İstanbul Aydın Üniversitesi (İAÜ) Lisansüstü Eğitim Enstitüsü ve Diplomasi Araştırmaları Derneği’nin iş birliği ile düzenlenen ‘‘Biden Periyodunda Türk-Amerikan Bağlarının Geleceği’’ (The Future of Turkish – American Relations in the Biden Era) isimli webinar, İAÜ resmi YouTube hesabından canlı olarak yayınlandı.
Açılış konuşmasını İAÜ Mütevelli Heyet Lideri Doç. Dr. Mustafa Aydın’ın yaptığı webinarın moderatörlüğünü ise İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ragıp Kutay Karaca üstlendi. Webinarda Emekli büyükelçi Matthew Bryza, İAÜ Öğretim Vazifelisi ve ABD-Türkiye Bağlantıları Dış Siyaset Uzmanı Ali Çınar, The Heritage Foundation Dış Siyaset Merkezi Yöneticisi Luke Coffey, TRT World Editörü Yusuf Erim, Hudson Enstitüsünden kıdemli araştırmacı Michael Doran ve Bahçeşehir Üniversitesi Amerikan Araştırmaları Merkezi Lideri Doç. Dr. Burak Kuntay da konuşmacı olarak yer aldı.
DOÇ. DR. AYDIN: “TÜRKİYE İLE ABD AYRILMAZ BAĞLARLA BAĞLI”
Toplantının açılış konuşmasını gerçekleştiren İAÜ Mütevelli Heyet Lideri Doç. Dr. Mustafa Aydın, 18. Yüzyıl’da deniz ticaretiyle başlayan Türkiye-ABD ilgilerinin II. Dünya Savaşı sonrası NATO ile doruğa ulaştığını ve inişli çıkışlı ilerleyen alakaların bugün yeni bir boyut kazandığına dikkat çekti. Doç. Dr. Aydın, “Bugün Türkiye-ABD bağlarında Suriye, Irak, Libya, S-400 füzeleri, F-35 projesi ve FETÖ elebaşının hala ABD’de ikamet etmesi üzere önemli uyuşmazlıklar içeren problemler bulunuyor. Fakat ben Türkiye ve ABD üzere iki değerli NATO müttefikinin birbirine ayrılmaz bağlarla bağlı olduğuna inanıyorum. Bu ilgilerin bugünkü webinar ile ayrıntılı bir halde ele alınacağına inanıyor, tahlil tekliflerinin de değerlendirileceğini düşünüyorum” tabirlerini kullandı.
BRYZA: “PKK’YI PYD/YPG’DEN AYIRMAK MÜMKÜN DEĞİL”
Birinci konuşmacı olarak kelam alan ABD’nin emekli Azerbaycan büyükelçisi Matthew Bryza, Biden devrinde, eski Lider Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan ortasında oluşan ikili ilginin ve “arka kapı diplomasisi”nin sona ereceğini düşündüğünü söyledi. Bryza, “Kurumlar ortası münasebetlerden doğan diplomatik faaliyetlerin artacağını kestirim ediyorum. Bu durum kısa vadede ikili ilgilere ziyan veriyormuş üzere gözükse de uzun devirde münasebetlerin güçlenmesine yol açacaktır” dedi. Bryza’nın en dikkat çeken açıklaması ise “Nasıl bir insanın kendini kendinden ayrılması mümkün değil ise, PKK’yı PYD/YPG’den ayırmak mümkün olamayacaktır” oldu.
DOÇ. DR. KUNTAY: “POLİTİKALAR DEĞİL YAKLAŞIMLAR DEĞİŞECEK”
Bryza’dan sonra kelam alan Bahçeşehir Üniversitesi Amerikan Araştırmaları Merkezi Lideri Doç. Dr. Burak Kuntay, konuşmasında şu tabirlere yer verdi: “Bölgede büyük bir karışıklık olmadıkça bağlantılarda dramatik bir değişiklik beklemiyorum. Değişen, siyasetlerden fazla yaklaşımlar olacaktır. Türkiye ABD ile S-400, Doğu Avrupa Güç sorunu dahil olmak üzere her mevzuda müzakereye açıktır. Fakat PKK/YPG sorunu Türkiye için bir kırmızı çizgidir, bu bahis müzakere dışı olmalıdır.”
DORAN: “DİYALOG VE EMPATİ GEREKLİ”
Hudson Enstitüsünden kıdemli araştırmacı Michael Doran ise, “Dünya artık Obama periyodundaki dünya değil. Bu sebeple de Türkiye-ABD ortası ikili münasebetlerde Obama periyodundaki tabana dönüş olacağı görüşüne katılmamaktayım. Bilhassa S-400 probleminin tahlilinde diyalog ve empati gerekli. Uzman bir grup kurulması ve sorunun tüm boyutlarıyla tanımlanması halinde tahlil mümkün olacaktır” diye konuştu.
ERİM: “GÜVENLİK MERKEZLİ YAKLAŞIMLARDAN ÇIKILMALI”
Yeni devirde Soğuk Savaş periyodundaki güvenlik merkezli yaklaşımlardan çıkılması gerektiğini tabir eden TRT World Editörü Yusuf Erim, “Türkiye-ABD ortası ikili bağlantılarda yeni parametreler tanımlanmalı. S-400’ler için Kuzey Kıbrıs’a pozisyonlandırma seçeneği düşünülebilir. Bu türlü bir durumda AB ile sorun yaşama ihtimali kelam konusu olsa da, füzelerin KKTC’ye yerleştirilmesi ABD ile sıkıntıları ve Türkiye’nin ulusal güvenlik telaşını azaltacaktır. Türkiye ile münasebetler ABD’nin devlet siyasetinin bir modülü haline gelmeli. Zira ABD’nin bölgedeki çıkarlarına uygun öbür bir aktör mevcut değil” biçiminde değerlendirmelerde bulundu.
COFFEY: “ORTAK ÇIKAR NOKTALARI TESPİT EDİLMELİ”
The Heritage Foundation Dış Siyaset Merkezi Yöneticisi Luke Coffey konuşmasında; Türkiye-ABD münasebetlerinin 70 yıldır inişli çıkışlı bir seyir izlemekte olduğunun altını çizerek “Son 7 yılı aşkın müddettir uyuşmazlıklar had safhada. Taraflar ortak çıkar noktalarını tespit etmeli ve bu bahislerde masaya oturmalı. Örneğin; NATO’nun genişleme fikri, Ukrayna, güç güvenliği üzere mevzular her iki tarafın da çıkarları etrafında müzakere edilebilir. S-400 probleminde ise Türkiye’nin hava savunma sistemlerini Azerbaycan’a gönderdiği bir model düşünülebilir” açıklamalarında bulundu.
ÇINAR: “ÖNCE KARŞILIKLI İTİMAT SORUNU AŞILMALI”
ABD-Türkiye İlgileri Dış Siyaset Uzmanı ve İAÜ Öğretim Vazifelisi Ali Çınar ise “Taraflar öncelikli olarak karşılıklı inanç meselesini aşmalı. Bunu sağlamanın tek yolu da hem politik, hem de askeri kanalları kullanarak irtibat kurmak olacaktır. Orta Doğu’da Türkiye olmadan tahlil mümkün değildir. Türkiye, PKK/YPG konusunda kararlı duruşunu sürdürmeli. ABD’nin bu konudaki tutumu değişmeden ise tahlil mümkün olmayacaktır” diye konuştu.
Haber7