Pandemi dış ticarette dijitalin hissesini artırırken, bu durum e-ithalatta dolandırıcılık olaylarının da artmasına neden oldu. 2020’nin başından bu yana Tayland, Hong Kong, Polonya ve Danimarka üzere ülkelerden ithalat yapmak isteyen birçok Türk firmasının dolandırıldığı öğrenildi.
Dolandırıcılığa bahis olan eserlerin başında pandemide satışları patlayan ferdî kollayıcı gereçler ile son devirde fiyatları kıymetli oranda artan kağıt geliyor. Dolandırıcılık haberlerinin geldiği son ülke ise Tayland oldu. Buradan ucuza nitril eldiven ithal etmek isteyen Türk firmaların yüksek meblağlara dolandırıldığı öğrenildi.
Bahisle ilgili Ticaret Bakanlığı’nın yayınladığı ihtarda, dolandırıcıların profesyonel internet siteleri kurup, bilhassa isim benzerliğini kullanarak düzmece şirketler üzerinden piyasanın epeyce altında fiyattan nitril eldiven teklifleri verdiği, ucuz nitril eldiven almaya çalışan birçok ithalatçı firmanın da yüksek meblağlarla Tayland’da dolandırıldığı belirtildi.
Parayı alıp ortadan kayboluyorlar
Son periyotta yaşanan olaylar incelendiğinde, dolandırıcı firmaların birçoklarının piyasanın altında fiyat vererek şirketleri çektiği, geçersiz internet siteleri ve eser görsel- bilgileriyle ithalatçı firmaları aldatıp, ödemenin bir kısmını aldıktan sonra ortadan kaybolduğu göze çarpıyor.
Nelere dikkat etmeli?
Pekala e-ithalatta dolandırıcılık nasıl gerçekleştiriliyor? İthalatçı firmalar dolandırılmamak için nelere dikkat etmeli?
Plastik Sanayicileri Federasyonu (PLASFED) Lideri Ömer Karadeniz, pandemiyle birlikte teknolojinin her alanda varlığını artırdığını, iş hayatının süratli temposuna ayak uydurmak için firmaların teknolojiden büyük takviye aldığını, lakin teknolojinin beraberinde getirdiği pek çok tehdidin firmaları açık halde ziyana uğrattığını söyledi. Plastik dalı bazında incelendiğinde bölümün muhtaçlık duyduğu hammadde ve eserleri ithal ettiğini ve üretimini bu biçimde gerçekleştirdiğini tabir eden Karadeniz, “İthalatını, e-ithalat halinde teknoloji yoluyla daha süratli ve makul fiyatla yapmak isteyen kimi şirketler maalesef dolandırıcıların tuzağına düşebiliyor. Dolandırıcıların yaptığı en büyük tuzak, ithalatçının muhtaçlığı olduğu hammaddeyi ya da eseri piyasa fiyatlarının bayağı altında satacakmış üzere online platformlar üzerinden cazip fiyatlarla sunması” diye konuştu.
Kelamda ihracatçının en büyük vaadinin ise ‘ürünü daha yüksek fiyata iç pazarda satabilecekken, daha düşük fiyata ihraç etmek istemesi’ olduğunu söyleyen Karadeniz, bu tuzağa düşen ithalatçının da eseri kaçırmamak ismine şartları göz gerisi edip telâşlı davranarak dolandırıcıların talep ettiği ön ödemeyi çabucak yaptığını kaydetti. Karadeniz, “Ancak ön ödemeyi alan kelamda ihracatçı firma yani dolandırıcılar, ithalatçıya hiçbir biçimde geri dönüş yapmayıp tüm irtibatı kesiyorlar ve maalesef iş işten geçmiş oluyor” dedi.
Eser fiyatları takip edilmeli
PLASFED Lideri, ithalatçının bu durumlarda ayrıntıcı, araştırmacı ve kuşkucu olması gerektiğinin altını çizerek, en ince detayına kadar araştırmaların yapılıp, bütün şartların göz önünde bulundurulması gerektiğini savundu. Karadeniz, dolandırıcıların tuzağına düşmemesi için ithalatçı firmalara şu tavsiyelerde bulundu: “Söz konusu online platformun güvenirliği araştırılmalı. İhracatçı firmanın e-posta, web sitesi, telefon, adres, varsa birlikte iş yaptığı referans verebilecek firmalar iyi incelenmeli. Eser fiyatları takip edilmeli. İthal edilecek eserin hangi fiyatla ülkeye gireceğini araştırmak ve bilgi sahibi olmak burada çok değerli. Peşin ödemelerden kaçınmak ve akreditifl i ödemeleri yapmadan evvel sağlam araştırmalar yapmak gerekli. Şirketler, İthalat Genel Müdürlüğü üzere devlet otoritesinin bünyesinde yer alan kurumlarla bağlantı halinde olup, gerektiğinde bilgi almalı.”
