Roma işgaline karşı Filistin direnişinin tarihi bir şahidi olan El-Halil kentindeki “Bedeviler” mağarasına, İsrail’in engellemeleri nedeniyle gerekli bakım yapılamıyor. İşgal altındaki Batı Şeria’nın El-Halil kentinde bulunan büyük mağara hakkında çeşitli rivayetler bulunuyor. Bunlardan bir tanesi mağaranın, Roma işgaline karşı Filistinlilerin direnişlerinin başlangıç noktası olduğu istikametinde.
Mağara, Batı Şeria’nın güneyinde kalan Beyt Liban köyünün bir kesimi olarak görünse de “C” bölgesine dahil olduğu için İsrail denetiminde bulunuyor.
İSRAİL’İN ENGELLEMELERİ NEDENİYLE MAĞARAYA BAKIM YAPILAMIYOR
Mağarayı ziyaret etmek isteyenler, birkaç yüz metre uzunluğunda bakımsız toprak bir yoldan geçmek zorunda kalıyor. Filistinlilerin, resmi ve mahallî seviyede, mağarayı bu bakımsızlıktan kurtarmak ve bir turistik yer haline getirmek için gerçekleştirdiği teşebbüsler ise İsrail’in çıkardığı pürüzler nedeniyle sonuç vermiyor.
Kireçli kaya içine oyulan bu mağarada doğal duvarlarla ayrılmış odalara misal bölmeler bulunuyor. Bu bölmelerin de, en eskisi Yunan periyodu (MÖ 322 – MÖ 63) olmak üzere farklı periyotlarda inşa edildiği belirtiliyor. Mağara, doruğundaki açıklıklardan başlayıp altta genişleyen ve çok kullanımlı imkanları olan geniş avlulara sahip. Lakin vakitle bu alanların yanlarında da açıklıklar oluşmuş.
“FİLİSTİN’İN EN BÜYÜK MAĞARALARINDAN BİRİ”
Mağara hakkında AA muhabirine bilgi veren arkeoloji araştırmacısı Cebr Muhaysin, Beyt Liban köyünde bulunan mağaranın, tarihinin 5 bin yıldan daha öncelere dayandığını belirtti. Köyde MÖ 3200 erken Bronz Çağına kadar giden izler olduğunu söz eden Muhaysin, “Köydeki mağara da Filistin’in en büyük mağaralarından biri. Bin metrekarenin üzerinde alana sahip. Mağaranın içinde MÖ 322 yılı Yunan periyoduna ilişkin de izler bulunuyor.” dedi.
Yunan devrine ilişkin izler ortasında mağaranın duvarlarına oyulmuş açıklar olduğunu aktaran Muhaysin, bu açıkların, etlerinden ve gübrelerinden faydalanmak için güvercin yetiştirmek üzere kullanıldığını anlattı.
Mağaranın, Romalılara karşı Filistinliler tarafından direniş emelli da kullanıldığını kaydeden Muhaysin, “Mağara, Filistinlilerin Romalı işgalcilere karşı kullandığı en değerli araçlardan biriydi. Bu kapsamda mağaraya giden tüneller de Romalı askerlere karşı değerli muvaffakiyetler elde edilmesinde tesirli olmuştu. Bu nedenle Romalılar bu mağaranın girişlerini ateşe vermişti.” diye konuştu. Muhaysin daha sonra yeniden Romalılar periyodunda bu mağaranın, genişletildiğini ve konutların imali için taş ocağı olarak kullanıldığını aktardı.
İSRAİL’İN AYRIM DUVARI YAKLAŞIK 10 BİN TARİHİ KALINTI VE YAPIYI TAHRİP ETTİ
Mağaranın, İsrail’in, inşasına 2002 yılında başladığı Ayrım Duvarı’na birkaç yüz metre uzaklıkta bulunduğunu tabir eden Muhaysin, Ayrım Duvarı’nın mağara ve mezar üzere yaklaşık 10 bin tarihi kalıntı ve yapıyı tahrip ettiğini belirtti. “İsrail, 1967’de işgal edilen topraklarda kayıtlı yaklaşık 12 bin tarihi kalıntının 5 binini de yıktı.” diyen Muhaysin, 7 bin tarihi kalıntının yüzde 54’ünün büsbütün İsrail denetimi altındaki C Bölgesi’nde bulunduğunu kaydetti.
Filistin Turizm ve Tarihi Eserler Bakanlığının Batı Şeria’nın güney kentlerindeki temsilcisi Sami Ebu Arkub da “İsrail, Filistin’deki tarihi yapıtların korunması ve bakımı konusunda karşılaşılan en büyük zorluk.” tabirini kullandı. Halihazırda bakımı yapılan yapıtların de sivil toplum kuruluşları, belediyeler, lokal meclislerin iş birliğiyle gerçekleştirildiğini aktaran Ebu Arkub, İsrail’in Filistin güvenlik güçlerinin C Bölgesine girmesine müsaade vermediğini ve bazen buradaki yapıtların bakımını yapmak isteyen Filistin tarafına müdahalede bulunduğunu lisana getirdi.
Filistin ile İsrail idaresi ortasında 1995’te imzalanan “İkinci Oslo Anlaşması” kapsamında işgal altındaki Batı Şeria A, B ve C bölgelerine ayrılmıştı. Yüzde 18’i kapsayan “A bölgesi”nin idaresi idari ve güvenlik olarak Filistin’e, yüzde 21’lik “B bölgesi”nin idari idaresi Filistin’e, güvenliği ise İsrail’e devredilirken, yüzde 61’ini kapsayan “Cbölgesi”nin yönetim ve güvenliği İsrail’e bırakılmıştı.
Haber7
