Bayan ve Demokrasi Derneği (KADEM) ile Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı tarafından düzenlenen IV. Memleketler arası Bayan ve Adalet Tepesi 26-28 Kasım 2020 tarihleri ortasında çevrimiçi olarak gerçekleştirildi. ‘Dijital Çağda İnsan Kalmak’ temasıyla düzenlenen tepeye, dünyanın farklı ülkelerinden alanında uzman akademisyen, araştırmacı, müellif ve teşebbüsçüler katıldı. Tepede, dijital çağın tesirleri 6 ana başlık altında değerlendirildi. Binlerce kişi tarafından takip edilen doruğun akabinde 34 unsurluk bir sonuç raporu yayınlandı. Ekte tamamı yer alan raporda, bilhassa bayanların ve gençlerin dijital dünyadaki varlıkları ve bu dünyaya ait problemlerine dair çarpıcı tespitler ve tahlil teklifleri dikkat çekiyor. Raporda öne çıkan ‘dijital kıskaçta düşünmek, seçimlerin yönlendirilmesi, siber dünyada genç olmak, ebeveynde dijital kaygı” üzere mevzular ise günümüz dijital toplumunun bir manada detaylı bir röntgen sineması üzere.
Dijital Kıskaçta Düşünmek
Kararlarımızı sezgilerimiz, reflekslerimiz ve beynimizin dürtüsel yönlendirmeleriyle veriyoruz. Dijital araçlar bu refleks ve dürtüleri takip ederek kurdukları örüntülerle neyi seçeceğimizi belirliyorlar. Hasebiyle pek çok kararımızı özgür irademizle değil, dijital araçların yönlendirmesiyle veriyoruz. Bu, gelecek devirler için dijital dünyanın hegemonyasını güçlendirecektir. Bu mevzuda farkındalık geliştirilmelidir.
Seçimlerimizi kim denetim ediyor? Sansür ve yasaklar ne kadar tesirli?
Data çağı öngörülebilir bir çağ ve artık insan da öngörülebilir bir varlığa dönüştü. Bireylerin dijital izlerini takip eden yazılımlar, öngörülebilir hale getirdikleri insanı tüketmeye yönlendiriyor. Bu gayriinsani durum karşısında bireylerin itirazı epey değerlidir. Veriyi merkezine alan bu dijitalleşme sürecinde, yapay zekânın olmazsa olmazı datanın gücü ve idaresi, hiç olmadığı kadar değer kazandı. Bilginin monopolleşmesi ise gelecekte dijitalleşmenin en büyük zaafı olacaktır. Ferdî dataların manipüle edilip bir silah üzere kullanılması çağımız için en büyük tehdittir. Ancak bu meseleye sansür ve yasaklar çözüm olamaz. Bilgileri mantık süzgecinden geçirmek ve sağlam kaynaklara yönelmek işimizi kolaylaştıracaktır. Bilgilerin denetimli ve inançlı ortamda toplanması ve şahsî bilgi saklılığı için özel sistemlerin oluşturulması da alınması gerekli tedbirler ortasında. Belirli unsurlar doğrultusunda kilit teknolojilere yatırım yapılmalı, data kapalılığı ve data korunması üzere hususlarda standartlar getirilmelidir. Tahlil noktasında bilginin bedele dönüşmesi ise fakat ulusal teknoloji atılımıyla mümkündür.
Dijital Çağda Eğitim
İnsanın belirleyici olduğu bir yerde yararlı tezahürleri de olan dijitalleşme bilhassa eğitim alanında fırsat ve erişim eşitliği sağlamasıyla eğitim imkanlarını çoğaltmakta ve kolaylaştırmaktadır. Bu doğrultuda güçlü mahremiyet ve merhamet şuurunun koruyuculuğuyla hazırlanan dijital ortamlar yeni kuşağın üreticiliğini ve öğrenme azmini de olumlu etkileyecektir.
