Dualara vasıta kılınan, her bir tanesi kimi vakit can sorununu gidermek için parmaklar ortasında dolaşan tespih, usta Zekai Şenyurt’un hünerli ellerinde sanat yapıtına dönüşüyor. Türkiye’de kültürün ve inancın kıymetli bir kesimi olan tespih, kimi için zikir aracı, kimi için bir hobi, kimi için de aksesuar. Ünü dünyaya yayılan usta Zekai Şenyurt’un ellerinden çıkan ve her biri bir sanat yapıtı olan tespihlere sahip olmak ise her koleksiyoncunun isteği.
40 YILLIK SANAT
Yapıtları müzelerde de sergilenen tespih sanatının günümüzde yaşayan en büyük ustalarından Zekai Şenyurt, el işlemesi yapıtlarıyla dikkati çekiyor. Yaklaşık 40 yıldır tespih sanatıyla uğraşan Şenyurt, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, Fatih’te Hilye-i Şerif ve Tesbih Müzesi’nin açılışında ikram edilen, yaklaşık 3 metre uzunluğunda 36 padişahın tuğrası ile portrelerinin bulunduğu tespihi tasarlamasıyla isminden kelam ettirdi.
11 YAŞINDA BAŞLADI
Şenyurt’un, el işçiliğiyle yapıtlarını sergilemesi ve tanıtması, tespih ustalığının Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sanat olarak tescillenmesinde tesirli oldu. Mesleğe 11 yaşında Beyazıt’taki bir kuyumcuda çalışarak başlayan Şenyurt, çıraklıktan ustalığa geçişte zanaatına tespih ustalığını da ekledi. Mesleğine yeni bir boyut kazandıran Şenyurt, 1980 yılında bir arkadaşının teklifi üzerine tespih imal etmeye başladı.
ZANAATIMIZIN SANAT OLARAK TESCİLLENMESİNE EHEMMİYET VERDİK
Zekai Şenyurt, çıraklıktan kalfalığa geçiş sürecini, tespihin bir sanat olarak kabul edilmesi için verdiği çabayı AA muhabirine anlattı. Tespihin evvelden elden ele alınıp satıldığını ve imalatının olmadığını anlatan Şenyurt, “Bir arkadaşım bu işi teklif etti ve yapmaya karar verdim. Tespihte ustam yoktu, deneye deneye ustalığımı kendim geliştirdim. Daha sonra kuyumculuğun verdiği hevesle, tespihlerin üzerlerine işlemeler, yapmaya başladım. Kuyumculuk geçmişimin avantajıyla tespihlerin üzerlerini kıymetli taşlar ve altınla süslemeye başladım. Maksadımıza ulaştık, çok bedelli tespihler imal ettik.” dedi.
1990 YILINDAN BERİ UĞRAŞIYOR
Tespihin sanat olması için verdiği çabayı anlatan Şenyurt, “Kültür ve Turizm Bakanlığı sanat envanterinde evvelden tespih yoktu. Bu zanaatımızın sanat olarak tescillenmesine çok değer verdik. 1990 yılından itibaren tespihi sanat kısmına sokmak için çok uğraştım. Kendi imkanlarım ve devletin takviyesiyle de stantlar açıp katıldım. Sanat olarak kabul edilmesinde de tespihlerin üzerindeki el personelliği tesirli oldu. Bugün Kültür ve Turizm Bakanlığı envanterinde el sanatları olarak tespih ustalığı geçiyor.” diye konuştu. Yapıtlarında çoklukla sürece üzerine ağırlaştığını belirten Şenyurt, mamut dişi üzerine zümrüt ve altın işlemeli tespihler tasarlayarak imal ettiğini ayrıyeten her tane üzerine tuğraları ile padişah portrelerini işlediğini söyledi.
TÜRKİYE’DE EN ÇOK KEHRİBAR TERCİH EDİLİYOR
Adeta kitap üzere tespihler tasarladığını, tespihlere bakarak hangi padişahın hangi tarihte devleti yönettiğinin öğrenilebildiğini söz eden Şenyurt, “Padişah portrelerini, yaprakları ve çiçekleri tespihe işlemeyi çok seviyorum. Sınır sanatından da esinlenerek yapıtlarımı tasarlıyorum. “ dedi. Türkiye’de en çok kehribardan yapılan tespihlerin tercih edildiğini aktaran Şenyurt, kehribar üzerine sürece yapmanın itina gerektirdiğini, tespihlerinde ayrıyeten firuze ve mercan taşı kullandığını, yeni modelleri ortaya çıkarmak için sabaha kadar uyuyamadığını anlattı.
CUMHURBAŞKANIMIZA 4-5 ADET TESPİH İKRAM ETTİM
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a, Fatih’te Hilye-i Şerif ve Tesbih Müzesi’nin açılışında kendi tasarımı tespihin ikram edildiğini hatırlatan Şenyurt, “Cumhurbaşkanımıza 4-5 adet tespih ikram ettim. Hilye-i Şerif ve Tesbih Müzesi’nde ikram ettiğim tespihin üzerlerinde 36 padişahın tuğrası ile birlikte portreleri bulunuyor. 3 metreye yakın uzunluğundaki bu tespihin imali 2,5 ay sürdü. Çok emek verilmiş bedelli bir tespihtir.” dedi.
HERKES ELİNİN ALIŞKANLIĞINA NAZARAN TESPİH ÇEKER
Tespih çekmenin raconuna da değinen Şenyurt, herkesin kendi elinin alışkanlığına nazaran tespih çektiğini, tespihin genelde ikişer ikişer çekildiğini lisana getirdi. El işçiliğiyle yapılan tespihlerin fiyatlarının 2 bin dolardan başlayıp, 20-30 bin dolara kadar çıktığını vurgulayan Şenyurt, tespih fiyatlarının ustaların emeğine nazaran değiştiğini vurguladı. Şenyurt, tespihte sayıların büyük gözüktüğünü lakin masrafının da fazla olduğunu, bilhassa koleksiyoncu olmanın maddi güç gerektiğini kaydetti.
ÇOK SAYIDA USTA YETİŞTİRDİ
Mesleğinde şimdiye kadar yetiştirdiği çok sayıda usta bulunduğunu söz eden Şenyurt, oğlunu da tespih ustası olarak yetiştirdiğini ve tespih imalatını görmek isteyen herkesi de dükkanına beklediğini söyledi. Şenyurt, “Tespih ustalığında değerli olan yapıtına kendinden bir şeyler katmak ve kopyacılığa gitmemektir. Usta olarak başarımın sırrı, işimi sevmemdir. Bazen sorarlar, ‘Bir daha dünyaya gelsen ne iş yaparsın?’ diye, ‘Yine birebir işi yaparım.’ derim. Gelecekte de insanlığa usta olarak iyi bir isim bırakmayı hedefliyorum.” diyerek kelamlarını tamamladı.
Haber7
