Türkiye koronavirüs salgınında üçüncü dalgayı yaşıyor. Bu dalgada oburlarının bilakis telaş veren durum ise daha evvel çocuklarda olay neredeyse görülmezken sonrasından çocuklarda birden fazla vakit farkında olmadan geçirilmiş korona sonrası gelişen Mis-C sendromu ortaya çıktı. Üçüncü dalgada ise bu durum biraz değişti. Artık bilhassa İngiliz Varyantının çocukları daha fazla etkilediğini söyleyen İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik İmmunoloji Bilimdalı’ndan Prof. Dr. Ayper Somer, çocuklarda kovid nedeniyle yaşanacak kalp hastalıklarına dikkat çekti. . Prof. Dr. Somer, Mayıs ayında Türkiye’de 18 merkezde başlayacak olan 16-18 yaş kümesi çocuklarda Faz 3 Kovid aşı çalışması hakkında da değerli bilgiler verdi.
Çocuklarda kalp hastalıklarında artış yaşanacak
Prof. Somer: “3 aydır hasta yatırmamıştım, son 2-3 haftadır servis doldu. Bu sefer hem daha ağır seyrediyor hem de kovid sonrası devirde çocuklarda ortaya çıkan Mis-C tablosu, en çok kalbi etkiliyor. Kalp kası iltihabı dediğimiz miyokardit’e yol açıyor. Son vakitlerde ateş ve çarpıntı şikayetiyle gelen çocuk olaylarımız da arttı. Çocuklarda kovid nedeniyle kalp hastalıklarında artış yaşayacağız” dedi.
Koronavirüsün yaşı küçüldü
Son 2-3 haftadır çocuk hadiselerde çok bariz bir artış gözlemlediklerini söyleyen Prof. Dr. Somer, “Ben açıkçası son 3 aydır kovid servisine hasta yatırmadım. Daha çok ayaktan tedavi ediyorduk. Çok hafif geçiriyorlardı lakin şu son 2 hafta içerisinde kovid servisini tekrar açtık ve şu anda servisim doldu. Tıpkı halde Türkiye’nin her yerinden emsal haberleri alıyoruz. Bir de yaş küçüldü. 10, 12, 13 yaşlarında olaylarımız olurdu; artık yatan hastalarımızın yarısı 9 yaş altında. En küçüğü 5,5-6 aylık ve üstelik orta-ağır şiddette geçiren bir bebeğimiz bile var. Geçen yılki pandemi periyodunda kovid sonrası Mis-C tablosu ortaya çıktı çocuklarda. Erişkinlerde olduğu üzere kalbi tutan bir virüs. Bilhassa miyokardit (kalp kası iltihabı) başta olmak üzere, kardiyak meseleler yaratıyor. Çarpıntı ve ateş şikayeti ile gelen birçok çocuk hastamız var. Miyokardit muhtemelliğine karşı yakın takip gerekiyor. Ağır bakım izlemleri gerekebiliyor çocuklarda. Kovid sonrası devirde miyokardit hadiselerinde artış olabilir diye düşünüyorum” dedi.
İngiltere varyantı en çok 0-9 yaşı etkiliyor
Dünyadaki duruma da değinen Prof. Dr. Somer, 5 farklı ülkeden gelen dataların de 0-9 yaş ortası kümenin yüksek risk altında olduğunu doğruladığını belirterek, şöyle konuştu: “Bu datalar 0-9 yaş kümesinin giderek daha fazla enfekte olmaya ve ağır geçirmeye başladığını gösteriyor. Örneğin İsveç verisinde, son 3 ayda yüzde 123 artış var 0-9 yaş kümesinde. 10-19 yaş kümesinde da yüzde 72 civarında. İngiltere ve İtalya’dan gelen bilgiler de buna benziyor. Lakin benim en çok ilgimi çeken Fransa’daki çalışma oldu. Zira orada direkt varyant oranını belirlemişler. Toplumun tümünde o dönemki kovid olaylarının yüzde 58’i İngiltere varyantı ile enfekte. Lakin 0-9 yaş kümesinde varyant virüs oranı yüzde 68. Çok yüksek bir oran. 10 yaşından sonraki devirde ise yüzde 61 olarak olağanın üzerinde seyrettiği belirlenmiş. Demek ki 0-18 yaş ortası çocuklarda varyanttan etkilenme oranı, eski olağan suşa (virüsün birinci hali) nazaran çok daha fazla.”
0-9 yaşta birikmesinin sebebi bağışıklık sisteminin tam gelişmemesi
Bilhassa 0-9 yaş kümesinin neden daha fazla etkilendiğinin kesin bir açıklamasının şimdi yapılamadığını lakin çocukların bağışıklık gelişim süreciyle ilgili olabileceğini söyleyen Prof. Dr. Somer, “Bağışıklık sisteminin yetmezliği ile açıklanabilir. Zira çocuklarda bağışıklık sisteminin tam gelişmesi 8-9 yaşlarını buluyor. Bir de bu yaş kümesi çocukların maske ile korunma ya da arayı müdafaada başarısız olmaları da olabilir. Zira bu yaş çocuklar çok daha toplumsal varlıklar.” dedi.