Siber Dünyada Çocuk ve Genç Olmak
Tepenin değerli sonuçlarından biri de siber dünyanın, çocuk ve gençlerin dünyasına yansımaları üzerine. Bilhassa son 10 yılda çocuk ve ergenlerde artan dijital bağımlılık, depresyon, anksiyete, lisan ve toplumsal maharet yetersizliği üzere sıkıntılar görmezden gelinemez. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki gençler artık aile, okul ve toplumsal bağlantılar vasıtasıyla değil dijital mecralarda öğreniyorlar. Bu durum hoşgörüsüzlük ve empati eksikliği üzere sonuçların yanı sıra, ideoloji, fikir, marka, spor üzere birçok alanda fanatikleşmelerine sebep oluyor. Bilimsel datalara nazaran, öğrencilerin okul muvaffakiyetleri düşüyor. Kırılgan ve ürkekler. Geç olgunlaşma gösteriyorlar. Yeniden çocuklarda artan dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu ve obezite meseleleri da bu dijital yaşama şeklinden bağımsız değil. Genç işsiz oranları yalnızca Türkiye’de değil dünyada da süratle artıyor. Bunun büyük bir sebebi de gençlerin artık çalışmak istememeleri. Okumaktan, çalışmaktan vazgeçen, hedefsiz, toplumsal hünerleri düşük bireylerin sayısı süratle artıyor. Burada temel önleyici olarak yeniden aile içi irtibat ve etkileşim karşımıza çıkıyor. Bu noktada yetişkinlerin, çocuk ve gençleri dijital dünyadan uzaklaştırma telaşına düşmeden, yeni teknoloji ile oluşan imkânları kaçırmamanın yollarını bulması gerekiyor. Anne babaların, çocukla kuracağı inanç bağlantısı içinde dijital ortamdaki aktivitelere katılması hem dijital dünyayı tanımaları hem de çocuklarına rehberlik etmeleri noktasında çok kıymetli. Aile içi şiddetsiz ve iyi irtibata yatırım yapmak, her yaşta bireyler için bunu eğitimle planlamak, eğitimleri yaygın ve ulaşılabilir kılmak gerekiyor.
Ebeveynde Dijital Telaş Sorunu
Dijital telaş, dijital bir sendromdur ve aşırılığa işaret eder. Çok korku yıkıcıdır. Makul korku ise üretici ve yapıcıdır. Ebeveynin dijital derdi çocukları olumsuz etkiliyor ve yeni teknoloji ile oluşan imkânları kaçırmamıza sebep oluyor. Dijital tasayı yenmek lakin ‘dijital okuryazarlık’ denilen yetkinlikle mümkün olabilir. Ebeveynlerin ve eğitimcilerin dijital okuryazarlık kazanması noktasında devletin ve STK’ların tesirli ve süratli tahliller getirmesi gerekmektedir.
Dijital Dünyada Bayan Varlığı
Bayanların dijital teknolojileri kullanarak iş yapmalarının önünde birtakım mahzurlar bulunuyor. Ferdî veri sermayelerine yatırım eksikliği, bayanların erkeklere nazaran daha az garantiye sahip olmaları, dijital teknolojilere erişim eksikliği, maddi ve ailevi maniler, dijital okur müelliflik ve yabancı lisan sorunu bunlardan kimileri. Bayanların dijital olarak iş hayatında varlık ve muvaffakiyet gösterebilmeleri için büyük bir uğraş gerekiyor. Tahlil noktasında, bayanların daha fazla data sermayesine yatırım yapmaları için kredi almaları kolaylaştırılabilir. Online eğitimler ve çevrimiçi kurslarla, dijital ve mesleksel eğitimlerle bayanlar desteklenebilir. Bayanlar mahallî tahliller ve dünya çapında yaklaşımlarla dijital çağda güçlendirilebilir.
