İstiklal Mücadelesinin büyük kumandanı Kazım Karabekir vefatının 73. yılında yad ediliyor

23 Temmuz 1882’de İstanbul’da doğan Karabekir, Kuleli Askeri İdadisi’nde tahsil gördükten sonra 1902’de Harbiye Mektebi’ni bitirdi. 1905’te Erkan-ı Harbiye’den yüzbaşı rütbesiyle mezun olan Karabekir, bu devirde İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Rumeli ‘de teşkilatlanmasında kıymetli rol oynadı.

II. Meşrutiyet’in ilanının akabinde Edirne’deki 3. Ordu Komutanlığına atanan Karabekir, 1909 yılında 31 Mart Ayaklanmasının bastırılmasında misyon aldı.

14 Nisan 1912’de binbaşılığa yükselen, Balkan Savaşları periyodunda Trakya Hudut Komiseri olarak kıymetli misyonlar yapan Karabekir, Çanakkale Savaşı’nın başlaması üzerine cepheye gönderildi.

Kerevizdere’de Fransızlar’a karşı 3 ay boyunca uğraş eden Karabekir, 1916’da Kutü’l-Amare’yi kuşatan 18. Kolordu Komutanlığına getirildi, daha sonra Kafkas Cephesi’nde kolordu komutanlığına tayin edildi.

Mütarekeden sonra 1919 baharında Erzurum’da 15. Kolordu Komutanlığına getirilen, Ordu Müfettişi olarak bölgeye gelen Mustafa Kemal Paşa’ya vazifesinden ayrılmasına karşın takviye sağlamaya devam eden Kazım Karabekir, Kurtuluş Savaşı boyunca Doğu Cephesi komutanlığı yaptı.

ERMENİ ORDUSUNU BOZGUNA UĞRATTI

15 Kasım 1920’de Ermeni ordusunu büyük bir bozguna uğratan Karabekir Paşa, Rus Sovyet Sosyalist Federe Cumhuriyeti’yle de Kars Antlaşması görüşmelerini yürüttü.

Daha sonra I. Ordu Müfettişliğine tayin edilen Karabekir, 1923’te İstanbul milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi.

Karabekir; Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Cafer Tayyar Eğilmez, Adnan Adıvar ve arkadaşları ile 27 Kasım 1924’te cumhuriyetin birinci muhalefet partisi Terrakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nı kurup genel lideri oldu.

Partisi, Pir Sait İsyanı nedeniyle 3 Haziran 1925’te kapatıldı. Karabekir, 22 Haziran 1926’da İzmir’de Mustafa Kemal’e düzenlenen suikasttan haberdar olduğu halde bildirmediği argümanıyla tutuklandı ve İstiklal Mahkemesi’nde idamla yargılandı fakat mahkeme heyetinin oy birliğiyle beraat etti.

İkinci devir milletvekilliği bitince Kazım Karabekir, 5 Aralık 1927’den 1938’e kadar Erenköy’deki bugün müze olan köşkünde inzivaya çekildi.

Cumhuriyetin Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün vefatının akabinde İsmet İnönü, Cumhurbaşkanı olunca Karabekir de 31 Aralık 1938’de İstanbul milletvekili oldu, 23 Temmuz 1946’da TBMM Lideri seçildi.

26 Ocak 1948’de Ankara’da vefat eden Kazım Karabekir, evvel Hava Şehitleri Mezarlığı’na defnedildi, akabinde 30 Ağustos 1988’de Atatürk Orman Çiftliği’nde oluşturulan Devlet Mezarlığı’na nakledildi.

ANILARINI YAZDI

Hatıratını da yazan Karabekir, ortalarında “Birinci Cihan Harbi”, “İstiklal Harbimiz”, “İzmir Suikastı”, “Çocuklara Öğütler”, “Hayatım”, “İttihat ve Terrakki Cemiyeti 1896-1909”, “Ermeni Dosyası”, “İngiltere, İtalya ve Habeş Harbi”, “Çocuk, Davamız”, “İstiklal Harbimizin Esasları”, “Sanayi Projelerimiz”, “İktisat Esaslarımız”, “İstiklal Harbimizde İttihad Terrakki ve Enver Paşa”, “İtalya ve Habeş”, “Sarıkamış-Kars ve Ötesi” ve “Erzincan ve Erzurum’un Kurtuluşu” olan 17 eser kaleme aldı.

