İspanyol bakan Laya, resmi ziyaret için Ankara’da bulunduğu sırada ikili ilgiler ve bölgesel bahislere ait Anadolu Ajansının (AA) sorularını yanıtladı.
Kovid-19 sürecinde Avrupa Birliği (AB) dışına birinci resmi yurt dışı ziyaretini Türkiye’ye yaptığını vurgulayan Laya, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Akdeniz, Libya ve Suriye üzere bölgesel mevzuların yanı sıra karşılıklı ticaret ve yatırımlar dahil ikili bağlantıları ve Türkiye-AB bağlantılarını değerlendirdiklerini söz etti.
“SADECE DOST DEĞİLİZ”
Laya, Türkiye-AB ilgilerinde karşılıklı itimadın inşa edilmesinin kıymetine işaret ederek Türkiye-İspanya alakalarına dair ise “Sadece dost değiliz. NATO’da dostlarınız olmaz, müttefikleriniz olur ki bu dosttan da ötedir” diye konuştu.
Türkiye ve İspanya’nın 2005’ten bu yana eş sponsorluğunu yürüttüğü Medeniyetler İttifakı teşebbüsüne ait de Laya, iki ülkenin ortadan geçen 15 yılın tecrübesiyle, bu süreçte gündeme gelen yabancı düşmanlığı, ayrımcılık, aşırıcılık, göçmenlere yönelik ön yargılar üzere mevzuları ele alarak gelecek yıllar için olumlu bir gündem oluşturmayı hedeflediğini belirtti.
Laya, Kovid-19 sürecinin yeni bir devri başlattığına dikkati çekerek yarının dünyasının “yeniden küreselleşecek” bir dünya olacağını ve “dijital teknoloji” diye isimlendirilen bu yeni globalleşme dalgasında teknolojinin herkesçe erişilebilir, kullanılabilir, uygun fiyatlı olması gerektiğini vurguladı.
İSPANYOL DIŞİŞLERİ BAKANI’NIN KARŞILIKLARI
1998’de iki ülke ortasında Ortak Aksiyon Planı imzalandı. Bu plan, ikili bağlantıların temellerini belirleyebildi mi yoksa mevcut şartlara nazaran gözden geçirme vakti geldi mi?
Şunu söyleyebilirim ki, mutabakat, yalnızca yıllık 12 milyar dolarlık ticaret hacmini bulan ve artı bedel sağlayan yatırımlar ve ekonomik açıdan değil, Türkiye’nin ve büyük yatırımlarda bulunan İspanyol şirketlerin de faydasına, Türkiye’nin İspanya ile derin bağlarının pekişmesine çok yardımcı oldu.
Lakin yalnızca iktisat ve ticarette değil, birebir vakitte savunma bakanlıklarımız ortasında da derin bir diyalog var. İçişleri bakanlarımız diyalog halinde. Dışişleri takımlarımız nizamlı temaslarını sürdürüyor. Turizm yahut sıhhat üzere alanlarda iş birliğimiz var. Bu nedenle, (ortak hareket planı) çok geniş ve ortadan geçen vakitte yalnızca hükümetler ortası değil, tıpkı vakitte kentler ortasındaki iş birliği de büyüdü. Türkiye’nin Ankara, İstanbul, Konya, Antalya kentleriyle, İspanya’daki kentler ortasında yalnızca hükümetler üzerinden değil, kardeş kent olma ve öğrenciler üzerinden de bir iş birliği var. Birçok İspanyol öğrenci, Erasmus programı kapsamında Türkiye’ye gelmeyi, Erasmus için Avrupa’ya gitmek isteyen birçok Türk öğrenci de İspanya’ya gitmeyi seviyor. Yani iş birliği ve temaslar çok geniş ve derin. Yapmak istediğimiz şey, bunu daha da derinleştirmek. Zira her iki tarafta da daha iyi faydalanılabilecek fırsatlar olduğunu görüyoruz.
Türk ve İspanyol toplumlarının birbirini gereğince tanıdığını düşünüyor musunuz? Bu emelle şimdiye kadar atılan adımları kıymetlendirebilir misiniz?
Birbirimizi çok daha iyi tanıyabilirdik. Bu da daha çok temas kurmayı gerektiriyor. Bu temaslar, kültür ve spor seviyesinde olmalı. Biliyorum ki Türkiye de İspanya da futbolu seven ülkeler. Bu diyaloğun fikir kuruluşları, gazeteciler, öğrenciler ve iş insanlarıyla kurulması gerek. Yapmamız gereken, toplumlarımızın temaslarını derinleştirmek. Bunu ‘insandan beşere iletişim’ diye isimlendiriyoruz. Zira bu, günün sonunda birbirimizi daha iyi tanıyacağımıza dair tek garanti. Birbirimizi tanıdığımızda ise bağlar çok daha pürüzsüz olur. Zahmetler çıksa bile üstesinden gelmek daha kolay olur. Zira karşı tarafın istek ve hasretlerini çok daha iyi anlarız.
