Seçimlerin akabinde Türkiye ile ortasında geçmişten gelen bağları daha üst bir düzeye çıkarmayı hedefleyen KKTC’de gözler adanın farklı projeler için Anadolu’ya bağlanmasına çevrildi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Maraş’a gerçekleştirdiği ziyarette KKTC ve Türkiye ortasında hem elektrik hem de doğal gaz kontağı kurulmasına yönelik çalışmaların sürdüğünü açıklaması, bu bahiste bugüne kadar yapılmış en üst seviye açıklama oldu.
Pekala kelam konusu ilişkiler KKTC ve Türkiye için ne manaya geliyor, bu projelerin gelecek periyotta diğer stratejik iş birliklerine kapı açma ihtimali var mı?
KIBRIS GÜNEŞ GÜCÜNDE TÜRKİYE’DEN VARLIKLI
Bahisle ilgili yenisafak.com’a konuşan Güç İktisadı Derneği (EED) Lideri Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, KKTC’nin mevcut koşullarda elektrik gücü talebini fueloil ile üretim yapan santrallerden karşıladığı bilgisini paylaşarak şöyle dedi:
“Bu santraller kullandıkları yakıt prestiji ile hem kıymetli üretim yapıyor hem de önemli bir çevresel sorun ortaya çıkarıyor. Baca gazı salımları bir taraftan SO2, NOx ve partiküler husus ile Kıbrıs Türk halkının sıhhatini tehdit ederken öbür taraftan CO2 üzere sera gazı salımları ile global ısınmayı körüklüyor.”
Bu sorunun önüne geçmenin bir yolunun ‘yenilenebilir gücün üretimdeki katkı hissesini arttırmak’ olduğunu anımsatan Kumbaroğlu, “Kıbrıs güneş gücü bakımından Türkiye’den de varlıklı. Enterkonnekte irtibat olursa adada üretilen güneş ve rüzgar gücü ölçüsü talebin üstünde olduğu vakitler Türkiye’ye iletilebilir. Türkiye’nin ve KKTC’nin yük profilleri bu iletimi destekleyecek birbirini tamamlayıcı nitelikte. Bu sayede Kıbrıs Türk halkının kendi öz kaynağı olan yenilenebilir güç kaynaklarını aktif bir biçimde kullanması mümkün olur.” formunda konuştu.
2025’TE BİRİNCİ GAZ AKIŞI OLABİLİR
Kumbaroğlu’nun üzerinde durduğu bir öbür husus ise KKTC ve Türkiye ortasında kurulması beklenen doğal gaz boru sınırı oldu.
Dünya üzerindeki varsayım edilen toplam doğal gaz rezervinin yaklaşık yüzde 5’nin Doğu Akdeniz’de bulunduğuna dair raporlar olduğuna işaret eden Kumbaroğlu, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kuzey Kıbrıs yerleşkesinde geçen yıl düzenledikleri “Birinci Doğu Akdeniz Milletlerarası Güç Sempozyumu” etkinliğinde bu projelerin geniş kapsamlı ele alındığını hatırlattı.
SINIRIN ÇİFT TARAFLI OLMASI KIYMETLİ
Bu sempozyumda, devrin KKTC İktisat ve Güç Bakanı Hasan Taçoy’un “Türkiye ile KKTC ortasında doğal gaz boru çizgisinin 2025’te Türkiye’den KKTC’ye doğalgaz götürebileceğini” söylediğini anlatan Kumbaroğlu, şöyle devam etti: “Burada en kıymetli konulardan biri de KKTC ve Türkiye ortasındaki su sınırına paralel yapılabilecek projenin ‘çift yönlü’ olması. Yani suyun altından gidecek olan yaklaşık 80 km uzunluğundaki çizginin yalnızca Anadolu’dan KKTC’ye gaz getirmesini değil, KKTC’den de gerekirse Anadolu’ya gaz taşıyabilecek biçimde inşa edilmesi değerli. KKTC’den Anadolu’ya gaz nasıl gelebilir? Öncelikle ülkemizin Kıbrıs etrafında yaptığı araştırmalar var. Gelecek devirde burada bulunacak bir rezervin inşa edilecek borularla Anadolu’ya aktarılması mümkün.
Bir başka senaryo ise bölgede üretimi yapılan öbür kaynaklardan Avrupa’ya gidecek gaz için köprü olabilmek…
Bizim birinci günden bu yana söylediğimiz çok kolay bir şey var; şayet İsrail ve Akdeniz’de gaz bulan öteki ülkeler ellerindeki eseri en değerli pazara yani Avrupa’ya satmak istiyorlarsa bunun en ekonomik, en kolay, en inançlı güzergahı Türkiye üzerinden süreci ilerletmek. İşte KKTC’den Anadolu’ya kurulacak boru sınırı bu hedef için de iş görebilir. Birinci kurulan boru sınırı kapasite açısından yalnızca KKTC’ye yetecek halde planlansa da elimizde hem fizibilitesi yapılmış hem de kara irtibat noktası hazır bir güzergah olacak.”
YANLIŞSIZ VAKİTTE ADIM ATILIRSA BARIŞÇIL AÇILIM BAŞLAR
Türkiye-KKTC ortasındaki bu boru sınırı projesinin GKRY tarafından ortaya atılan Doğu Akdeniz’de Yunanistan’a uzanacak EastMED boru sınırı hayaline kapılanlara da önemli bir bildiri göndereceğinin de altını çizen Kumbaroğlu’na nazaran Ankara, kelam konusu adımlarla son derece somut ve ayakları yere basan stratejik bir atılım yapıyor.
Prof. Dr. Kumbaroğlu, “EastMed, İsrail’den evvel Yunanistan’a ve akabinde İtalya’ya uzanacak 1900 km’lik bir doğal gaz boru sınırı hayali” hatırlatmasında bulunduktan sonra, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Burada temel hedef başta İsrail gazı olmak üzere Doğu Akdeniz’de bulunması beklenen öteki gazların da Avrupa’ya taşınması… Bu sınırın kapasitesi yılda 16 milyar metreküp gaz akışı olarak öngörülürken, astarı yüzünden değerli yani maliyeti gazın piyasa fiyatının üstünde çıkan bir proje olduğu görüldü. Proje, yüksek maliyetli olması nedeniyle ‘ölü doğan proje’ haline geldi. Tüm bunları alt alta koyduğunuzda, Türkiye’nin KKTC ile hem doğal gaz hem de elektrik kontağı yapacak olması, yakın geçmişte Anadolu’dan Ada’ya içme suyu akışı sağlanmasıyla bir arada düşünüldüğünde stratejik bir sürece götürüyor bizi. Ankara, hakikat adımları vaktinde atabilirse bu süreç Doğu Akdeniz’de memleketler arası işbirliğini geliştiren barışçıl bir açılıma yönelir.”
Haber7
