Libya’da hükümet güçlerinin son devirde elde ettiği muvaffakiyetler sonrasında gelinen noktada Sirte’deki güç uğraşı stratejik ve sembolik açıdan büyük değer taşıyor.
Libya ordusu, Halife Hafter milislerine karşı 25 Mart’ta başlattığı Barış Fırtınası Operasyonu kapsamında 3 Haziran’da başşehir Trablus’un bütün idari hudutları, 4 Haziran’da Kasr Bin Gaşir, 5 Haziran’da da Terhune ve Beni Velid’de denetimi sağlamıştı.
Bu galibiyetleri taçlandırmak isteyen Libya ordusu, 6 Haziran’da Zafer Yolları isimli yeni bir harekat başlatarak tarafını Sirte kenti ile Cufra Askeri Hava Üssü’ne çevirdi. O günden bu yana Libya, gerek askeri gerekse diplomatik seviyede hadiselerin çok süratli seyrettiği bir meydana dönüştü.
Washington’daki George Mason Üniversitesinden, milletlerarası uyuşmazlıkların tahlili yerinde mütehassıs Faslı Profesör Muhammed eş-Şarkavi, satranç tahtasına benzettiği Libya bunalımında denetimin daha çok hükümet güçlerinde olduğunu söyledi.
Şarkavi, “Libya’da hadiseler, rekor seviyede değişkenlik gösteriyor. Bu nedenle dış güçler ile Tobruk ve Trablus kampları arasındaki kırılgan güç istikrarı de daima değişiyor. Ama Libya hükümeti, saha operasyonlarını denetim edebilme ve Hafter önünde ilerleme kaydetmede daha iyi üzere görünüyor. Başkaca Trablus’un 450 kilometre doğusundaki Sirte kentini de ele geçirmeyi hedefliyor.” dedi.
MISIR’IN MÜDAHALE PLANLARI
Libya’da gayrimeşru güçlerin başkanı Hafter’e destek veren Mısır idaresi ise güç gösterisi yaparak sahnede bölgesini almaya çalışıyor.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, 20 Haziran’da Libya sonu yakınlarındaki Hava Kuvvetleri birliklerini ziyareti sırasında, Sirte ve Cufra’nın Mısır’ın al çizgisi olduğunu söylemiş ve “Mısır ordusunun, gerek duyulması halinde devlet hudutları dışında askeri bir hizmette bulunabileceği” iletisini vermişti. Son olarak 9 Temmuz’da Mısır ordusu, Libya hududu yakınlarında bir askeri tatbikata başlamıştı.
Şarkavi, Mısır’ın yürüttüğü bu tatbikatın, çatışma mantığı göz önüne alındığında bir “gövde gösterisi” ve “Tobruk kampına 2014’te başlayan desteğin devam ettiği mesajı” halinde okunabileceğini söyledi.
Mısır ordu sözcüsü Albay Tamir er-Rifai’nin, “tatbikatın ana aşamasına, Libya-Mısır hudut güvenliğinin sağlanması ve gayrinizami paralı erlerin yok edilmesi için hava harekatının dahil edildiği” yanındaki açıklamasının dikkat alımlı olduğuna işaret eden Şarkavi, “Bu, tatbikatın, hudutların korunmasından farklı maksatları olduğunu ve Sisi’nin haziran ayında söylediği üzere işin, Libya’ya askeri müdahaleye kadar gidebileceğini gösteriyor.” icmalini yaptı.
İTTİFAKLARIN İZDÜŞÜMÜ: SİRTE
Şarkavi, Libya’daki güç savaşında Sirte’nin denetimine ait şunları söyledi:
“Sirte’ye dönük savaş yalnızca Hafter ile hükümet güçleri arasındaki istikrara indirgenemez. Buradaki savaş, birebir devranda Trablus hükümeti ve Türkiye’ye karşı Tobruk, Hafter, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) cepheleri arasında sahanın denetiminin hangi tarafa sahih evrileceğini göstermesi açısından stratejik ve sembolik bir değer taşıyor.”
Fransa, Rusya ve ABD üzere Libya bunalımında çıkarları olan devletlerin oynadığı “ikincil” rollerin farklılık gösterdiğini kaydeden Şarkavi, “Sirte’de verilen uğraş birebir devirde Libya’ya dönük yabancı müdahalenin boyutlarını ortaya koyuyor. Birleşmiş Milletler (BM) Umumî Sekreteri’nin de dediği üzere burada gibisi görülmemiş noktada bir müdahale laf konusu.” tabirini kullandı.
“Sirte’deki savaş, 2011’den bu yana Libya’da devam eden çatışmalar arasında baş sıraya yerleşebilir. Çünkü burada, BM’nin Libya’ya silah ihracatı yasağına, BM Güvenlik Kurulunun aldığı kararlara ve ocak ayında Berlin’deki Libya bahisli konferansta verilen vaatlere dönük ihlaller artacaktır.” diyen Şarkavi, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yerel erler arasındaki çatışmaların dozajı ile dışarıdan gelen destek arttıkça siyasi tahlilden biraz daha uzaklaşılacak. Bunun sonucunda da Libya, savaşı askeri olarak sonuçlandırma yolunda tökezlemeye devam edecek.”
TÜRKİYE’NİN ROLÜ
Şarkavi, Türkiye’nin meşruiyetin yanında mahal almasına ait, “Ankara’nın, BM’nin tanıdığı legal hükümetin yanında yer almak ve Tobruk’tan devlet topraklarını ele geçirme girişimiyle gelen generalin yürüttüğü askeri operasyonları püskürtmek için birçok münasebeti var.” değerlendirmesinde bulundu.
Faslı akademisyen, buna karşılık Mısır ve BAE’nin Hafter komutasındaki Tobruk askeri kampını desteklediğini hatırlattı.
Libya’da “Ulusal Mutabakat Hükümeti ve Suheyrat Itilafı’na karşı 2014 seçimleri ile bu çerçevede kurulan askeri ve siyasi kurumların meşruiyeti” üzere rakip iki meşruiyeti savunan birbirine zıt görüşler olduğuna dikkati çeken Şarkavi, “Libya’da tarafların birden çok seçeneği bulunuyor; ya rakip kampın güç ve yeteneklerini zayıflatmak için manevralara başvuracaklar ya da çatışma konumuna Libyalılar arasında barışı tesis etmeye ekte bulunma mantığını benimseyecekler.” dedi.
Profesör Muhammed eş-Şarkavi, iç savaş ne kadar sürerse sürsün ve dış planlar ne olursa olsun terazinin kefesinin hiçbir tarafın lehine son olarak ağır basmayacağı, bilakis kefeler arasındaki salınımın sürüp gideceği görüşünü savundu.
Haber7