Türkiye’de çocuklara yapılacak tek bir aşı var
Şu an dünyada 100’e yakın çocukluk çağı aşı çalışmasının devam ettiğine değinen Prof. Dr. Somer, kovid aşıları içerisinde Pfizer/BioNTech, Sinovac üzere firmaların da çocuklarda Faz 3 klinik denemelerine başladığını vurgulayarak, Türkiye’de ABD’de geliştirilen ve tek doz aşı olarak erişkinlerdeki Faz 3 çalışması tamamlanan bir adenovirüs aşısı ile birinci defa çocuklarda Faz 3 aşı çalışmalarının Mayıs ayında başlatılacağını söyledi. Prof. Dr. Somer, şu bilgileri verdi: “Türkiye’de çocuklarda Faz 3 çalışmaları yapılacak olan tek bir aşı var şimdi. Bizim merkezimiz de bu çalışmanın yapılacağı merkezlerden birisi. ABD’li bir firmanın geliştirdiği, tek dozluk kovid aşısı bu. Erişkinlerde yapılan Faz 3 çalışması sonucu yüzde 85 tesirli olduğu açıklandı. Muhtemelen Mayıs ayında çalışma başlayacak diye planlanıyoruz. Aşı Faz 3 çalışmaları yenidoğan’dan 18 yaşına kadar tüm çocuklarda yapılır lakin ön koşul sağlıklı olması. Zira bu bir aşılama programı değil, bir çalışma. O yüzden aşı çalışmaları her vakit öncelikle sağlıklı bireylerde yapılır. Doz belirleme mühlet belirleme vs, burada gönüllülük temeldir aslında. Ayrıyeten çocuklardaki aşı çalışmalarında çocuğun istekli olması da yetmiyor, anne-babalarının da onayı gerekiyor. Türkiye’de Sıhhat Bakanlığı etik konsey onayı da gerekiyor tüm bunlara ek olarak.”
Çocuklarda değerli bir yan tesir beklemiyoruz
Bu aşının dünyada 15 ülkede çocuklardaki Faz 3 araştırmalarının yapılacağını söyleyen Prof. Dr. Somer, Türkiye’de toplamda 18 merkezin çalışmaya dahil edileceğini açıkladı. Prof. Dr. Ayper Somer kelamlarını şöyle sürdürdü: “İlk evrede 16-18 yaş kümesini çalışmaya alacağız. Tüm dünyada 1500-2000 çocuk dahil edilecek toplamda. Türkiye’den kaç çocuğun dahil olacağı ile ilgili net bir sayı olmasa da, biz kendi merkezimizde 35 ila 50 kişi dedik. Amerika’dan sonra en fazla merkezle bu çalışmaya katılacak olan ikinci ülkeyiz. ABD, 22 merkezle katılıyor. Bu bizim için büyük bir muvaffakiyet aslında. Türkiye’de istekli bulmak çok sıkıntı oluyor. Kobay üzere kullanılmak olarak görüyor vatandaşlarımız. Ben açıkçası, İstanbul Tıp Fakültesi’nde Eylül-Ekim ayında aşı çalışması başladığında direkt istekli oldum. Zira ben aşıya inanan bir beşerim. Bu aşı da esasen ABD’de 45 bin civarında erişkin, yani 19 yaş üzeri, 80-90 yaşına kadar beşerde Faz 3 çalışması tamamlanmış bir aşı. Yüzde 85 aktiflik ve yan oranının da çok çok düşük olduğu belirlendi. Hasebiyle çocuklarda da kıymetli bir yan tesir beklemiyoruz açıkçası.”
Aşıların başarılı olduğunu koronavirüste görüyoruz
Öncelikle 16-18 yaş kümesinin dahil edileceği çalışmada bir sorun yaşanmazsa daha sonra daha küçük yaşlara hakikat gidileceğini açıklayan Prof. Dr. Somer, kelamlarını şöyle noktaladı: “Çocukluğun en hassas olduğu yeni doğan ya da 0-2 yaş değil, 16-18 yaş ile başlanıyor. 19-20 yaş kümesinde zati yapılan bir aşı. Benim şu anda 10 tane gönüllüm oldu bile 16-18 yaş kümesinden. Başka yaşlardan da üç dört tane isteklilerimiz var. Ancak bunların çoğunluğu açıkçası sıhhat çalışanlarının çocukları. Zira anne ve baba aşılı lakin benim de oğlum var 24 yaşında, aşısı yok. Keşke erişkinler için bir çalışma daha olsa da oğlumu da soksam, diyorum şu an. Birebir biçimde yeğenlerim var, bu çalışmaya da giremiyorlar yaş nedeniyle. Biz bu tasayı yaşıyoruz, hemşirelerimiz çalışanımız, hepsi aşılı ancak konuta gidiyorlar 8-10 yaşındaki çocukları var aşısız. Aşı olsanız dahi hastalığa yüzde yüz yakalanmayacaksınız diye bir garanti yok. Yüksek virüs yüküyle karşılaşırsak, hastalığı getirebiliyoruz. O nedenle mümkün olduğu kadar almamamız gerekiyor. Bu tipten çalışmaları da bir fırsat olarak görüyorum. Zira aşı çalışmasına girmek, aşılanmayı da garantilemek demek. Motamot erişkinde olduğu üzere, bu gönüllüler öncelikli aşılanacak. 30-40 yaşındaki insanlarımız şu anda aşı sırası gelmediği için aşı bekliyor. ‘Keşke çalışmaya girseydim de aşılansaydım’ diyor birçok. Zira sahiden aşıların başarılı olduğunu Kovid’de görüyoruz.”
Haber7