Dijital Çağda İnsan Kalmak
Dijital çağın kolaylaştırıcı teknolojilerinin hayatımıza hakim olmasına ve beşerden beşere geçen rahmeti engellemesine fırsat verilmemelidir. Bugün her toplum, kendi manevi ve kültürel birikimindeki ögeleri harekete geçirmelidir. İnsanın beşerle olan ve öteki hiçbir şeyle ikame edilemeyen özel münasebeti, dijital dünyanın suratına ve kolaylığına feda edilemez. Zekâ, sorun çözme maharetidir; şuur ise kızgınlığı, coşkuyu, acı ve aşkı hissetme yetisidir. Bu nedenle yapay zekânın insan şuurunun yerine geçmesi şimdilik mümkün değildir. Yeni ve çok büyük bir dünya vaadiyle karşımızda duran dijital çağda, lakin “anlam dünyamızı” koruyarak insan kalabiliriz. Bütün çağlarda olduğu üzere dijital çağda da mana dünyamızı “Din, Sanat ve Felsefe”de bulabiliriz.
IV. Milletlerarası Bayan ve Adalet Doruğu Sonuç Bildirisi
Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı ile Bayan ve Demokrasi Derneği (KADEM) tarafından ortaklaşa düzenlenen IV. Memleketler arası Bayan ve Adalet Tepesi 26-27-28 Kasım 2020 tarihleri ortasında çevrimiçi olarak gerçekleştirilmiştir. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakleriyle gerçekleşen Zirve’de “Dijital Çağda İnsan Kalmak” teması ele alınmıştır.
Doruğa Türkiye Cumhuriyeti Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Sayın Zehra Zümrüt Selçuk, çok sayıda akademisyen, araştırmacı, muharrir, bürokrat, siyasetçi, sivil toplum temsilcisi, gazeteci ve istekli katılmıştır.
Birinci gün, açılış ve protokol konuşmalarının akabinde, “Dijital Çağda İnsan Olmak Ne Manaya Geliyor” ile “Dijital Çağ ve Dini Bilginin Temsili” başlıklı panellere geçilmiştir. İkinci gün, “Kültür ve Sanat”, “Eğitim ve Eğlence” başlıklı panellere ek olarak, dijital çağda çocuk olmaya, yetiştirmeye, dijital çağda ebeveynliğin imkân ve kısıtlarına, avantaj ve tehditlerine, aile ve bayanın dijitalden etkilenme süreçlerine dair başlıkların ele alındığı konuşmalar gerçekleştirilmiştir. Doruğun 3. gününde “Dijital Ödeme Sistemleri Fintek Ekosistemi” ve “Bilgi ve Manipülasyon” başlıklı panellerin yanı sıra, orta oturumlarda “Siber Çağda Varoluşun Sürekliliği Sorunu”, “Bilginin Dijitalleşmesi”, “Tekno-Dijital Dünyada Gençler ile Yüzleşmek” hususlarında, yalnızca sorun seviyesinde kalmayan, tartışma içeren ve tahlil teklifleri de sunmaya çalışan içerikler ele alınmıştır.
Aşağıdaki konular, IV. Milletlerarası Bayan ve Adalet Zirvesi’nin genel eğilimi olarak tespit edilmiştir:
1.İnsan insanın gölgesinde yetişir. Dijital çağın kolaylaştırıcı teknolojilerinin hayatımızı yönlendirmesine ve beşerden beşere geçen rahmeti engellemesine fırsat vermemeliyiz. Bugün her toplum, kendi manevi ve kültürel birikimindeki ögeleri harekete geçirmelidir. İnsanın beşerle olan ve öteki hiçbir şeyle ikame edilemeyen özel münasebeti, dijital dünyanın suratına ve kolaylığına feda edilemez.
2.Dijital dünya, insanı hem tabiattan hem Yaradandan hem de hakikatten kopartarak kendi “aşırı gerçeklik” yerine sürükleme gücüne sahiptir. Dijital dünyanın içindeki birey, evvel beşerden sonra cemiyetten uzaklaşır. Ben, hakikat ve mevt üzere metafizik ögeler, dijitalleşmiş dünyada tasfiyeye maruz kalmaktadır. Simülatif sistemde asıl olan illüzyondur. Çağdaş insan, simülasyon cihanında kendini merkeze koymayı hedef edinerek her şeyi araçsallaştırmıştır.
