Son dakika: TBMM’de kabul edilen Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’na ait kararlar Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna nazaran, Güvenlik soruşturması yahut arşiv araştırması sonucunda elde edilen dataların değerlendirildiği Kıymetlendirme Kurulu oluşturulacak.
İşte 17 Nisan 2021 sayılı Resmi Gazete kararı…
BİRİNCİ KISIM
Emel, Kapsam ve Tanımlar
Maksat ve kapsam
UNSUR 1 – (1) Bu Kanun, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek bilgilerin kullanılmasına ait temel unsurları, kimler hakkında yapılacağını, araştırma konusu edilecek bilgi ve dokümanların neler olduğunu, bu bilgilerin ne biçimde kullanılacağını, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağını, Kıymetlendirme Komitesinin oluşumu ve çalışma yol, asıllarını, bilgi güvenliği ile bilgilerin saklanma ve silinme müddetlerini düzenlemektedir.
Tanımlar
HUSUS 2 – (1) Bu Kanunda geçen;
a) Kıymetlendirme Kurulu: Güvenlik soruşturması yahut arşiv araştırması sonucunda elde edilen ferdî dataların vazifeye atanma tarafından değerlendirildiği komitesi,
b) Kurum ve kuruluş: Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmasını talep eden kamu kurum ve kuruluşları ile ulusal güvenlik açısından stratejik kıymeti haiz ünite, proje, tesis ve hizmetleri yerine getiren öteki kurum ve kuruluşu,
c) Üst kademe kamu yöneticisi: Atanmasına ait adap ve temeller Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile üst kademe kamu yöneticisi olarak belirleneni,
tabir eder.
İKİNCİ KISIM
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması
Hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacaklar
UNSUR 3 – (1) Arşiv araştırması, statüsü yahut çalıştırma biçimine bağlı olmaksızın birinci kez yahut yine memuriyete veya kamu misyonuna atanacaklar hakkında yapılır.
(2) Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan bireylerin bilgi sahibi olmaları hâlinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin ziyan görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği bilgi ve evrakların bulunduğu zımnilik dereceli üniteler ile Ulusal Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, kıyı güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu çalışanı ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak işçi, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan şahıslar ile ulusal güvenlik açısından stratejik değeri haiz ünite, proje, tesis, hizmetlerde statüsü yahut çalıştırma formuna bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır.
Arşiv araştırması
UNSUR 4 – (1) Arşiv araştırması;
a) Kişinin isimli sicil kaydının,
b) Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından hala aranıp aranmadığının,
c) Kişi hakkında rastgele bir tahdit olup olmadığının,
ç) Kişi hakkında mutlaklaşmış mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci unsurunun beşinci ve 231 inci unsurunun onüçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden yahut sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,
d) Hakkında kamu misyonundan çıkarılma ya da mutlaklaşmış memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının,
mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.
Güvenlik soruşturması
HUSUS 5 – (1) Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki konulara ek olarak kişinin;
a) Misyonun gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal datalarının,
b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,
c) Terör örgütleri yahut kabahat işlemek hedefiyle kurulan örgütlerle aksiyon birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının,
mevcut kayıtlardan ve kişinin vazifesine yansıyacak konuların kontrole elverişli olacak formüllerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapacak üniteler
HUSUS 6 – (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki yönetim amirlikleri tarafından yapılır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu üniteler, kendilerine iletilen taleple hudutlu olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden ve elektronik bilgi süreç merkezlerinden gerekli bilgi ve dokümanlar ile bu Kanunun 4 üncü hususunun birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki karar ve kayıtları almaya yetkilidir.
