Tüm dünyayı tesiri altına alan koronavirüs salgını sebebiyle insanlık yakın tarihte hiç şahit olmadığı olaylara şahit oluyor ve hayat hiç olmadığı kadar kısıtlanıyor. Dünya üzerinde 2 milyon 700 bine yakın kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan koronavirüse karşı yüzde 95 muvaffakiyet gösteren aşıyı bulan Türk bilim insanları Hasret Türeci ve Uğur Şahin’e Almanya’da düzenlenen merasimle en üst seviye devlet madalyası olan ‘Yıldızlı Liyakat Nişanı’ verilecek.
DW Türkçe’den Elmas Topçu ve Erkan Arıkan’ın yazısı..
Hasret Türeci
Hasret Türeci 1967 yılında Almanya’nın kuzey eyaletlerinden Aşağı Saksonya’daki Lastrup kasabasında dünyaya geldi. Cerrah olan babası, Katolik Kilisesi’ne bağlı bir hastane olan St. Elisabeth-Stift’te çalıştı. Türeci lise eğitiminin akabinde Homburg kentinde bulunan Saarland Üniversitesi’nde tıp eğitimi aldı ve doktorasını da orada tamamladı. Eğitiminin son yıllarında eşi Uğur Şahin ile tanıştı. İkisini birleştiren tutku araştırmaya duydukları ilgi oldu.
Uğur Şahin
Uğur Şahin ise 1965’te İskenderun’da doğdu. Dört yaşında ailesi ile Köln’e geldi. Babası Köln’deki Ford fabrikasında emekçi olan Şahin, Erich Kästner Lisesi’ni bitirdikten sonra tıp okudu. 1992’de Köln Üniversitesi’nde, kanser hücrelerine karşı immünoterapi alanında yazdığı doktorasını en iyi not olan summa cum laude ile tamamladı. 1999 yılında Homburg’daki Saarland Üniversitesi’nde doçent unvanını aldı. 2000 yılında Zürih Üniversitesi’nde araştırmalarını yürüttü. Ardından Mainz’daki Johannes Gutenberg Üniversitesi’nde genç bir araştırmacı kümenin çalışmalarının yöneticiliğini üstlendi. 2006’da da deneysel onkoloji alanında profesörlüğünü aldı.
2001 yılında Ganymed’i kurdular
Bir kız çocuğu bulunan Türeci-Şahin çifti uzun yıllar kansere karşı yeni tedavi yolları konusunda araştırmalar yürüttüler. 2001 yılında Ganymed Pharmaceuticals şirketini kurdular. Çift, belirli tümör hücrelerinin oluşumuna yol açan kusurlu gen tespitini mümkün kılabilmek için bir metot geliştirdi. Bu metottan yararlanarak, mRNA (mesajcı RNA) teknolojisi ile bedendeki belli bir tümörü hedefleyecek şahsileştirilmiş tedavi konusunda değerli muvaffakiyet sağladılar. Türeci-Şahin çifti, 2016’da Ganymed’i bir milyar 200 milyon euroya Japon şirketi Astellas’a sattı. Geliştirilen kanser tedavisinin tıbbi onay sürecinde 2020 prestijiyle son evreye varıldığı bildiriliyor.
2008’de Ganymed’in yanısıra BioNTech’i kurdular. Başlangıç sermayesi olan 180 milyon doların büyük kısmını Andreas ve Thomas Strüngmann kardeşler sağladı.
Türeci ve Şahin’i geniş kitlelere tanıtan en kıymetli buluşları ise kapkaranlık koronavirüs pandemisi periyodunda umut ışığı veren ve temeli yıllardır yürüttükleri kanser araştırmalarında edindikleri deneyime dayanan koronavirüs aşısı oldu. Buldukları aşının tescillenmesi ve tedavide gösterdiği başarıyı ortaya koyan araştırmalar BioNTech’in kıymetini kısa müddette katladı. BioNTech’in piyasa kıymeti 20 milyar dolara ulaştı ve şirkette yüzde 18 hisse sahibi olan Uğur Şahin aniden Almanya’nın en varlıklı birinci 100 insanı ortasına girdi.