3.Dijital çağda kararlarımızı özgür irademizle değil, sezgilerimizle, reflekslerimizle ve arkaik seviyedeki beynimizin dürtüsel yönlendirmeleriyle veriyoruz. Makineler bu refleks ve dürtüleri fark ediyor ve kurdukları örüntülerle neyi seçeceğimizi belirliyorlar. İnsanların duygusal reaksiyonlarının sensörler aracılığı ile çözülmesi ve her yerde izlenmelerinin mümkün olması, dijital hegamonyanın yaygınlaşmasını mümkün kılacaktır. Bu hegamonyanın varlığının farkında olmak birinci değerli adımdır.
4.İnsanların karar verdiğini düşündüğü ancak aslında algoritmalar tarafından karar verdirilen dijital ortama “yankı odası” denir. Bu algoritmalar, evvel dijital ortamda bıraktığı izler üzerinden bireyi tanır sonra da yalnızca onun hoşlanacağı içerikleri göstermeye başlar. Artık birey özgür değildir. Yalnızca kendi sesine emsal sesleri duyduğu, ilgileneceği düşünülen içerikleri gördüğü bir odada sıkışmıştır. Yankı odaları, bildirilerin iletilirken büyütüldüğü ve korunduğu yalıtılmış ortamlardır. Toplumsal medya hesapları şahısların yankı odalarıdır. Burada bireyin hiçbir fikri çürütülmez ve kişi kendini olağanlık standardı olarak kabul eder. Yankı odalarında yaşayan FOMO (fear of missing out) denilen toplumsal medyadaki haberleri kaçırma endişesinin esir aldığı bireyleri muhafazanın yollarına acilen odaklanmak zorundayız.
5. Data çağı öngörülebilirlik çağıdır. Sistemin istikrarlı çalışması için insanın da öngörülebilir hale gelmesi koşuldur. Kaotik vakitlerde öngörülebilirlik kıymet kazanır. Şahısların tüm dijital izlerini takip eden yazılımlar, evvel insanı öngörülebilir hale getiriyor sonra da tüketmeye yönlendiriyor. Bu gayriinsani durum karşısında öncelikle, öngörülmek istemeyenlerin başkaldırısı gerekiyor.
6. Veriyi merkezine alan bir dijitalleşme sürecinden geçiyoruz. Yapay zekânın olmazsa olmazı durumundaki bilginin gücü ve idaresi iyice kıymet kazandı. Bilginin monopolleşmesi gelecekte dijitalleşmenin en büyük zaafı olacaktır. Kullanıcı bilgilerinin manipüle edilip bir silah üzere kullanılması çağımız için en büyük tehdittir. Bilginin kıymete dönüşmesi lakin ulusal teknoloji atılımıyla mümkündür. Dijital dönüşümün yol haritasının hazırlanmasından sorumluyuz.
7. Sansür ve yasaklar tahlil olamaz. Ülkemizin genç teşebbüsçü ekosisteminin çok büyük kısmı bu dijital dünyanın içinde yaşıyor ve her yasak ülkenin girişimcisini de sakatlayıp tüm ekosistemi yıkıyor. Yeni aktivizmin bireyleri organize etmesi, şirketlere ve algoritmalarının çalışma biçimine başkaldırması gerekir. Tahlil noktasında akademi, sivil toplum kuruluşları, şirketler, milletlerarası kurumlar ve kamu ortasında daha güçlü bir iş birliğine gereksinim vardır. Emel bilgi ihlallerinin “Greenpeace ”ini oluşturmaktır. Beşerler makineye kaptırdıklarını geri istemek ve almak zorundadır.
