Sıkıntı belirti gösteren ve görülme sıklığı son derece yüksek olan böbrek yetmezliği hastalığı şahıslar ortasında giderek yaygınlaşıyor. İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, beslenme nizamına bağlı olarak da gelişen diyabet ve hipertansiyonun böbrek yetmezliğine neden olduğunu söyledi. Prof. Dr. Kantarcı, “Ülkemizde şeker hastalığı artış suratında biz dünya birincisiyiz. Çok sayıda insan obez seviyesinde kilolu. Böbrek hastalığını, diyabet ve hipertansiyon davet ediyor. Böbrek yetmezliği basamağına gelmeden, diyabet ve hipertansif hastalarda yahut böbrek hastalığına yatkınlığı olan şahıslarda öncelik, böbrek sıhhatini korumak olmalı. Taze besin tüketmek, tuz tüketimini azaltmak lazım. Ayrıyeten bilinçsiz vitamin tüketimine son verilmeli” diye konuştu.
Dünyada her 10 şahıstan 1’i ülkemizde her 7 bireyden 1’inde görülüyor
Böbrek yetmezliğinin, dünyada ve Türkiye’de çok yaygın görülen bir sıhhat sorunu olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Kantarcı, “Dünyada her 10 bireyden 1’inde, ülkemizde ise her 7 bireyden birinde böbrek yetmezliği var. Hatta kimi istatistikler 2020’nin ortalarında, böbrek yetmezliğinin dünyadaki 5’inci ömür kaybı nedeni olacağını gösteriyor. Bu derece önemli bir hastalık olmasına rağmen farkındalığımız çok düşük. Bunda en kıymetli etken geç bulgu vermesi, belirtiler hastalık ileri evreye ulaştığında ortaya çıkıyor. Şayet hasta, farklı bir şikayet ya da hastalık nedeniyle hastaneye giderse, tesadüfen ortaya çıkan böbrek yetmezlikleri daha erken devirde teşhis alıyor” dedi.
Nefes darlığı, halsizlik, yorgunluk üzere şikayetlerle ortaya çıkıyor
Hastalığın yarattığı şikayetlerle ilgili Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, şu bilgileri verdi: “Genellikle nefes darlığı, idrar yapmada azalma, idrar renginde değişme, idrarda köpürme, halsizlik, yorgunluk, nefeste berbat koku, bacaklarda ve ellerde kramplar teşhis almadan evvelki bulgulardır. Lakin hastalık bu şikayetleri ortaya çıkardığında hastalık ileri evreye gelmiş oluyor. Hatta bu bulgular bile hastaların kendilerine hastalık kondurmayı düşündürmüyor.”
Kimi hastalıklara sahip olanlar risk kümesinde
Laboratuvar tetkikleri yapılmadan teşhis konması sıkıntı bir hastalık olduğunun altını çizen Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, “Bu nedenle bilhassa yüksek tansiyon, şeker üzere kronik hastalığı olanlar, ailesinde böbrek hastası bulunan şahıslar risk grubundadır. Spor yapıp kâfi sıvı tüketmeyenler, romatizmal hastalıklar yahut baş ağrısı üzere nedenlerle ağır olarak ağrı kesici kullanan şahıslar kesinlikle böbrek hastalığı açısından incelenmelidir. Bu şahıslarda erken periyotta teşhis konmasıyla diyalize ve organ böbrek nakline giden süreci yavaşlatabiliriz. Hastaları daha uzun müddet daha iyi bir hayat kalitesiyle takip etmiş oluruz” tabirlerini kullandı.
Türkiye diyabet artış suratında dünya birincisi
Türkiye’nin diyabet hastalığı artış suratında dünya birincisi olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Kantarcı, kronik böbrek hastalığı, obezite ve diyabet ortasındaki yakın bağa dikkat çekti. Prof. Dr. Kantarcı, “Toplum olarak giderek kilo alıyoruz. Sokakta çok sayıda insan obez seviyesinde kilolu. Obezitedeki bu artış, diyabeti ve bilhassa Tip 2 diyabeti davet etmesinin yanında hipertansiyon için de neden oluşturuyor. Sonuçta, diyabet ve hipertansiyon da böbrek hastalığına davetiye çıkarıyor. Diyalizdeki hastalarımızın 3’te 1’inden fazlası diyabetik hastalardan oluşuyor. Değerli bir kısmı da yüksek tansiyonlu hastalar. Hasebiyle bu iki hastalığın erken teşhis ve tedavisiyle, hastaların diyalize kadar ulaşan böbrek yetmezliğinin de önüne geçilebiliyor” diye konuştu.
