Osmanlı periyodunda inşa edilenler yahut öteki yapılardan dönüştürülenlerle bir arada İstanbul, farklı bölgelerinde enteresan özelliklerdeki mescitlere konut sahipliği yapıyor. AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, İstanbul’da çok farklı özellikleri barındıran onlarca cami ziyaretçilerin ilgi odağı olmaya devam ediyor.
Şehzadebaşı’ndaki Burmalı Mescid, Eminönü’ndeki Üç Mihraplı Cami, Karaköy’deki Yeraltı Mescidi, İstanbul’un yüzlerce yıllık geçmişine uzanan öyküleri ve özellikleriyle hala inananları kendine çekiyor.
BURMALI MESCİD
Minaresinin formundan dolayı dikkati çeken ve Burmalı Mescid olarak anılan yapı, Şehzade Mescidi’nin çok yakınında, Bozdoğan Kemeri’nin Marmara tarafında bulunuyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi binasının tam karşısında kalan mabed, Ayvansarayi Hüseyin Efendi’nin yazdığına nazaran Mısır kadılarından Mevlana Emin Nureddin Osman Efendi tarafından yaptırıldı. Yapının banisi 1554’te vefat ederken, mescidin yanına defnedildi.
Burmalı Mescid, Osmanlı vaktinde devlet ileri gelenlerinin ikametlerinin bulunduğu bir bölgede kalıyordu. 1911’deki büyük yangında mescidin etrafındaki ikametler neredeyse büsbütün yok oldu. Mescit bu yangından fazla ziyan görmese de sonraki devirde cemaat konusunda dert yaşamıştır. 1961’e kadar atıl vaziyette kalan mabedin tamiratında yüksek mimar Cahide Tamer misyon alırken, bu tarihten sonra ihya edildi.
Burmalı Mescid’in minare kürsüsü ve pabuç kısımları ve ana yerin duvarları kesme küfeki taşından, son cemaat yeri ise taş ve tuğla dizileri halinde karma teknikte inşa edildi. Mescidin İstanbul için değeri ise yuvarlak gövdeli minaresinin dış yüzeyi burmalı biçimde şerefeye kadar uzanan şeritler halinde örülü olmasıdır. Bu inşa biçimi için özel üretilen yarım yuvarlak kenarlı tuğlalar kullanıldı. Amasya ve Edirne’de birer örneği bulunan Burmalı Mescid, bu özelliğiye İstanbul’daki tek yapı olarak dikkati çekiyor.
Yapı, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 2016’da tekrar onarıma alınırken, mart ayında yine ibadete açıldı. Bu mühlet zarfında burmalı minareyi oluşturan tuğlalarda tamir ve tamlama süreci uygulandı.
CAMİNİN BANİSİ, GELİNİ VE FATİH’İN İZLERİNİ TAŞIYAN “ÜÇ MİHRAPLI CAMİ”
Eminönü Küçük Pazar Karakol Sokağı’nda bulunan cami, barındırdığı 3 mihrapla kentin öyküsü ve yapısıyla dikkati çeken öbür bir mescidi. Üç Mihraplı Cami, Kazancılar Mescidi yahut Hoca Hayreddin Mescidi olarak da isimlendirilirken, imalinin 7 yıl sürdüğü rivayet edilir. Fatih Sultan Mehmet devri ulemalarında Hoca Hayreddin Efendi tarafından yaptırılan caminin, Sultan Fatih tarafından yandan genişletilip bir mihrap daha eklenerek büyütülmesine kararı verildi. Hayreddin Efendi’nin gelini de yapının yanındaki meskenini ek mihrap isteğiyle mescide vakfetti. Bu sayede cami 3 mihraplı olarak günümüze kadar ulaştı.
Yapının birinci yapılan kısmında tavan kubbeli iken, ek binanın tavanı ise düzdür. Ek bina ana binaya nazaran yarım metre yüksekte kaldığı için kelam konusu alana 4 basamak merdivenle geçiliyor. İki kısım ortasına konulan vaaz kürsüsü ahşap yapılı iken minber ise mescide sonradan eklenen kısmın sağ köşesine yerleştirilmiştir. Caminin banisi Hoca Hayreddin ile gelininin kabirleri de caminin ön tarafındadır.
ESKİ BİZANS MAHZENİ ŞİMDİKİ YERLATI MESCIDI
Yeraltı Mescidi ismiyle ibadete açık olan yapı, Bizans periyodundaki Kastelion kalesinin bodrumudur. İstanbul’un fethi için gelen Arap ordularından şehit olanların buraya gömüldüğü ve kapısının da kurşun dökülerek kapatıldığı rivayet edilir. Osmanlı vaktinde kurşunlu mahzen olarak anılan yapı, gemilerin Haliç’e girmesini engelemek için Galata’dan Sirkeci’ye kadar uzatılan zincirin ucunun bağlandığı kulenin altındadır.
Yaklaşık 2 bin 100 metrekarelik mescitte 56 paye mevcut. Cami içerinde Süfyan Bin Üveyne’nin kabri haricinde Vehb Bin Hüseyre ve Amr Bin As’ın makamları bulunuyor. Yapı, Sultan 1. Mahmud tarafından mescide çevrildi.
Haber7