8. İnsan beyninin öğrenme, tahlil, bağlantı ve hisleri manaya üzere hünerleri vardır. Zekâ sorun çözme maharetidir; şuur ise kızgınlığı, coşkuyu, acı ve aşkı hissetme yetisidir. Bu nedenle ‘yapay zekâ’nın insan şuurunun yerine geçmesi şimdilik mümkün değildir. Yeni ve çok büyük bir dünya vaadiyle karşımızda duran dijital çağda, lakin “anlam dünyamızı” koruyarak insan kalabiliriz. Bütün çağlarda olduğu üzere dijital çağda da mana dünyamızı Din, Sanat ve İdeolojide bulabiliriz.
9. Etraf dediğimiz, çocuğun etkileşim içinde olduğu her şeydir. Dijital ortam, pandemi üzere olağandışı süreçler, anne, baba, okul arkadaş üzere faktörlerin tümü çocuğun psikoloji, davranış ve ahlaki gelişimini direkt tesirler. Bugün çocuklar, internet üzere denetim edilemez bir dünya ile daima etkileşim halinde. Buna bağlı olarak son 10 yılda yalnızlık duygusu hissetme üzere duygusal zahmetler, dijital bağımlılık, depresyon, anksiyete, lisan ve toplumsal maharet üzere sıkıntılar çocuk ve ergenlerde artmış durumda. MR ile beyin görüntüleme yapılarak gerçekleştirilen araştırma sonucunda, dijital bağımlı çocukların beyinlerinde gerileme ve doğal büyüyememe tespit edilmiştir. Bu sebeple ebeveynlerin ekrana hudut koyma davranışı göstermeleri, bu hususta kararlı ve örnek olmaları zaruridir.
11. Çocuğun temel muhtaçlığı anne baba sevgisi ve ilgisidir. Sevgi kendisini ilgiyle, ilgi de birlikte vakit geçirmekle aşikâr eder. Yalnızlık teknoloji bağımlılığına, yasaklama çocuklarda tansiyona ve saklama davranışını artıracaktır. Yetişkinlerin çocukla kuracağı inanç ilgisi içinde dijital ortamdaki aktivitelere katılması, hem dijital dünyayı tanımaları hem de çocuklarına rehberlik etmeleri noktasında değerlidir.
12. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, gençler artık aile, okul ve toplumsal bağlantılar vasıtasıyla değil dijital mecralarda öğreniyorlar. Bu durum hoşgörüsüzlük ve empati eksikliği üzere sonuçların yanı sıra, ideoloji, fikir, marka, spor üzere birçok alanda fanatikleşmelerine sebep oluyor. Bilimsel datalara nazaran, öğrencilerin okul muvaffakiyetleri düşüyor. Kırılgan ve ürkekler. Geç olgunlaşma gösteriyorlar. Yeniden çocuklarda artan dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu ve obezite problemleri da bu dijital yaşama şeklinden bağımsız değil. Genç işsiz oranları yalnızca Türkiye’de değil dünyada da süratle artıyor. Zira gençler artık çalışmak istemiyorlar ve okumaktan, çalışmaktan vazgeçen, hedefsiz, toplumsal marifetleri düşük bireyler ortaya çıkıyor. Burada temel önleyici olarak yeniden aile irtibatı ve etkileşiminin insan kalabilmede hayati değerinin olduğu aşikârdır. Aile içi şiddetsiz ve iyi bağlantıya yatırım yapmak, her yaşta bireyler için bunu eğitimle planlamak ve eğitimleri yaygın ve ulaşılabilir kılmak zorundayız.
13. Dijital korku dijital bir sendromdur ve aşırılığa işaret eder. Çok dert paralize edici, makul dert üretici ve yapıcıdır. Ebeveynin dijital telaşı çocukları olumsuz etkiliyor ve yeni teknoloji ile oluşan imkânları kaçırmamıza sebep oluyor. Dijital tasayı yenmek lakin dijital okuryazarlık denilen yetkinlikle mümkün olabilir. Ebeveynlerin ve eğitimcilerin dijital okuryazarlık kazanması noktasında Devletin ve STK’ların tesirli ve süratli tahliller getirmesi gerekmektedir.
