hacı kafilelerinin güvenliğini sağlamak için kullanılan Fudayn Kalesi, Osmanlı’nın bu ülkedeki tarihi varlığının bir işareti olmaya devam ediyor. Başşehir Amman’a yaklaşık 70 kilometre uzaklıktaki Mafrak vilayetinde yer alan Fudayn sit alanında, tarihe tanıklık etmiş eserler ve eski uygarlıklara ilişkin kalıntılar bulunuyor.
Mafrak’ın bilhassa Fudayn bölgesi; Demir Çağı, Helenistik ve Yunan periyotları ile Bizans, Emevi, Abbasi, Eyyubi, Memluklular ve Osmanlı’ya kadar farklı medeniyetlerin bıraktığı yapıtlara konut sahipliği yapıyor. Bu eserler ortasında, Osmanlı Devleti periyodunda bilhassa Şam’dan gelerek Ürdün üzerinden kutsal topraklara ulaşacak hacı adaylarının yol güvenliğini sağlamak için inşa edilen kaleler ön plana çıkıyor.
OSMANLI KALESİ: FUDAYN
Mafrak’taki en değerli eserler ortasında Osmanlı periyoduna ilişkin bir kale de bulunuyor.
Yavuz Sultan Selim vaktinde 1517’de inşa edilen kalenin, o periyot bölgenin ve hacı kafilelerinin güvenliği için idari bir merkez, hacılara su, erzak ve tedavi için gerekli materyallerin teminini sağlayan stratejik bir durak olarak kullanıldığı belirtiliyor.
Kaleye; Mafrak bölgesinin daha evvelki ismi olan “inşa edilmiş saray” ya da “müstahkem kale” manalarına gelen “Fudayn” ismi veriliyor. 361 metrekare alana sahip, kare, iki katlı, 9 oda olarak inşa edilen kalenin günümüzde yalnızca tek katı bulunuyor.
Kalenin orta bölümünde beyaz kireçtaşı ve siyah bazalt taşlarla döşenmiş bir avlu ile yağmur suyu depolamak için bir kuyu yer alıyor. Birebir vakitte kalenin 335 metre doğusunda bulunan Hicaz Demir Yolu’ndan geçen trenleri korumak için de kullanıldığı tabir ediliyor.
“KÜÇÜK BİR ASKERİ GARNİZON”
Tarihî araştırmalara nazaran, 1809’da burayı ziyaret eden İsviçreli gezgin ve tarihçi Johann Ludwig Burckhardt, kaleyi “küçük bir askeri garnizon” olarak tanımlıyor.
Tunuslu seyyah Muhammed es-Senusi ile Osmanlı seyyahlarından Süleyman Şefik de yazılarında bu kaleden kelam ediyor.
19. yüzyılın sonlarına kadar birinci halini koruyabilen kalenin, daha sonra terk edilmişlik ve bakımsızlık nedeniyle yavaş yavaş yok olmaya yüz tuttuğu söz ediliyor. Halihazırda yalnızca bir katı kalan kale, Ürdün’deki Osmanlı geçmişine ışık tutmaya devam ediyor.
KALENİN ONARIMI
Hususla ilgili AA muhabirine bilgi veren Mafrak Tarihi Eserler Müdürü İmad Ubeydat, kalenin, farklı devirlere ilişkin tarihi yapıtların bulunduğu bir bölgede yer aldığını söyledi.
Ubeydat, yapılan araştırmalara nazaran kalenin 1930’lu yıllara kadar iki katlı ve 9 odalı birinci halini koruduğunu belirtti.
Mafrak Tarihi Eserler Müdürlüğünün 2013 yılında Fudayn sit alanı dahil olmak üzere arkeolojik alanları iyileştirmeyi amaçlayan bir dizi projeye imza attığını kaydeden Ubeydat, Osmanlı kalesinin de bilhassa dış cephesinin ve taş döşemelerinin restore edildiğini, kaleye gerekli bakımların yapıldığını anlattı. Ürdün, 1516-1918 yıllarında Osmanlı Devleti’nin yönetiminde bulunuyordu.
Haber7
