“Emir: Türk İmparatoru Mehmet’in Hayatı ve Fetihleri” (Amyris, de vita et gestis Mahometi Turcorum imperatoris) ismini taşıyan eser, şair ve tarihçi Gian Mario Filelfo tarafından 1475’te kaleme alındı.
Akman çifti, Türkçe yahut İngilizceye bugüne dek çevrilmeyen ve rastgele bir akademik incelemeye de bahis olmayan yapıtın keşfini, özelliklerini ve mevcut çalışmaları AA muhabirine anlattı.
– “BU YAPITIN BELLİNİ’NİN FATİH PORTRESİNDEN HİÇBİR FARKI YOKTUR”
Batı’daki Türk ve İslam algısı üzerine eşi Filiz Barın Akman ile çalışmalar yürüttüklerini belirten Beyazıt Akman, “Biz daima yeni kaynaklar bulmaya çalışıyorduk. Araştırmalarımızda birkaç sefer bu yapıta ve muharrire atıfta bulunulduğunu gördük ancak yapıtı hiç görmemiştik. Bu yapıta yapılan atıflar da atıf üzerinden atıf veriyordu. Yapıtı baştan sona okuyup yorumlayan bir çalışmayla karşılaşmadık.” dedi.
Beyazıt Akman, yapıtın 1978’de İtalya’da basılmış bir tıpkı basımın ellerinde bulunduğunu söyleyerek, özgün Latince el yazmasına da İsviçre’nin Genevre kentindeki Bibliotheque de Geneve kütüphanesinden ulaşmaya çalışacaklarının altını çizdi.
Öncelikle yapıtın çevirisinin yapılacağına dikkati çeken Beyazıt Akman, şunları kaydetti:
Yapıtın şimdiye kadar bu derece bilinmemesinde hiç elbet oryantalist tarih yazımının büyük tesiri var. Biz evvel bu yapıtı Türkçe ve İngilizceye kazandırmak, sonrasında ise tahlil etmek istiyoruz. Neden 5 asırdır kimsenin ilgisini çekmemiş, bilinmeyen kalmış bilemiyorum. Hiç elbet, bu yapıtın Bellini’nin Fatih portresinden hiçbir farkı yok. Birinin fotoğraf sanatıyla yaptığını oburu edebiyatla yapmış. Yapıtın şimdiki çevirileriyle hem kendi insanımıza, hem de başka kültürlerin erişimine sunulması büyük değer arz etmektedir. Bu çalışmayla bu eksikliği gidermeyi hedefliyoruz.”
– Eser Fatih’in bir centilmenliği sonucunda ortaya çıkıyor
Dr. Öğr. Üyesi Filiz Barın Akman ise 4 kısımdan oluşan yapıtın yazılma öyküsünü şu sözlerle aktardı:
“Fatih İstanbul’u fethedince alınan esirler ortasında Othman Lillo Ferducci of Ancona isimli Çanakkale’de ikamet eden Venedikli bir tüccarın kayınbiraderi de vardır. Tüccar, Sultan’a mektup göndererek akrabasının salıverilmesini rica eder. Fatih de rastgele bir fidye talep etmeden savaş esirini salıverir. Fatih’in bu centilmen hareketinden etkilenen İtalyan tüccar, Türk devletinin kurucusu olan Osman ismini bu yakınlığın göstergesi olarak ismine eklemiştir. Arkadaşı olan Rönesans şairi, 1426 İstanbul Pera doğumlu Gian Mario Filelfo’dan Fatih Sultan Mehmet ile ilgili, onun muvaffakiyetleri ve fetihlerini anlatan bir epik şiir yazmasını ister. Gayesi Sultan’a teşekkür edip, ona olan teşekkürlerini tabir etmektir.”
Yapıtın Latince aslından Türkçe ve İngilizce çevirilerinin, ayrıntılı edebi okumalar ve tarihî bağlam açıklamaları eşliğinde okurların dikkatine sunulacağını kaydeden Filiz Barın Akman, birkaç ay içinde, kitabın raflardaki yerini almasını hedeflediklerini lisana getirdi.
Kitap, “Emir: Fatih’in Beş Asırlık Epiği” başlığıyla Kopernik Yayınları tarafından yayınlanarak okurların beğenisine sunulacak.
Haber7