Türkiye’deki kıyılarda bulunan balon balıklarının dünyada bilinen en güçlü denizel toksin olan tetrodotoksin zehrini barındırması nedeniyle besin olarak tüketilmesi ölümlere yol açıyor. Son 6 ayda ülkemizde 2 vatandaşın vefatına neden olan balon balıklarının içindeki zehirin de bilinen rastgele bir panzehri bulunmuyor. Siyanür ve morfinden daha tesirli bir yapıya sahip olan balon balığı zehri için bilimsel araştırmalarla tıbbi tedaviler üzerinde kullanılabilmesine yönelik çalışmalar sürüyor. Lakin bilhassa ağrı kesici ya da uyuşturucu bağımlılığının giderilmesi gibi alanlarda yapılan araştırmalarda halihazırda ilaç olarak kullanımına yönelik bir bulgunun olmadığını belirten ÇÜ Su Eserleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali İstek Köşker, “Ülkemizde balon balıklarının kıymetlendirilmesi için besin dışı kullanımlara yönelik araştırmalara yoğunlaşabiliriz” dedi.
‘Henüz zehrinden üretilen bir ilaç yok’
Balon balığı zehrinin ilaç olarak kullanılmasına yönelik araştırmalarla ilgili bilgi veren Doç. Dr. Ali İstek Köşker, “Japonya, Çin üzere Uzak Doğu ülkelerinde klâsik tıp içerisinde balon balığı zehri kullanıldığı bilinmektedir. Zira balon balıkları ve içerdiği zehir, onların kültürlerinde çok eski vakte kadar dayanmaktadır. Ama hali hazırda ruhsat alınmış, çağdaş tıpta kullanılan faal bir tetrodotoksin kökenli ilaç bulunmamaktadır. Balon balıkları hiç bedellendirilemez mi diye sorulursa, elbette kıymetlendirilebilir. Bilhassa bizim üzere balon balığı istilası yaşayan ülkelerde bu daha öncelikli olarak sorulmalıdır” diye konuştu.
‘Alternatif esere dönüştürülebilir’
Ülkemizde besin olarak tüketimi ölümlere neden olan balon balığının farklı alanlarda değerlendirilebileceğine dikkati çeken Doç. Dr. Köşker, şöyle konuştu:
“Japonya’da tüketilen 22 balon balığı çeşidinden hiçbiri bizim kıyılarımızda yaşamıyor. Besin dışı kullanımına yönelik araştırmalara yoğunlaşabiliriz. Toplanan balon balıklarının gübre olarak kullanabiliriz. Küçük balon balıklarının süs eşyası olarak kullanımı kıymetlendirilebilir. Öteki balıkların beslenmesi için balon balıklarının iç organları çıkarılarak balık unu üretiminde kullanılabilir. Mesela İskenderun Teknik Üniversitesi’nden bilim insanlarının balon balıklarından diş dolgu gereci üretilmesine yönelik araştırmaları var. Sanırım patentini de alma aşamasındalar. Epeyce yenilikçi bir araştırma. Bu stil alternatif eserlerin geliştirilmesinde kullanılabilir. Bu taraftaki araştırmaların teşvik edilmesi gerek halk sıhhati açısından gerekse de balon balığı istilasının dengelenebilmesine yönelik bir gayret olarak çok manalı ve gerekli olacaktır. Ayrıyeten balon balıklarının derisindeki kolojen içeriğinin kozmetik endüstrinde kullanımına yönelik ülkemizde olmasa da farklı ülkelerde bu manada yapılan araştırmalar var. Ama tekrar ilaçta olduğu üzere kolojende de ticari olarak kullanım evresine şimdi geçilmemiş durumda.”
‘Yenilmesi mevtle sonuçlanıyor’
Türkiye’de 15 yıllık bir geçmişine karşın balon balıklarının vatandaşlar tarafından hala gereğince tanınmadığını lisana getiren Köşker, “Japonya üzere balon balığının ağır yaşadığı ve tüketildiği bir ülkede dahi yılda 1- 2 vefat yaşanmaktayken bizim ülkemizde son 6 ay içerisinde gördük ki 2 vatandaşımızın vefatına mal oldu. Vatandaşlarımız balon balığından katiyen ve mutlaka uzak durmalılar. Biz çalışmalarımızda bunların zehirli olduğunu ortaya koyduk fakat tekrar de acı bir bulgu var ortada. İki vatandaşımız balon balığı tüketerek hayatını yitirdi. Bu da artık toplumumuzun daha şuurlu daha sorumlu davranması için epey değerli bir münasebet diye düşünüyorum” dedi.
Haber7
