KLAVYE KAHRAMANLARI
“Sosyal medya” aslında çok yeni bir kavram olmasına karşın bu platformlar haberin paylaşımı modeli ile kısa vadede milyarlarca kişiye ulaşmayı başardı. Toplumsal ağların bireylere sağladığı görece özgürlük devirle istenmeyen yan tesirlere yol açtı. Halk arasında “klavye kahramanlığı” olarak nitelendirilen özgürce yazma ögesi ‘‘özgürce hakaret etme’’ durumuna dönüştü. Klavyenin ardına saklananlar deşifre olma korkusu hayattan sözel şiddete başvurma yolunu seçmeyi tercih etti.
MURAKABE MEKANİZMASI YOK
Bunun temel sebebi ise toplumsal medyada rastgele bir teftiş mekanizması bulunmaması. Başkaca bu platformların yararlarına odaklanılıp sosyolojik tesirlerin göz gerisi edilmesi işlenen cürümlerin görmezden gelinmesine sebep oldu. Gelinen noktada bu platformlar başta terör örgütleri olmak üzere ideolojik yapılanmaların propaganda aracına dönüştü. Velev o denli ileri gidildi ki pedofili, LGBT üzere sapkınlıklar bu tıp mecralarda bir hak arama uğraşı olarak lanse edilmeye başladı.
SANALDA DA OLSA KABAHATTIR
Meğer gerçek hayatta hata sayılan her davranış ve fiil internet dünyasında da makbuldür. Toplumsal infiale yol açacak, gerçekleşmemiş bir hadisesi gerçekleşmiş üzere yaymak, çarpıtmak, iftira atmak, hata oluşum edecek görseller yayınlamak hukuksal olarak cezai müeyyide gerektirir. Maatteessüf tehditten hakarete, şahsî olguların ele geçirilmesinden hususî hayatın kapalılığını ihlale, halkı kin ve düşmanlığa sevk etmekten hata ve hatalıyı övmeye kadar çok sayıda cürüm toplumsal ağlar üzerinden işleniyor. Atılan bir Tweet’in altına yüzlerce hakaret içeren icmale rastlamak mümkün. Bütün bunlar düzmece hesaplar, geçersiz profil fotoğraflarıyla yapılıyor. Kamu otoritesi bu cins hesapların tespit edilmesi ve engellenmesini talep ettiğinde ise toplumsal medya platformları bildiğini okuyor.
BİLDİĞİNİ OKUYORLAR
Ceza Hukukçusu Prof. Dr. Ersan Şen’in tabirleriyle; Twitter, Facebook, Instagram üzere milletlerarası toplumsal medya tatbikleri Türkiye Cumhuriyet Devleti’ni tanımıyor. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının taleplerini kendi politikalarımız var diyerek, mesela benim adıma açılmış geçersiz hesabı kapatmıyor. Bu çaresizliğin önüne geçmek için ya memleketler arası bir kontrat atfedilmeli ya da Twitter, Facebook ve Instagram üzere toplumsal ağlar Türkiye Cumhuriyeti’nde temsilcilik açmaya davet edilmeli…
TORBADAN NIÇIN ÇIKTI?
Tehlikeyi geç de olsa fark eden Türkiye, Nisan 2020’de birinci adımı attı. Gelgelelim torba yasa teklifi ile gündeme gelen toplumsal medya düzenlemesi daha yasalaşmadan torbadan çıkarıldı. Kelam konusu düzenleme ile toplumsal ağlara hukuka karşıt içeriğin kaldırılması yahut içeriğe erişimin engellenmesi için Türkiye’de temsilci bulundurma zaruriliği getiriliyordu. Temsilci atamayı reddeden toplumsal ağlara erişim engellenecekti. Düzenleme ile toplumsal ağ sağlayıcıları Türkiye’deki kullanıcı datalarını Türkiye’de barındırmakla yükümlü olacaktı. Kanunlara uymayanlara ise ağır cezalar getiriliyordu.
