Bugün gözler Erdoğan-Biden görüşmesine çevrilmiş durumda.
Bu görüşme Biden lider seçildikten sonra iki önderin birinci yüz yüze görüşmesi olması açısından kıymetli. Dış siyasetten iktisada kadar birçok alanı etkileyecek. Görüşmeye ne kadar vakit ayrılacağı, görüşme sırasında başkanların yüzlerindeki söz, mimikleri, jestleri hatta taktıkları kravatın rengine kadar her şey kıymetlidir. Zira her şey bir bildiridir, her şey bir mana söz eder.
KRİZ ÖNCELİKLİ Mİ OLMALI
Dış siyaset alanım değil lakin iki başkanın görüşmesinin formatının evvelden belirlendiğini bilecek kadar mesleksel tecrübeye sahibim. Hangimiz otursak, iki ülke ortasındaki kriz bahislerine ait birinci dört maddeyi ezberden sayabiliriz. S-400’lerden girer, Suriye’de YPG’ye verilen takviyeden çıkar, F-35’leri bir köşeye yerleştirir, FETÖ’nün iadesinden çıkarız.
FIRSAT ÖNCELİKLİ
Lakin ben öteki bir şeyden bahsetmek istiyorum. Bu çok geç kalmış bir teklif de olabilir. Lakin ABD liderleri ile görüşmelerin formatını değiştirmeliyiz. ABD liderleri ile daima kriz mevzularını görüşüyoruz. Elbette ki ülkeler ortasında sıkıntılar varsa devlet liderleri bunları ele alacak. Lakin bu cins durumlarda gücümüzü kriz hususları üzerinde harcıyoruz. İlgilerin geliştirilmesi konusu ise birkaç iyi niyet cümlesi olarak geçiyor.
ÖZAL BAŞARMIŞTI
Ben krizlere endeksli değil, fırsat öncelikli yeni bir alaka biçimi kurulması gerektiğini öneriyorum.
Turgut Özal bunu başarmıştı. Özal ile Bush görüşmesinde de masada devasa problemler vardı. Özal krizlere değil, fırsatlara odaklanarak yeni bir ilgi geliştirmeyi önerdi. Başarılı da oldu. Özal ABD’den yararlandı, ABD Özal’dan yararlandı. Türk-Amerikan ilgileri askeri ve stratejik kulvardan çıkıp, ekonomik boyut kazandı. Türkiye, Körfez Savaşı başta olmak üzere ABD’nin bölgedeki en çok danıştığı ülkelerin başında geldi. Özal’ın ABD siyasetinde tenkit edilebilecek noktalar bulunabilir. Hatta çok Amerikancı olduğu söylenebilir. Fakat benim kastetmek istediğim nokta farklı.
PARADİGMA DEĞİŞİKLİĞİ
ABD ile ilgilerde yeni bir paradigma değişikliğine gereksinim var. Zira alakalar tıkanma noktasına geldi. Münasebetlere yeni bir format kazandırmalıyız. Bunun vakti neden artık gelmemiş olsun? Neden Erdoğan-Biden görüşmesi ile yeni bir süreç başlamasın? Erdoğan bir devir hem ABD ile hem AB ile çok iyi bağlar tesis etmişti. Bir periyot Obama’nın en çok görüştüğü önderlerin başında geliyordu. Avrupa Birliği’nden tam üyelik için müzakerelere başlanması kararını çıkarabilmiş bir başkandı. Çok umutlu değilim ancak buna muhtaçlık var.
BIDEN’LA 4 YIL
ABD’yi 4 yıl daha yönetecek bir lider var. Biden’ın bizimle ilgili çok olumlu kanılara sahip olmadığını da biliyoruz. Erdoğan’ı seçim yoluyla tasfiye etmekten kelam edecek kadar ileri gitti. Lakin bu cins münasebetler kimi vakit zıtlıklar üzerinden kurulabilir.
Zira Erdoğan ABD’nin göz gerisi edemeyeceği yüksek profilli bir lider. Milletlerarası hususlarda süreçleri aksine çevirebiliyor. Ve halk takviyesi çok güçlü.
YENİ BİR SIÇRAMA
Elbette ülkemizin çıkarları gerektiriyorsa ABD ile de restleşebiliriz. Zati uzun müddettir bir restleşme içindeyiz. Lakin yeni bir başlangıç yapılabileceğine inanıyorum. Kriz değil fırsat öncelikli bir bağlantı tesis ettiğimizde şu anda sorun olarak görünen birçok şey manasını kaybedecek demektir.
Erdoğan-Biden görüşmesi ile Türkiye ile ABD ortasında yeni bir bağlantı tesis edilebileceğini düşünüyorum. Buna gereksinim var. ABD ile AB ile bağlantılarımızı geliştirmek Rusya karşısında da elimizi güçlendirir. Ayrıyeten Batı dünyası ile bağlantılarını geliştiren Türkiye iktisatta yeni bir sıçrama yapabilir.
Haber7
