Gaziantep’te geçmişte kent hayatında değerli yer tutan han ve bedestenler, onarımlar sayesinde canlılığını koruyor. İnşa edildikleri periyotta güvenlik gerekçesiyle birden fazla Gaziantep Kalesi civarında yapılan ve çoklukla iki katlı olarak tasarlanan Lala Mustafa Paşa (Hışva), Zincirli Bedesten, Çekirdekçi, Tütün, Kemikli Bedesten, Tuz, Millet, Şire, İnceoğlu, Gümrük, Kürkçü, Maarif ve Anadolu hanları ile Yeni ve Bayaz Han hala ayakta duruyor.
Kente asırlardır katkı sağlayan tarihi yapılar, yöresel eserlerden dokuma ve ikramlık eşyalara kadar çeşitli eserlerin satışının yapıldığı merkezler olarak fonksiyonunu sürdürüyor.
Büyükşehir Belediyesi Gazi Kültür AŞ Genel Müdürü ve Gaziantep Üniversitesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halil İbrahim Yakar, AA muhabirine, kentte imal tarihi en eski olan yerin Lala Mustafa Paşa Hanı olduğunu söyledi.
Gaziantep’te geçmişten bugüne 13 han ve iki bedesten kaldığını aktaran Yakar, bunların birçoklarının ticaret ve konaklama fonksiyonunu karşılayacak biçimde tasarlandığını anlattı. Yakar, hanlarda bir devir dokuma üretimi de yapıldığını söz ederek, “16. ve 17. yüzyılda şer’iye sicillerinde kaydedilmiş olan terekelerde dokumacılık gereci ve boyahane, hallaç ve bezzaz üzere iş kollarının isimleri geçmektedir.
Bu devirde Antep, dokuma ticaretinin merkezi olan Halep’in dokumacılık üretimine alternatif olmaktaydı. Şer’iye sicillerinde tezgahlarda dokunan eserleri, Halep’e götürüp üreticiler ismine satan tüccarların varlığına rastlanmaktadır. Antep’te üretilen mallar Halep yoluyla Irak’a yahut Akdeniz kıyılarına taşınmaktaydı.” diye konuştu.
“TİCARET ARTTIKÇA HAN ÜRETİMİ ARTMIŞTIR”
Kentin asırlardır ticaretiyle isminden kelam ettirdiğine dikkati çeken Yakar, bunun hanların sayısını da arttırdığını belirterek şunları kaydetti “17. yüzyılda Osmanlı’nın birçok bölgesinde ayaklanmalar ve iç karışıklıklar sürerken Antep’te ticaret yapılarının sayısında artış olmuştur. Kemikli Bedesten, Mecidiye Hanı, Tuz Hanı, Şire Hanı üzere yapılar bu devirden sonra inşa edilen büyük hanlardır. Kentin 17. yüzyılda da öteki bölgelerin bilakis ticaretteki canlılığını devam ettirme sebebi, Süveyş Kanalı’nın inşasına kadar Anadolu’yu Basra Körfezi’ne bağlayan ticaret yolları üzerinde bulunmasıdır. Bu bölgelere dağıtımı yapılacak kıymetli malların satışı, depolanması, korunmasının sağlanması için büyük yapılara duyulan gereksinim bu cins işlevleri içeren han, bedesten üzere büyük yapıların sayılarının artmasına neden olmuştur. Kentteki ticaretin yoğunluğunu o zamanda inşa edilen han sayılarından anlamak mümkündür. Hanların pozisyonları incelendiğinde Antep’in ticaret merkezini oluşturdukları görülmektedir.”
Yakar, han ve bedestenlerin 19. ve 20. yüzyılda yenilenerek bugünlere kadar ayakta kalmasının sağlandığına işaret ederek, şu an yapıların hem ticarete hem de turizme hizmet ettiğini lisana getirdi.
KENTE GELENLER UĞRAMADAN DÖNMÜYOR
Zincirli Bedesten’de iş yeri bulunan Ekrem Sebzeci de bedestenin salgın öncesi çok ağır ziyaretçi aldığını, Kovid-19 sürecinde ise sayının azaldığını söyledi.
Sebzeci, salgının bitmesinin akabinde yine hareketlenme beklediklerini kaydetti.
Fatih Gökgöz de bedestenin 3 kapılı ve T halinde olduğuna dikkati çekerek, “Kentte kesinlikle görülmesi gereken yerlerden biri. Pandemi öncesi turistlerin, tiplerin kesinlikle geldiği bir yerdi. Ziyaret etmeden gitmezlerdi. Her vakit ilgi olan bir yer. İnşallah eski günlere dönmeyi bekliyoruz.” dedi.
Ziyaretçilerden İstek Tamer ise bedestenin tarihi atmosferinin kendisini etkilediğini ve çok sevdiğini belirterek, herkese ziyaret etme tavsiyesinde bulundu.
Haber7