Türkiye, PKK/YPG, DEAŞ ve FETÖ üzere farklı terör örgütlerine karşı çok boyutlu bir gayret veriyor. Avrupa’nın güvenliğini de içeren bu çabayı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Biz de terörden çekmiş, terörizmin ne olduğunu biraz bilen bir ülkeyiz. Bu yüzden bu, bizim hassas olduğumuz bir bahistir. Bu yüzden de örneğin, Türkiye’nin DEAŞ’a karşı verdiği global çabayı paylaşıyor ve iş birliğini sürdürüyoruz. Bu, birlikte yürüttüğümüz çalışmalardan yalnızca biri. Dünya çapında terörizmle çaba için Birleşmiş Milletler içinde de birçok bahiste iş birliği yapıyoruz. Bu, her iki ülkenin içişleri bakanlıklarının diyalog halinde olduğu ve muhtemelen daha da ilerleyebileceği bir bahistir.
Libya’daki gelişmeler hakkında ne söylemek istersiniz? Yakın vakitte yaptığınız bir açıklamada, AB’nin Doğu Akdeniz’i daha stratejik bir yer olarak görmesi gerektiğini söylediniz. Bu sözünüze biraz daha açıklık getirebilir misiniz? Bu, Türkiye’nin telaşlarını azaltacak mıdır yahut Türkiye ve AB’yi daha fazla karşı karşıya mı getirecektir?
Öncelikle, Akdeniz bizim ortak denizimiz. Onu Türkiye ile paylaşıyoruz. Yunanistan, Kıbrıs, Libya, İtalya, Fransa, Cezayir ve Fas ile paylaşıyoruz. Hepimiz bu denizi paylaşıyoruz ve bu nedenle hepimiz Akdeniz’de güvenlik, emniyet ve refah olduğundan emin olma sorumluluğunu taşıyoruz. Bu yüzden İspanya olarak, Akdeniz’in güvenliği ve hasebiyle İspanya’nın güvenliği için bir tehdit olan Libya’da yaşananlardan ötürü tasa duyuyoruz. Bu nedenle, Ankara’ya getirdiğim bildiri da bu tarafta. Libya’da çatışan tüm tarafları, şartsız ateşkes yapmaya ve siyasi tahlili müzakere etmek için BM’nin himayesinde Berlin sürecine dönmeye çağırıyoruz.
Yapmamız gereken, Libyalıları müzakere masasına gitmeleri ve herkesi kapsayacak bir tahlil bulmaları için teşvik etmek. Bu ortada, Avrupa ve İspanya’da da çok hassasız. BM’nin bir modülü olarak kabul edilen silah ambargosuna tüm taraflarca hürmet gösterilmesini sağlamak konusundaki hassasiyeti paylaşıyoruz. ‘Tüm taraflarca’ derken, silahların deniz, hava ya da kara yoluyla gelmesi fark etmeksizin, ‘herkesi’ kastediyorum. Silah akışını önlemek için hepimizin BM’de kararlaştırdığı taahhüde hürmet duyulmasının değerli olduğunu düşünüyoruz.
Biz, AB’de, silah ambargosuna hürmet gösterilmesine mütevazı bir katkıda bulunmak istedik. Ambargoya hürmet gösterildiğinden emin olmak üzere gemiler, tekneler, uçaklar ve uydular kullanarak denizi, havayı ve karayı denetim etme yoluyla İrini isimli bir operasyon başlatmayı kararlaştırdık. Elbette bu yalnızca bir katkı. Gereksinimimiz olan şey, BM silah ambargosunun tüm taraflarının ona hürmet gösterme istikametindeki taahhüdüdür. Bu değerli zira tarafları müzakere masasına geri dönmeye teşvik etmek için iyi bir yol olabilir.
İspanya hükümetinin, turizm döneminin açıldığı ve Kovid-19 olaylarına ait oranın daima değiştiği İngiltere’den milyonlarca insanın yaz tatili için ülkenizi ziyaret ettiği bu devirde, salgını durdurmak için aldığı öncelikli önlemler nelerdir?
