İsrail, 2016 yılından bu yana ABD’den 27 F-35 uçağı alırken, askeri üstünlüğünü korumak için Orta Doğu’da rastgele bir ülkeyle bu mevzuda muahede yapılmasını istemiyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Basın Ofisinden 18 Ağustos’ta yapılan yazılı açıklamada, “Başbakan (Netanyahu) başından beri İsrail ile barış mutabakatı yapan Arap ülkeleri dahil Orta Doğu’daki tüm ülkelere F-35 ve başka gelişmiş silahların satışına karşı çıkmıştır.” tabirlerine yer verildi.
Siyasi uzmanlar ise İsrail’in birtakım kazanımlar karşılığında, uçakların BAE’ye verilmesine razı olabileceğini savunuyor.
HAYALET UÇAK F-35
İsrail’in F-35 uçakları için rastgele bir muahede yapılmaması konusundaki ısrarının nedeninin Ortadoğu’daki askeri üstünlüğünü korumak olduğu belirtiliyor. İsrail, uzak aralıktan akın düzenleme yeteneklerine sahip olması ve düşük radar görünürlüğü sebebiyle “hayalet” olarak isimlendirilen F-35 savaş uçağına sahip olan Orta Doğu’daki tek ülke.
İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee’nin, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımlarda sık sık İsrail’in F-35 savaş uçaklarına sahip olmasını övdüğü görülüyor.
“Hayalet” uçağın birinci kere Aralık 2016’da İsrail hava alanına girmesiyle İsrail, ABD dışında F-35’e sahip birinci ülke oldu.
İsrail, o tarihten bu yana ABD’li Lockheed Martin şirketi ile yapılan iştirak muahedesi kapsamında sahip olacağı 50 uçaktan 27’sini teslim aldı.
İsrail Kamu Yayın Kuruluşuna (KAN) nazaran, her bir uçağın maliyeti yaklaşık 140 milyon dolar lakin İsrail ABD’den yılda 3 milyar dolardan fazla askeri takviye alıyor.
HAYALET UÇAĞIN AVANTAJLARI
F-35’in “hayalet” olarak isimlendirilmesinde 2 bin 200 kilometre radarlara yakalanmadan uçabilmesi, saatte 1900 kilometre sürate ulaşması, gelişmiş elektronik sistemlere sahip olması ve öteki uçakların bilakis yatay kalkış yapabilmesi üzere yetenekleri büyük rol oynuyor.
ABD raporlarına nazaran F-35, yakıt ikmali yapmaya gerek kalmadan uzun aralara uçabiliyor ve lazer güdümlü bombalar ve havadan havaya güdümlü füzeler üzere çeşitli silahları taşıyabiliyor.
Rusya’nın gelişmiş S-300 ve S-400 füzeleri üzere hava savunma sistemlerinden kaçınabilen uçak, sıkıntı hava şartlarında bile savaş vazifelerini yerine getirebiliyor.
BAE ile İsrail ortasındaki olağanlaşma mutabakatından sonra İsrail medyası ABD’nin F-35’leri Abu Dabi’ye satma konusunu masaya yatırdığını duyurdu.
Fakat İsrail, BAE ile yaptığı mutabakata karşın çabucak harekete geçerek, mutabakatın ABD’nin BAE’ye her türlü silah satışını içerdiğini yalanladı.
Yapılan açıklamada, Netanyahu’nun bu bahisteki tavrını tekraren ABD idaresine ilettiği ve tavrında bir değişiklik olmadığı aktarıldı.
ABD İKİ TARAFI DA YÖNETIM ETMEK İSTİYOR
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, 24 Ağustos’ta Batı Kudüs’te Netanyahu ile yaptığı görüşmeden kısa müddet sonra düzenlediği basın toplantısında, “Amerika Birleşik Devletleri’nin (İsrail’in) niteliksel askeri üstünlüğüne ait yasal bir mecburiliği var ve buna uymaya devam edeceğiz. Lakin Birleşik Arap Emirlikleri ile de 20 yıldan fazla güvenlik ilgimiz var.” dedi.
Pompeo, şöyle devam etti:
“BAE’ye askeri yardım yaptık ve İran tehdidine karşı halkını müdafaası için BAE’ye gereksinim duyduğu ekipmanların sağlanması sürecini gözden geçirmeye devam edeceğiz. Bunu İsrail’e verdiğimiz kelamı koruyarak yerine getireceğiz.”