(3) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli ünitelerde yetkilendirilmiş işçi, hukuka ters olarak elektronik ortamda yahut bilgisayar loglarında şahsî datalarla ilgili sorgulama yapamaz, log kayıtlarını değiştiremez yahut silemez, bu halde elde edilen bilgileri paylaşamaz yahut yayın yoluyla duyuramaz. Vazifesi gereği öğrendiği yahut edindiği şahsî bilgi yahut evrakları yetkisiz şahıslarla paylaşamaz ya da basın ve yayın kuruluşlarına yahut öbür bağlantı kanallarına veremez. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu üniteler tarafından bu konulara ait gerekli önlemler alınır.
Kıymetlendirme Komitesi
UNSUR 7 – (1) Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen bilgilerin kıymetlendirilmesi emeliyle Kıymetlendirme Komitesi kurulur. Kıymetlendirme Kurulu; Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Liderinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, başka kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim, işçi ve hukuk üniteleri ile uygun görülecek öteki ünitelerden birer üyenin iştirakiyle lider dahil en az beş bireyden ve tek sayıda olacak halde oluşturulur. Ulusal güvenlik açısından stratejik değeri haiz ünite, proje, tesis ve hizmetlerde istihdam edilecekler hakkındaki kıymetlendirme, ilgili bakanlık ya da kamu kurumları bünyesindeki Kıymetlendirme Komitesince yapılır.
(2) Memuriyet yahut kamu vazifelerine uygunluğunun değerlendirilmesini sağlayacak yorum içermeyen olgusal datalar, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli ünitelerce ilgili kurum ve kuruluş bünyesinde kurulan Kıymetlendirme Kuruluna iletilir.
(3) Kıymetlendirme Komitesi kendisine iletilen bilgilere ait objektif ve gerekçeli değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire sunar. Mahkemeler tarafından istenildiğinde bu bilgiler sunulur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Ferdî Dataların Korunması
Şahsî dataların korunmasına ait temel prensipler
UNSUR 8 – (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında kişinin istihbari faaliyetlere husus olmayan kendisiyle ilgili şahsî bilgileri hakkında bilgilendirilmesi, bu datalara erişmesi, bunların düzeltilmesi ve silinmesi taleplerine ait önlemler alınır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına mevzu ferdî bilgilerin yanlışsız ve şimdiki olması temeldir. Bu datalar, işlendikleri hedefle ilişkili, hudutlu ve ölçülü olarak kullanılır.
(3) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında yürütülen iş ve süreçlerde, 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Ferdî Bilgilerin Korunması Kanununun 4 üncü hususunda belirtilen genel unsurlara karşıt hareket edilemez. Fakat ulusal savunma, ulusal güvenlik, kamu güvenliği, kamu tertibi ve ekonomik güvenlik ile ilgili istihbarat faaliyetleri kapsamında elde edilen bilgiler şahsa verilemez.
Ferdî bilgi güvenliği ve zımnilik
HUSUS 9 – (1) Bu Kanunda belirtilen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu üniteler ile kıymetlendirme kurulları, data güvenliğine ait tedbirleri alır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması süreçlerinin her evresinde kapalılığa uyulur. İlgili bilgi ve dokümanlar yasal olarak bilmesi gerekenlerden diğerine verilmez ve açıklanmaz.
(3) Bu Kanun kapsamında elde edilen şahsî datalar emeli dışında işlenemez ve aktarılamaz.
Ferdî bilgilerin silinmesi ve yok edilmesi
UNSUR 10 – (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sırasında elde edilen ferdî datalar, işlenme gayesinin ortadan kalkması hâlinde yahut her durumda iki yılın sonunda kıymetlendirme komitelerince silinir ve yok edilir.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapan ünitelerdeki istihbari faaliyete bahis olmayan ilgilisine ilişkin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına ilişkin datalar iki yılın sonunda silinir ve yok edilir.
