Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) şirketi, dünyanın son teknolojilerini tesislerine taşırken, büyük bir iş birliği içerisinde yerli ve imkânlarla hava araçları üretmeye devam ediyor. 2022’de gökyüzüne taşıyacağı HÜRJET’in geleceğini şimdiden en ince detayına kadar kurgulayan şirket, hayata geçirmeye hazırlandığı bütünleşik tesisleriyle başta HÜRJET olmak üzere, tüm hava araçlarının rotasını daha da üstlere taşıyor.
Geçmişteki simülatörler, hava aracı tamamlandıktan sonra üretiliyor, kullanıcıya teslimatı, eser teslimatının çok sonrasında gerçekleştiriliyordu. HÜRJET ile bu çalışma sistemini değiştiren TUSAŞ, proje takvimiyle birlikte üretimi başlayan bir mühendislik simülatörünü kullanıma hazır hâle getirdi ve uçak üstü her değişikliği simülatörüne süratlice yansıtacak altyapılara kavuştu.
Şirket tarafından projenin başlangıç tarihinde çalışmalarına başlanan ve dört ay üzere kısa bir müddette tamamlanarak, gelinen noktada mühendislik grupları ve test pilotlarının kullanımına sunulan simülatör, tasarım ve üretime takviye veriyor. Uçağın her türlü davranışının entegre edildiği simülatör sayesinde mühendisler, daha üretim basamağındayken, uçağın her bir davranışını gözlemleyebiliyor. Bu sayede, değişmesi gereken dizaynları daha uçağa entegre etmeden, tasarım etabında belirleyen takım, uçağı daha emniyetli bir hâle getirirken, projeyi de takvimine uygun bir formda ilerletiyor.
KAZA RİSKİ ORTADAN KALKIYOR
Bir uçak üretildikten sonra pilotlarla yapılan uçuş testlerinin akabinde, bazen uçakta birden fazla kesimin değiştirilmesi gerekebiliyor. Üretimden sonra değiştirilen modüller ise hem vakit hem de maliyet açısından büyük bir kayba neden olabiliyor. Artık, uçuş testlerinden daha evvel hava aracının davranışları hakkında bilgi sahibi olan gruplar, test kademelerine ulaşıldığında bilhassa uçuş kalitesi başta olmak üzere pek çok açıdan neredeyse tamamı bitmiş ve pilotlar tarafından onaylanmış bir uçağa sahip olunacağını tabir ediyor. Pilotların -şimdiden- uçağı daha yakından tanıdıkları belirtilirken, kaza risklerinin büyük oranda ortadan kaldırılacağını ve üstün özelliklere sahip bir uçağın hangarlardan çıkarılacağı vurgulanıyor.
BİR DIĞER MISYON: MOTİVASYONU ARTIRMAK
Yanılgıların ortadan kaldırılmasına vesile olan simülatör bir büyük vazifeye daha sahip: Motivasyonu artırmak… Uzun yıllar boyunca devam eden hava aracı projelerinde çalışan grupların uçağı bir an evvel görme isteklerine de karşılık veren simülatör, üretmeye çalıştıkları uçakla uçma tecrübesini yaşayan takımlara büyük bir motivasyon kaynağı oluyor. TUSAŞ’ta üretilen bu simülatör ise dünyanın en kısa müddette üretilen araçlarından biri olarak başka bir gurur daha yaşatıyor.
SANAL GERÇEKLİK ODASI
Simülatörün yer aldığı alanda bir de sanal gerçeklik odasını hayata geçireceğini belirten şirket, bu sayede uçağı 3D ve interaktif bir ortamda en ince ayrıntısına kadar ilgili takımlarla ve kullanıcılarla birlikte inceleme bahtının da yakalanacağını söz etti. Alanın çabucak dışında ise “iron bird” yani, “demir kuş” olarak anılan ve uçağın mekanik hidrolik, uçuş denetim, elektrik özelinde teğe bir kesin dizaynını yansıtan test altyapısı da bulunacak. Kurulacak olan laboratuvarda hidrolik, silah testleri ve aviyonik sistemler testleri yapılacak. Bahse mevzu tesisin iki sene içerisinde günden güne büyüyerek, devasa bir hâle dönüştürülmesi planlanıyor.
HÜRJET’in geleceğini şimdiden planlayan grup, “Eğitim 360” ismi verilen bir konsept de ortaya koyuyor. Bu konseptle birlikte bir öğrenci pilotu eğitimin birinci gününden son gününe kadar uçakla etkileşim hâlinde yetiştirmeyi hedefleyen grup, klasik ve kabul görmüş eğitim araçlarını, sanal gerçeklik eğiticileri, ileri seviye bakım eğiticileri ve tabletlerde kokpiti tanıtan araçlarla harmanlayacak.
JET EĞİTİM VE HAFİF TAARRUZ UÇAĞI HÜRJET
Daha evvel aviyonik modernizasyonu TUSAŞ tarafından gerçekleştirilmiş olan ve yapısal ömürlerinin sonuna yaklaşan T-38M uçaklarının yerine Türk Hava Kuvvetlerinin envanterine dâhil edilmek üzere başlatılan HÜRJET projesinin çalışmaları süratle devam ediyor. Takvimine uygun bir biçimde yürütülen proje tamamlandığında HÜRJET, tek motorlu, tandem ve çağdaş aviyonik suit’e sahip kokpiti ile üstün performans özelliklerine sahip olarak birçok kıymetli rol üstlenecek.
HÜRJET için çalışmalara başladığında kendisine büyük maksatlar koyan şirket, hava aracı ile birlikte üretimine başladığı simülatör, dijital test ve doğrulama ortamları ile kaza kırım üzere riskleri en aza indirirken, emniyet kalitesini de artırıyor.
Şirket, son teknolojilerle birlikte maliyet ve kısa müddette yüksek kaliteli üretim için arayışa girerek hayata geçirdiği, yalnızca dünyanın sayılı şirketleri tarafından gerçekleştirilen proje sayesinde HÜRJET’i tamamlandığı gün, simülatör ve eğitim yardımcılarını da son kullanıcılarına sunuyor olacak. Kullanıcı bu sayede, HÜRJET’le birlikte tam misyon uçuş simülatörünü, uçak üstü gömülü eğitim sistemlerini ve bilgisayar dayanaklı eğitim sistemlerini de teslim alacak.
HÜRJET 2022’DE GÖKYÜZÜNDE
TUSAŞ Uçak Genel Müdür Yardımcılığı tarafından yürütülen simülatör sistemleri programı, 15 kişilik çekirdek bir takıma sahip. Birçok ünitenin yer aldığı program, büyük bir iş birliği ile geliştirilmeye devam ediliyor. Dünyadaki tüm çalışmaları yakından inceleyen çalışanlar, yalnızca dünyanın en iyi markaları tarafından kullanılan bu sistemlerle takvimine uygun, eser kalitesi yüksek bir hava aracını, HÜRJET’i, 2022 yılında gökyüzüne taşımayı planlıyor.
Haber7