TRUMP İSTİYOR, NETANYAHU KARŞI ÇIKIYOR
İsrail merkezli Walla internet sitesine nazaran, ABD Lideri Trump’ın danışmanı Jared Kushner 31 Ağustos’ta yaptığı basın açıklamasında, “Netanyahu ve Lider Trump, ABD’nin BAE’ye F-35 satma imkanlarını görüşecek.” dedi.
Lakin İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz, “ABD ile BAE ortasında bir silah mutabakatı yapılsa bile Tel Aviv Orta Doğu’daki niteliksel askeri üstünlüğünü koruyacaktır.” diye konuştu.
Gantz ayrıyeten, 1 Eylül’de “Jerusalem Post” gazetesine verdiği demeçte, “İsrail devletinin niteliksel askeri üstünlüğü güvenliği açısından hayati ehemmiyet taşımaktadır.” tabirlerini kullandı.
Uzmanlara nazaran, İsrail, F-35’in BAE’ye satılmamasında ısrara devam edecek, bunu kabul etse bile uçağın gelişmiş özelliklerinin birçoklarının kısıtlanmasını koşul koşacak.
Askeri analist Tümgeneral Vasıf Ureykat AA muhabirine yaptığı açıklamada, “ABD bölgede İsrail askeri üstünlüğü olarak isimlendirdiği şeyi sağlamak için her vakit istekli olmuştur.” değerlendirmesinde bulundu.
Ureykat, İsrail’in ABD’nin bölgedeki silah mutabakatlarına her vakit kurallar koyduğuna ve Washington’un da buna her vakit razı olduğuna dikkati çekerek, “Konu Arap ordularına silah satmaya gelince, İsrail, bilhassa hava kuvvetleri konusunda İsrail’in sahip olduğu güce yaklaşmamalarında ısrar ediyor.” görüşünü lisana getirdi.
F-35’lerin yeni jenerasyon ve gelişmiş uçaklar olması sebebiyle bölgede hava kuvvetlerine üstünlük kazandıracağını vurgulayan Ureykat, BAE’nin bu uçaklara sahip olmasının tek yolunun birçok özelliğinden vazgeçerek almak olduğunu söyledi.
SORU İŞARETİ OLUŞTURUYOR
İsrailli analist Yoni Ben Menahim, F-35’lerin dünyadaki en gelişmiş uçaklar olduğunu ve İsrail’in bölgede bu uçaklara sahip tek ülke olma isteği bulunduğunu söyledi.
F-35’lerin gerekli yakıt sağlanması durumunda İran’a ulaşabilecek yetenekte olduğuna ve BAE’nin İran’a İsrail’den daha yakın bir pozisyonda bulunduğuna dikkati çeken Ben Menahim, İsrail’in BAE’ye uçak satılmasına karşı olmasının nedeninin, bugün İran ile BAE ortasında hasımlık olmasına karşın yarın durumun nasıl olacağınının bilinmemesi olduğunu savundu.
İsrailli analist Ben Menahim, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Gelecekte İran ve BAE ortasında bir muahedeye varılırsa ne olur? Bu, İsrail’in askeri ve siyasi koridorlarında uzun yıllardır üzerine çalışılan ve sorulan bir sorudur. İsrail’in ayrıcalığı bölgede bu uçaklara sahip olmasıdır. Tel Aviv idaresi daima dalgalı münasebetlerin yaşandığı Orta Doğu’da öteki rastgele bir devletle eşit askeri güce sahip olmayı reddediyor. Bu durum, İsrail tarafından dikkate alınan bir noktadır.
Şayet Trump ABD’de ikinci periyot için tekrar seçilirse ve satış konusunda ısrar ederse Netanyahu muahedeyi kabul edecektir. Fakat uçağın birçok özelliğinin kısıtlanmasını kaide olarak koyacaktır. Lakin Joe Biden kazanırsa Netanyahu, ABD kongresi üzerinden satış mutabakatını bozmaya çalışacaktır.”
İSRAİL-BAE OLAĞANLAŞMASI
ABD Lideri Donald Trump, 13 Ağustos’ta İsrail ile BAE’nin “ilişkilerini büsbütün normalleştirmek” için muahedeye vardıklarını duyurmuştu.
BAE, 1979’da Mısır’ın, 1994’te de Ürdün’ün akabinde İsrail ile olağanlaşma mutabakatına varan üçüncü Arap ülkesi oldu.
Haber7