Ani talep artışları tesirli oldu
Ekreditif uzmanı Özgür Eker de, e-ithalatta yaşanan artışlarla ilgili değerlendirmelerde bulundu. Eker, COVID-19 salgını sonucunda başlangıçta salgına karşı gözetici ekipman olarak sınıfl andırılan cerrahi maske, nitril eldiven ve dezenfektan üzere eserlerde başlayan çok büyük ve ani talep artışlarının vakitle ateş ölçer üzere salgın ile irtibatlı eserlere sıçradığını kaydetti. Dolandırıcılık olaylarını anlamak için ekonomik seyri iyi tahlil etmek gerektiğine dikkat çeken Eker, dolandırıcılara yer hazırlayan milletlerarası ticaretteki gelişmeleri ise şöyle sıraladı: “Konteynelerin ülkeler ortasında sağlıklı döngüye girememesinden dolayı denizyolu navlun fiyatları astronomik boyutlara ulaştı. Dahası pek çok ihracatçı yüküne konteyner bulamıyor. Pek çok hammadde yoka düştü ve fiyatı çok arttı. Çip üzere kritik değere haiz elektronik modüllerin tedarikinde büyük ıstıraplar görülüyor.”
‘İthalatçı kendi hırsının kurbanı’
Tüm bu gelişmelerin sonucunda dış ticaret konusunda dolandırıcılık olaylarının artış görülmesinin şaşırtan olmadığına dikkat çeken Eker, “Pandemi nedeniyle milletlerarası seyahatin de olabildiğince kısıtlanmış olması, bu üslup dolandırıcı firmaların ekmeğine adeta yağ sürüyor” dedi. Dış ticaret süreçlerinde dolandırıcılığın çok çeşitli biçimlerde gerçekleşebileceğine değinen Eker, şöyle devam etti: “İthalat evresinde en çok karşımıza çıkan dolandırıcılık ise en kolay manada ithalatçıdan bir ödeme almak, lakin bu ödemenin karşılığında eser göndermemek yahut düşük kaliteli eser göndermek formunda oluyor. Dolandırıcılar ithalatçı firmaların piyasada görülen dalgalanmalardan kar elde etme hırslarını manipüle ediyor ve kendi bilgilerini arka niyetli bir biçimde ithalatçılar aleyhine kullanıyorlar.”
Dolandırıcılık olaylarına karşı 5 tedbir
Akreditif uzmanı Özgür Eker, ithalat etabında dolandırıcı firmalara yapılan ödemelerin geri tahsil edilebilmesinin çok düşük mümkünlük olduğuna dikkat çekerek, “Mümkün mertebe testi kırılmadan önlem alınmalı” dedi.
Eker, mevcut durumda ithalat evresinde dolandırıcılık olaylarından uzak durabilmek için, şirketlere şu tavsiyelerde bulundu:
1- Bir eser global manada yoka düşmüşse bunun kesinlikle bir sebebi vardır. Bu sebep iyice anlaşılmadan, yoka düşmüş yahut fiyatı çok artmış eserlerin tedarikine girişilmemeli.
2- İthalatçılar pandemi öncesinde iş yapmadıkları alanlardan olabildiğince uzak durmaya çalışmalı.
3- İthalatçıların olabildiğince daha evvelce çalışılmış oldukları, üretim ve finansal yapısını bildikleri tedarikçilerden eser almasında yarar var.
4- Peşin ödemeler yapmaktan olabildiğince kaçınmak ve eserlerin yükleme öncesinde milletlerarası bir nezaret firması tarafından denetlenmesini sağlamak da dolandırıcılık karşısında alınabilecek tedbirlerin başında geliyor.
5- İthalatçıyı daha çok koruyan ödeme yolları tercih edilmeli. En makul ödeme yolu bu süreçte akreditif olmalı.
İthalatçılar hangi ülkede ne ile dolandırıldı?
Tayland: Bu ülkeden piyasanın altında fiyatlara nitril eldiven ithal etmek isteyen Türk firmaları yüksek meblağlarda dolandırıldı. Bunun üzerine Ticaret Bakanlığı, nitril eldiven ithalatı yapan firmaları öbür alternatifl ere yönelmesi konusunda uyardı.
Hong Kong: Elektronik ithal etmek isteyen Türk firmaları, ön ödemeyi yaptıktan sonra kelamda ihracatçı firmalardan haber alamayarak mağdur oldu.
Polonya: Özellikle A4 kağıt ithal etmeye çalışan birçok Türk firması, Polonya merkezli gerçek firmaların web-sitelerini taklit eden yahut büsbütün uydurma isim ve eser çeşitliliği ile kendini tanıtan düzmece ihracatçılar tarafından dolandırıldı.
Danimarka: Gerçek firmaların ismini kullanarak internet sitesi kuran dolandırıcıların, başta Polonya olmak üzere farklı ülkelerdeki banka hesaplarına para gönderilmesini talep ettiği ve sonrasında internet sitelerini kapatarak ortadan kayboldukları görüldü.
Hollanda: Pandeminin başlarında Hollanda’da maske dolandırıcılığı olaylarındaki artışlar nedeniyle Türk firmaları Ticaret Bakanlığı tarafından uyarıldı.
Haber7