KIZININ LİSANINDAN KARABEKİR PAŞA

Kazım Karabekir’in kızı Timsal Karabekir Yıldıran, babasının vefatının 73. yılında Erenköy’deki Kazım Karabekir Paşa Müzesi’nde AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Babasını çok küçük yaşlarda kaybettiğini lisana getiren Yıldıran, “7 yaşımı bitirdiğim gün 26 Ocak 1948’de babamı kaybettik. Ailemize güya bomba düşmüş üzere ıstıraplı bir periyoda girdik. Bugün de çokça lisana getiriliyor, 0-7 yaş bir çocuğun karakterinin oluşmasında çok tesirli bir devirdir. Ailenin içinde birtakım şeylerin farkına varması için kıymetlidir. Babam adeta bir pedagog üzere çocuk ruhunu anlayan ve ona nüfuz eden biriydi. Bizden evvel 6 binden fazla yetime de babalık yaptı. Şefkatli bir insan. Asker babanın bir evladı olmam nedeniyle ’Sert biri miydi?’ diye soralardı. Alışılmış ki birtakım kurallarımız vardı fakat babam çok sevecendi. Yaratılmış her şeye kıymet verirdi.” diye konuştu.

Karabekir’in emek verdiği bütün evlatlarının vatana millete yararlı ve yetişmiş bireyler olduğunu lisana getiren Yıldıran, babasının himayesinde yetişmiş çocuklara ait şunları anlattı:

“6 bin küsur evlat, Allah’ın olmamızı istediği üzere evlatlar olduk. Bu örnekliği babamdan aldık. Beşerler bazen bir şeyleri yapmak ister lakin koşullar el vermez. Örneğin o toplanan 6 bin çocuğun birinci fotoğraflarını görseniz perişan durumdalar. Vefata terk edilmişler. Ama 3 ay sonra Gürbüzler Ordusu olarak karşımıza çıktılar. Bu kadar evlada maddi-manevi takviyesi verdi. Örneğin eski Genelkurmay Liderlerinden Cemal Tural Paşamız bu evlatlarındandır. Sabri Koçak Paşamız da o evlatlarındandı. Daha hayattayken onlarla tanıştık.”

“Çocuk davasının” Karabekir’in hayatında çok kıymetli olduğunu vurgulayan Yıldıran, “Hatta vefatından bir hafta evvel kimsesiz çocuklarla alakalı bir programda birinci kalp krizini geçirdi. ‘Ne olacak bu çocukların hali?’ demiştir. Bu da bize bir vasiyettir.” dedi.

ERMENİ YETİMLERE DE SAHİP ÇIKTI

Yıldıran, Karabekir Paşa’nın yalnızca Müslüman Türk çocuklarına değil Ermeni yetimlere de sahip çıktığını hatırlatarak, şu bilgileri verdi:

“Çocuk kutsaldır.’ der. Ermenilerden de sahipsiz kalan çocuklar oluyor. Onlara da el uzatıyor. Çocukları Ermeni olduğu için asimile etmek istemedi. Birtakım şahıslar, Gürbüzler Ordusundaki Ermeniler diye anlatıyor. Bu türlü bir şey yok. Onları başka yetiştiriyor. ‘Çocuk Ermeni ise lisanını ve dinini bilerek yetişsin.’ diyor. Amerikalılar, Trabzon’da bir yetimhane açtı ve Kazım Karabekir de o çocuklara babalık yaptı. O çocukların yaptığı bir kara kalem fotoğraf vardır. Altında da ‘Yetimler babası Kazım Karabekir Paşa’ denmiştir. Bu çok değerli bir dokümandır. Bilhassa bize yapıştırılmaya çalışılan kelamda soykırım palavrasına Ermeni çocukların tokat üzere yanıtıdır.”

 

Haber7