14. Karşımızda yapay zekâ üzere hiç unutmayan yeni bir gerçeklik var ve biz onunla ne yaptığımıza dair bilinçlenmek zorundayız. Kaydedilen imgenin, sesin, bilginin nerede saklandığını bilmiyoruz. Mahremiyet ve özgür irade, sanatın da algoritmalar dünyasındaki iki temel sorun. Sanatkarlar dijitalde zihinsel mahremiyetini nasıl koruyacak? Sizi iddia eden sistemler varsa nasıl yeni bir şey yaratacaksınız? En gerçek kestirimin yaratıldığı bir dünya sanat için kabul edilemez.
15. Sanat, hayal gücünü kullanabilme kapasitesidir. İnsanın ziyan verici olanı manaya üzere bir kabiliyeti var. Şayet bunu kullanırsa anlayacaktır ki, dijital dünya ve yarattığı yeni gerçeklik, sanat ve sanatkarlar için çok büyük imkânlar ve ilhamlar sunuyor. Sanal dünyada yaşadığımız sorunları irade, bilinçlenme ve önyargısız teknolojik düşünme yollarıyla çözebiliriz.
16. Bayanların dijital teknolojileri kullanarak iş yapmalarının önünde birtakım maniler var. Münferit veri sermayelerine yatırım eksikliği, bayanların erkeklere nazaran daha az garantiye sahip olmaları, dijital teknolojilere erişim eksikliği, maddi ve ailevi maniler, dijital okuryazarlık ve yabancı lisan sorunu üzere pürüzler bunlardan kimileri. Tahlil olarak, bayanların daha fazla data sermayesine yatırım yapmaları için kredi almaları kolaylaştırılabilir. Online eğitimler ve çevrimiçi kurslarla, dijital ve mesleksel eğitimlerle bayanlar desteklenebilir. Lokal tahliller ve dünya çapında yaklaşımla dijital çağda bayanları güçlendirebilir, cinsiyet adaletsizliğinin yol açtığı sorunlar karşısında değerli bir mevzi kazanabiliriz.
17.Bayanların biyolojik farklılıkları ve hamilelik, doğum, emzirme üzere süreçleri erkek hükümran iş dünyasında eksiklik ve pürüz olarak görülüyor. Biyolojik farklılıklar ayrımcılık sebebi olamaz. Bayanların iş hayatında varlık ve muvaffakiyet gösterebilmeleri için bütün bir paradigmanın değişmesi, toplumsal cinsiyet adaletinin kanunlarla desteklenmesi gerekiyor
18.Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı, bayan girişimciliğini, bayan istihdamını artırmak ve bayanların iktisada iştirakini sağlamak maksadıyla, bilgi ve irtibat teknolojileri alanındaki eğitimlerde bayanlara öncelik vermektedir. Bayanların dijital teknoloji hünerlerinin geliştirilmesi için STEM eğitimlerinin artırılması gerekiyor. KOSGEB son yıllarda bayan girişimcilere daha fazla dayanak veriyor. “Dijital dünyayı ekonomik dayanakların dışında şiddeti önlemek gayesiyle da hayata adapte eden devlet, uygulanan Bayan Dayanak Sistemi Taşınabilir Uygulaması (KADES) ile acil durumlarda bayanlara 5 dakika içerisinde yardım sağlıyor.”
19.Dijital mecra, yabancı lisan eğitimi için kıymetli avantajlara sahiptir. İçeriklerin etik ve pedagojik nezaretinin de sağlandığı bir düzlemde, dijital mecra, çocuklar ve gençler için lisanı daha süratli öğrenip kendi içeriklerini üretebilecekleri bir imkân olarak kullanılabilir.