RAFTAN İNİYOR
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla kanun tekrar raftan inecek üzere görünüyor. Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan geçtiğimiz günlerde toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada da bunun ipuçlarını verdi. Sayan, toplumsal medya hesabından şu sözleri kullandı: Toplumsal ağların, insanların kendilerini gizleyerek, uydurma hesaplar aracılığıyla istedikleri halde hata işleyebilecekleri bir ortam olmasına müsaade etmeyeceğimizin bilinmesini isterim. Sayın Cumhurbaşkanı’mızın da belirttiği üzere; bu platformlar ya şirket siyasetlerinde bulunan kurallara bizim devletimizde de sadık kalacak ve dünya umumisi ile birebir formda bizimle iş birliği yapacak ya da bunun bir karşılığı olacaktır. Türk vatandaşlarının kişilik hakları en az sair dünya vatandaşları kadar korunmaya kıymettir. Türk vatandaşlarının kişilik hakları ihlal edildiğinde, toplumsal ağ platformları Türk isimli ve idari mercilerinin taleplerini velev kararlarını dikkate almıyorlar. Dünyanın pek çok devletinde temsilci bulunduran ve o memleketlerin taleplerini süratle karşılayan bu platformlar, tüm davetlerimize karşın Türkiye’de temsilci bulundurmamakta ısrar ediyorlar. Hangi olguları nerede ve niye tuttuğu malûm olmayan ve gün geçtikçe güvenilirliği azalan bu platformlara yönelik daha net yasal düzenlemelerin yapılması gerektiği açıktır. Temsilci bulundurun. Terör, çocuğa karşı cinsî istismar, yasa dışı kumar, fuhuş ve vatandaşlarımızın kişilik hakları ihlali hadiselerinde isimli ve idari mercilerin kararlarına uyun. Vesair devletlerde sağlanan bu kuralların memleketimizde de sağlanması zaruri hâle gelmiştir.
KİMLİK NUMARASIYLA GİRİŞ
Başkaca MHP’nin “sosyal medyaya kimlik numarası ile giriş” teklifi de gündeme gelebilir. Bu halde geçersiz hesapların önüne geçilmesi hedeflenirken, kullanıcılar paylaşımlarından sorumlu olacak. Teklif hatalıların anında tespit edilip cezalandırılması konusunda sonuç verebilecek bir teklif olarak masada duruyor.
Hiçbirinin Türkiye’de ofisi yok
Mevcut durumda toplumsal ağların hiçbirinin Türkiye’de kurumsal olarak resmî bir ofisi yok. 2019 yılında KDV kapsamına alınan bu platformlardan Facebook ve çatısı altında bulunan Instagram ve WhatsApp’ın Türkiye’deki operasyonlarının başında Facebook Orta Şark, Afrika ve Türkiye Kesim Lider Yardımcısı Derya Matraş bulunuyor. Facebook’un Türkiye’de eğitim ve girişim üzere sahalarda kamu ile de yakın münasebetleri bulunuyor. Gayri tanınan toplumsal ağlardan Twitter, TikTok ve Snapchat’in de Türkiye’de resmî ofisi bulunmuyor. Bir gayrı toplumsal ağ Linkedin’in ise direkt olmasa da çatısı altında bulunduğu Microsoft Türkiye’de resmî ofisi ile faaliyetlerini sürdürüyor.
En çok Facebook kazanıyor
Toplumsal medyada reklam yatırımlarının aslan hissesini Facebook Kümesi (Instagram, WhatsApp, Messenger) alıyor. 2019 yılı finansal tablolarına nazaran Facebook’un dünya umumunda yekun reklam gelirleri 69,6 milyar dolar seviyesinde ve bunun 20 milyar doları da Instagram’dan geliyor. Twitter’ın dünya umumunda elde ettiği yıllık yekun reklam geliri ise 3 milyar dolar seviyesinde. Tanınan vesair toplumsal ağlardan Snapchat 1,7 milyar dolar, Pinterest ise 1,1 milyar dolar gelir elde ediyor.
Türkiye’de kazanıyorlar vergi ödemiyorlar
Deloitte tarafından hazırlanan “Türkiye’de Iddiası Medya ve Reklam Yatırımları 2019 Yılı Raporu’na nazaran 2019 yılında dijital mecralarda yüzde 19 büyüme ile birlikte, yekun 2 milyar 940 milyon TL’lik yatırım gerçekleştirildi. 2019’da dijital yatırım içinde en fazla hissesi 1 milyar 680 milyon TL ile display (tıklama bazlı) aldı. Bu devirde arama motorlarına 1 milyar 110 milyon TL’lik yatırım yapılırken, yüzde 20,5’ini yani 603 milyon liralık kısmını ise toplumsal medya yatırımları oluşturdu. Ama gerçek rakamların bunun çok üstünde olduğu kestirim ediliyor. Gayri taraftan YouTube ve Instagram üzere platformlar kayıt dışına da çanak tutuyor. Bu halde de en az 100 milyon liralık bir kayıt dışı olduğu iddia ediliyor.
Dijital hizmet vergisi kanununa nazaran Türkiye’de elde edilen hasılatı 20 milyon liradan ve dünyadaki hasılatı 750 milyon avro yahut muadili yabancı para karşılığı lira cinsi fiyattan fazla olanlar, yüzde 7,5 nispetinde vergi vermekle muaf. Lakin bu şirketler, hem Türkiye’de bir şirketi olmadığı için hem de gelirlerini yurt dışı üzerinden faturalandırdıkları için vergi ödemekten kaçıyor. Faturalar İrlanda üzere memleketlerden kesiliyor.
Türkiye Gazetesi
Haber7