Salgın, İspanya’da denetim altına alındı. Enfekte olmuş vatandaşları takip etmek, temaslarını izlemek ve olumlu olanları izole etmek için tedbirler aldık. Toplumsal arayı sıkı tuttuk ki, komşularını koruyabilelim. Fakat dünyadaki her ülke üzere biz de biliyoruz ki, bir aşı ya da tedavi sistemi bulunmadıkça toplumlarımızda Kovid-19’la yaşayacağız. Yani çok sert tedbirler bir tarafta lakin salgınların ortaya çıkmasını önleyemeyiz. Salgın olduğunda yaptığımız şey ise, salgından etkilenenleri izole etmek. Bu bazen bir sokak, bazen bir köy, bazen bir bölgedir ve bu yolla tam olarak yaptığımız şey de ülkenin geri kalanının inançlı bir formda yaşamaya devam edebilmesi için sorunu izole etmektir. Bu, İspanya’daki bütün bölgelerce gösterilen büyük bir gayrettir. İspanya’nın inançlı bir ülke olarak kalmasını sağlamak için merkezi hükümetle anlaşan tüm bölgeler ortak olan bir protokole dayanarak bu uğraşa girişti. Şimdi rastgele bir aşı yahut tedavimiz olmadığından virüsle yaşamayı öğrenmeliyiz lakin virüsün İspanya’da olduğu üzere sınırlandırıldığından emin olmalıyız.
Kovid-19’un ‘yeni bir globalleşme çeşidi getireceği’ fikrini savundunuz. Jeopolitik ve iktisat açısından bu durum, Akdeniz Bölgesi’ni ve genel olarak dünyayı nasıl tesirler?
Kovid-19’la görüyoruz ki, daha evvel var olan trendler tekrar vurgulanıyor. Dijitalleşmeye hakikat bir hareket görüyorduk ve bu hızlandı. Bunu eğitimde, ödemelerde, çevrim içi alışverişte gördük. Ekonomilerimizi daha sürdürülebilir üretim ve tüketim uygulamalarına yönlendirerek karbondan arındırdık. Bu, pandemi ile hızlandı zira ekonomilerimizi daha sürdürülebilir bir formda direktörün ehemmiyetini fark ettik. Eşitsizliklerin demokrasilerimiz için iyi olmadığının farkına varılması daha çok vurgulandı. Ekonomilerimizin durmasının fakirleri nasıl etkilediğini gördük. Yani tüm bu eğilimler daha evvel de vardı.
Kovid-19, bu mevzuları yeni bir hayata aktardı. Yarının dünyasının küreselleşmemiş bir dünya olmayacağını düşünüyorum. Bence yarının dünyası, ‘yeniden küreselleşecek’ bir dünya olacak. Şu anda globalleşmeye güç veren teknoloji ile yine globalleşmeyi görüyoruz. Bu nedenle ‘dijital teknoloji’ diye isimlendirilen bu yeni globalleşme dalgasının birer kesimi olan tüm vatandaşlar ve iş alanları için teknolojinin erişilebilir, kullanılabilir, uygun fiyatlı olduğundan emin olmalıyız.
İspanya ve AB’nin sonlarını tekrar açarken pandeminin yeni dalgalarından kaçınmak için alacağı tedbirler nelerdir?
Yaptığımız şey, sonları kademeli olarak açtığımızdan ve Avrupa’da yaygın olanlara emsal epidemiyolojik oranlara sahip ülkelerden başladığımızdan emin olmaktı. Böylelikle, hudutları diplomatik kriterlere yahut siyasi kontratlara dayandırarak değil epidemiyolojik bilgilere nazaran açmak istedi. Aklımızda olan şey, salgınla gayret etmek ve bunu yaparken, şeffaf olmalı ve birinci olarak daha iyi epidemiyolojik datalara sahip olanlara yavaş yavaş açılmalıyız. Ülkelerimizdeki hareketliliği, vatandaşlarımızın sıhhatini koruduğumuzdan emin olarak bu halde geri getirebiliriz.
İspanya, Türkiye’nin AB üyeliğini destekleyen esas ülkelerden biri. Müzakereler şu anda askıda. Bu durumdan çıkış yolu nedir yahut müzakerelerin canlanma talihi var mıdır? İspanya, Türkiye’nin AB üyelik sürecinde yeni fasılların açılmasını ve vize serbestisine ilişin görüşmelerde kaydedilen ilerlemeyi destekliyor mu?
Bence eksik olan şey, itimat. Inanç inşa etmeliyiz fakat bu da bir tarafta Türkiye’nin, başka tarafta AB’nin, yani iki tarafın iştirakiyle olur. Yani yapmamız gereken şu ki; bu ortada bu Türkiye’ye yaptığım ziyaretin de maksadıdır, Türkiye ile AB ortasında inanç oluşturmalıyız. Sonuçta müzakereler, AB ailesinin bir üyesi olmak isteyen bir ülke ile yapılıyor. Aileyi genişletmek için sizin karşı tarafa, karşı tarafın da size güvendiğinden emin olmalısınız. Bu, karşılıklıdır. Bu nedenle bence en çok muhtaçlığımız olan şey, inanç inşa etmek. Itimat, yalnızca sözlerle değil hareketlerle inşa edilir. Münasebetlerimize biraz daha fazla inanç aşılamanın bir yolunu bulacağımızdan eminim.
Haber7