20.Dijital öğretmenlikte yeni maharetlerin geliştirilmesi gerekiyor. Vücut lisanı ve jestlerin kullanımı, mizahtan ve dijital içeriklerden yararlanma üzere teknikler, öğrencilerin hem tahsil sürecine iştirakini hem de akademik performansını artırıyor.
21. Merak ve bilim birbiriyle iç içe kavramlardır. Çocukların yaratıcılık kabiliyetini motivasyonla geliştirmek, onların üstündeki baskıyı kaldırmak, merak ettiklerini deneyimlemelerine ve kusur yapmalarına müsaade vermek gerekir. Merak uyandırıcı sorular, felsefi sorgulamalar, tabiat müşahedeleri ve deneylerle eğitim süreci desteklenmeli, teknoloji eğitim sürecinin dışında tutulmamalıdır.
22. “Meta bilgi” ismi verilen ve “bilgi üzerine bilgi üretmek” olarak açıklanan bilgi çeşidi, dijitalleşmeyle birlikte süratle üretilmeye ve kullanılmaya başlanmıştır. Meta bilgi beraberinde bilgi enflasyonu da doğuran ve insanın analiz yeteneğini körelten bir yenilik olarak görülmektedir. Bir metin dijital ortama hangi emelle ve neyi öğretmeyi hedefleyerek aktarılmıştır sorusu, dijital kullanıcılar için son derece değerlidir.
23. Bilhassa üniversite düzeyi için çevrimiçi eğitim, öğrencileri gerçek içeriklere ve kaynaklara yönlendirdiğimizde tesirli ve verimli oluyor. İstediği yerde ve vakitte ders takip etmek, içerik ve öğretmen seçebilmek, öğrenme sürecini kendine nazaran planlayabilmek gençlerin talep ettiği bir öğrenme modeli. Bu modele uygun dijital eğitim içerikleri hazırlanmalıdır.
24.Klasik usta-çırak metoduyla bilgi transferi, genel müzik eğitim programına kıyasla çok daha tesirli ve ufuk açıcı. Müzikte eğitim modelleri belirlenirken bu fark dikkate alınmalı. Ama buna dair imkânın olmadığı yerde, dijital ortam müzik eğitimi için çok verimli olabilir. Her çocuğa bir müzik aleti verme imkânımız olmasa da tablet yahut bilgisayar erişimi olan her öğrenci, sanal enstrüman ile enstrüman deneyimleme bahtı bulur. Sınıf öğretmenlerinin müzik dersine de girdiğini düşünürsek, dijital içerikler öğretmenlerin de verimliliklerini artıracaktır. Dijitalleştirmenin bir ıslahat kıymeti olması için mevcut eğitim modeli yine yapılandırılmalıdır.
25. Fizikî eğitim, bilgi transferiyle eş vakitli yürüyen toplumsal etkileşim, akranlar ortası iş birliği, bağlam alışverişi, sorarak öğrenme, müzakere, çatışma tahlili üretme üzere eğitim açısından ehemmiyet arz eden özelliklere sahip. Bu imkânları içermeyen çevrimiçi eğitim ise bilgi edinme, bilgi dağarcığını genişletme, lisan eğitimi, kodlama üzere alanlarda daha tesirlidir. Fizikselden çevrimiçine geçiş, öğretimde neyin kıymetli olduğunu da değiştirecektir.
26. Dikkat dağınıklığı konusunu dijital eğitimin bir sonucu olarak göstermek gerçek bir yaklaşım değildir. Kimi nörobilimcilerin öne sürdüğü, “gençlerin beyinleri teknoloji sonrası değişime uğradı, onlardan kitap okumalarını ya da karmaşık kavramları tartışmalarını bekleyemeyiz” biçimindeki argümanlar, entelektüel bilginin önünü keser, eğitim standardını düşürür ve gençlerin kapasitesini görmemizi maniler. Sorun eğitimin çevrimiçi olmasında değil, çevrimiçi ortamda verilen eğitimin ilgi cazibeli, uyarıcı ve bu mecraya uygun olmamasıdır. Tahlil, içeriğin dijitale uygun biçimde yine yapılanmasıdır.