Obez olmamak için beslendiğimiz kadarını yakabilmeliyiz
Obezitenin önüne geçmek için alınabilecek tedbirleri anlatan Prof. Dr. Kantarcı, kelamlarına şöyle devam etti: “Obez olmamak için beslendiğimiz kadarını yakabilmeliyiz. İdman ile yanlışsız beslenip, hazır besin tüketiminden kaçınmak, daha çok taze meyve zerzevat ve taze et üzerinden olan beslenmeye geçilmeli. Bununla birlikte, karbonhidratlı, unlu besin tüketimini denetim etmek, tuz tüketimini sonlandırmak ve kâfi ölçüde su içmek hem kilo denetimini sağlamada hem de böbrekleri korumak ismine çok kıymetli.”
Diyaliz öncesi ve sonrası beslenme farklı
Böbrek yetmezliği gelişen hastalar açısından da beslenmenin başka bir ehemmiyet taşıdığına işaret eden Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, diyaliz öncesi beslenme ile diyaliz gerektiren hastadaki beslenmenin birbirinden farklı olduğunu ve bu farkta en değerli noktayı tuzun oluşturduğunu söyledi. Prof. Dr. Kantarcı, “Diyaliz öncesinde protein kısıtlarken, diyaliz sonrasında mümkün olduğu kadar protein veriyoruz. Hastaların kas, güç, yağ kaybı ve iştahsızlıklarının önüne geçebilmek için proteinler, yağlar ve karbonhidratlardan oluşan istikrarlı bir beslenme tertibi olmalı” dedi.
Yüksek doz C vitamininden kaçınmak gerekiyor
“Diyaliz öncesi ve diyaliz gerektiren hastalarda, hatta son vakitlerde toplumda gördüğümüz bir vitamin çılgınlığı var” diyen Prof. Dr. Gülçin Kantarcı, “İnsanların viral hastalıklara yakalanmamak için tükettiği vitaminlerden kaçınmaları lazım. Örneğin C vitamini. Diyaliz öncesi şahıslarda yüksek doz C vitamini, oksalatı artırıyor. Bu da sağlıklı şahıslarda böbrek taşı oluşumuna neden oluyor. Diyaliz sonrası bireylerde de yumuşak dokularda kireçlenmelere neden olabiliyor, damar duvarlarına ziyan verebiliyor. O yüzden yüksek doz C vitamininden kaçınmak lazım. “Aklıma geldi, ben vitamin alayım bunun ziyanı yoktur’ çılgınlığından vazgeçilmeli. Doktor önermedikçe alınmamalı” tabirlerini kullandı.
Kişi D vitamini seviyesini bilmeden D vitamini tüketmemeli
Böbrek hastalarının kullandıkları öteki vitaminlerle ilgili bilgi veren Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Gülçin Kantarcı, hususla ilgili yanlışsız bilinen yanlışlara işaret etti: “Yağda eriyen vitaminler olan A, D, K ve E vitaminleri diyaliz hastalıklarında bazen çok denetimsiz ve yüksek dozda kullanılabiliyor. Diyaliz öncesi devirde de tıpkı yanılgı yapılabiliyor. Bilhassa içinde bulunduğumuz şu periyotta her aklına gelen D vitamini içiyor. Lakin kişi, D vitamini seviyesini bilmeden D vitamini tüketmemeli. Zira D vitamini, insan bedeninde biriken, fazla olduğunda da toksik dediğimiz ziyanlı hale geliyor. Bu nedenle bedendeki seviyesi takip edilerek D vitamini alınmalı. K vitamininin de farklı formları var. Belirli formları faydalıyken belirli formları ziyanlı olabiliyor. Bu nedenle denetimsiz kullanılmamalı. Diyaliz makinelerinde kaybedilen B vitaminleri de muhtaçlık durumunda kullanılmalı. Gereksinim ötesinde kullanımlarda hem gereksiz bir tüketim oluyor hem de yumuşak dokularda ziyanlı tesirleri olabiliyor.
Haber7