Mütevazılıkları dikkat çekti
Türeci ve Şahin, yakaladıkları muvaffakiyete ve bir anda artan servetlerine karşın mümkün olduğunca medyadan uzak kalmaya çabaladı. Verdikleri hudutlu söyleşilerde de daima mütevazı bir tutum sergileyip, az ve öz konuştular. Aşıyı, tekniklerini, RNA tekniği ile ilgili kaygıları, komplo teorilerini ele alan programlarda sabırla anlattılar. Sözcükleri tarta tarta, yavaş yavaş seçtiler. Biçim olarak yumuşak oldukları kadar içerikte de bir o kadar kararlı ve emin oldukları görüldü.
Uğur Şahin’in her sözcüğü titizlikle seçme uğraşı, sözleri üç sefer, dört sefer tekrarlayarak en doğrusunu bulması gayreti, kazandıkları parayı nereye harcayacakları sorusuna, paraya değil, araştırmaya baş yorduklarını söylemesi, yanlış bir bilgiyi düzeltirken vakit zaman utangaç bir çocuk edasıyla tebessümü, onların muvaffakiyetin ışığında güneşlenmekten çok sadeliğe sığındığını gösterdi.
Uğur Şahin DW’ye konuştu: Teknik olarak yeni bir aşıyı 6 hafta içinde geliştirebiliriz
Yeniden medyada ender görünen Türeci’nin de tıpkı biçimde mütevazılığı, sükuneti ve azmi en son verdiği 8 Mart bildirisinde da tekrar belirli oldu. O iletisinde Türeci, engelli parkur yarışçısı Amelia Boone’un, “Ben en güçlü değilim, en süratli da değilim. Lakin acı çekmede ve sebat etmede nitekim iyiyim” kelamlarına atıfta bulundu ve bayanlara, “Geniş bir vizyona sahip olun ve karşılaştığınız pürüzlerden bağımsız olarak azimle o vizyona bağlı kalın” diye seslendi.
Türeci-Şahin çiftinin başarısı çok küçük bir kesim hariç Almanya’da da büyük gurur ve memnunluk yarattı. O küçük ırkçı kesitin karalama eforları da esasen onların ışığında sönüp gitti.
“Akşam olmadan günü övme”
Almancada bir kelam vardır; “Akşam olmadan günü övme” diye. Noktası konmamış bir işin gerisinden olumsuzluk çıkabileceğina işaret eder, doğruluğu deneyimle sabittir. Buna karşın müsaade ederseniz biz Türeci ve Şahin’i övmek istiyoruz.
Onları övmek istiyoruz zira biz onlarla gurur duyduk.
Gurur duyduk ancak kökenleri, dinleri ve lisanları nedeniyle değil.
Onlar bize zifiri karanlık bir tünelin ucundaki ışığı gösterdi diye. Sevdiklerimizle kucaklaşıp, onlara tekrar dokunma, öpme umudunu bize geri verdi diye.
Buldukları aşının yüzde 90’dan fazla tesirli olduğunu duyunca meskene gidip çay demleyip kutladıklarını duyunca kendimizden gördük.
Bizim üzere Almanya’dan Türkiye’ye giderken otomobile fındıklı çikolata, Nivea kremi, Schauma şampuanı, Nescafe yüklediklerini düşünerek tebessüm ettik.
Gittikleri Türkiye’de tahminen bizim üzere bazen kırık dökük konuştuklarında etraftakilerin güldüğünü, onların da bizim üzere mahçup olduğunu hayal ederek yakın hissettik.
Bir Pazar kahvaltı ederlerken sofralarına sucuklu yumurta, salçalı ekmek gelmiş olma ihtimali bizi onlara yakın kıldı.
Buldukları aşıyı gözümüzde canlandırmamız için basitçe, tekrar tekrar anlatma sabrını gösterdikleri için müteşekkir olduk.
Sabah işe giderken uğradığımız, köşedeki bir fırından sandviç alırken gerimizde sıraya girebilecekleri ihtimalini düşünerek sevdik.
Lambada beklerken yanımızdan bisikletle geçebilecekleri ihtimali bizi onlara yakın etti.
Geldiğimiz kültürde küçükler büyüklerine demez fakat müsaade ederlerse biz demek istiyoruz:
Helal olsun.
Haber7