(3) Bu datalar, sürece karşı dava açılması hâlinde karar katılaşmadan silinemez ve yok edilemez. Mahkemelerin bu bahisteki talepleri, Kıymetlendirme Komitesinin bünyesinde bulunduğu ilgili kurum ve kuruluş tarafından karşılanır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çeşitli Kararlar
Cezai kararlar
HUSUS 11 – (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması ve değerlendirilmesinde misyonlu olanlar tarafından şahsî bilgilerle ilgili cürüm işlenmesi hâlinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren öteki bir hata oluşturmadığı takdirde 6698 sayılı Kanunun 17 nci hususu kararları uygulanır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması ve değerlendirilmesinde misyonlu olanlar tarafından şahsî datalarla ilgili kabahat işlenmesi hâlinde 6698 sayılı Kanunun 18 inci unsuru kararları uygulanır.
Yönetmelik
HUSUS 12 – (1) Devletin güvenliğini, ulusun varlığını ve bütünlüğünü iç ve dış menfaatlerinin ziyan görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği bilgi ve dokümanlar ile saklılık dereceli kamu işçisi ile meslek kümelerinin tespiti, ünite ve kısımların tariflerinin yapılması, güvenlik soruşturmasının ve arşiv araştırmasının adap ve temelleri ile bunu yapacak üniteler ve kıymetlendirme kurullarının çalışma tarz ve temelleri ile uygulamaya ait öbür konular Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulacak yönetmelik ile düzenlenir.
Değiştirilen ve yürürlükten kaldırılan kararlar
UNSUR 13 – (1) 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Yargıçlar ve Savcılar Kanununun ek 1 inci unsurunun birinci fıkrasında yer alan “26.10.1994 tarihli ve 4045 sayılı Kanunun 1 inci hususuna göre” ibaresi “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve” halinde değiştirilmiştir.
(2) 31/7/1970 tarihli ve 1325 sayılı Askeri Okullar, Askeri Öğrenciler, Askeri Fabrikalar ve Kimi Düzenlemeler Hakkında Kanuna aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması
EK HUSUS 16 – Ulusal Savunma Bakanlığı nam ve hesabına Bakanlıkça belirlenen eğitim kurumları ile Ulusal Savunma Üniversitesine bağlı fakülte, yüksekokul, meslek yüksekokulu ve enstitülerde eğitim görecekler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(3) 9/6/1930 tarihli ve 1700 sayılı Dahiliye Memurları Kanununa aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
“EK HUSUS 6 – Kaymakam adaylığına atanacaklar hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(4) 9/7/1982 tarihli ve 2692 sayılı Kıyı Güvenlik Komutanlığı Kanununun 7 nci hususuna onbirinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına eğitim-öğrenim görecekler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(5) 10/3/1983 tarihli ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Vazife ve Yetkileri Kanununun 13 üncü unsuruna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Jandarma Genel Komutanlığı nam ve hesabına eğitim-öğrenim görecekler ile Jandarma ve Kıyı Güvenlik Akademisi ve buna bağlı eğitim-öğretim kurumlarında eğitim-öğrenim görecekler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(6) 25/4/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanununa aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“EK HUSUS 3 – Polis Akademisi ve buna bağlı eğitim-öğretim kurumları ile akademi nam ve hesabına başka eğitim kurumlarında tahsil görecek öğrenciler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(7) 7/7/2010 tarihli ve 6004 sayılı Dışişleri Bakanlığı İşçisine Ait Birtakım Düzenlemeler Hakkında Kanuna aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“EK UNSUR 2 – (1) Aday meslek memurluğu ile aday konsolosluk ve ihtisas memurluğuna atanacaklar ile direkt yurtdışı teşkilatında istihdam edilecek işçi hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(8) 26/10/1994 tarihli ve 4045 sayılı Güvenlik Soruşturması, Birtakım Nedenlerle Vazifelerine Son Verilen Kamu Çalışanı ile Kamu Misyonuna Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına Ait Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.
Atıflar
HUSUS 14 – (1) Mevzuatta 4045 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.
Yürürlük
UNSUR 15 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
UNSUR 16 – (1) Bu Kanun kararlarını Cumhurbaşkanı yürütür.
Haber7