27. Yapay zekâ ile yapılan insan çalışmaları gösteriyor ki, insan gelecekte bu dünyayı, kendi çeşidini değiştirerek üretmiş olduğu “insanımsılar” ile birlikte paylaşacak. Bu teori karşısında birtakım ahlaki soruları sormak ve sonuçlarını düşünmek mecburidir: “İnsanımsıları kim hangi maksatla yönetecekler?”, “İnsanımsıların hangi maksada yönelik olduğuna kim karar verecek?”, “İnsanımsılar kendilerine yüklenen bilgileri özgürce kullanabilecekler mi ve ahlaki şuur geliştirebilecekler mi?”, “Hangi tıp bedellerle yetişecekler? İnsanımsıların oluşturacağı toplum nasıl bir yapıya sahip olacak?”. “Hukuk kuralları, nasıl karşılanacak?” üzere sorulara geniş uzlaşı tabanında karşılıklar aranmalı, beklenti ve tezler ideoloji, etik ve hukuk tabanında tartışılmalıdır.
28. Kabileleştirilmiş uluslar ve sömürgeci devletler, insanlık tarihi kadar eskidir. Fakat yaşadığımız siber çağda sömürgecilik çok daha büyük ölçekli ve tehditkâr durumda. Dijital çağda sömürgecilik tesirini derinleştirirken toplumları da belirleyip kategoriye sokmuştur. İnsanları birbirlerine denk kabul etmedikçe hiçbir sorunu çözemeyiz. Bu çağda ahlaki sıkıntıları lisana getirmek, felsefi yerde tartışmak ve beşerden yana tahliller üretmek gerekmektedir.
29. Objelerin interneti ismini verdiğimiz bu dünya her gün yenileniyor. Karşımızda tüm bilgileri toplayıp saklayan ve insanlığa sunan bir dünya var. Hayatımızdaki her şey dijitalle etkileşim halinde. Bu yüzden datanın denetimli ve inançlı ortamda toplanması ve özel bilgi saklılığı için aşikâr sistemlerin oluşturulması gerekmektedir. Data ve yapay zekâyla ilgili farklı ekosistemlerdeki kaotik durumu yalnızca standartlar belirleyerek çözebiliriz. İnterdisipliner çalışmalarla yapay zekâ, objelerin interneti ve “big veri ”ya dair prensipler belirlenmeli, kilit teknolojilere yatırım yapılmalı, data kapalılığı ve bilgi korunması üzere mevzularda milletlerarası standartlar getirilmelidir.
30.Dijital dünyada karşılaştığımız bilgileri mantık süzgecinden geçirmek zorundayız. Muteber kaynaklara yönelmek işimizi kolaylaştırır. Bilginin tıp, hizmet, sıhhat beslenme teknoloji üzere her alanda kaliteli ve inançlı olmasını gözetmek insan hakları kapsamındadır. “Büyük veri”de veriyi büyük yapan kullanıldığı bağlamdır, kendisi değil. Bu sebeple veriyi değil bağlamı yüceltmeliyiz.
31.Dijitalleşmeyle birlikte Finansal Teknolojiler de (FİNTEK) gelişim gösterdi. Mukavelelerin uzaktan imzalanması, uzaktan müşteri edinilmesi üzere kavramlar ön plana çıktı ve siber güvenlik, kritik alanlardan biri haline geldi. Finansal sistemimizi ve bankacılığı dijital çağa uyumlu hale getirmemiz gerekiyor. Teknolojiyi aktif kullanan kuruluşlar bölümde ilerleme kaydediyor. Banka şubelerinin sayısı azalıyor. Hem kuruluşlar hem de müşteriler taşınabilir bankacılık sistemini tercih etmeye başladı. Türkiye, teknolojide ulusallaşma stratejisi çerçevesinde birçok noktada dönüşümü sağlamış durumda. Burada ihmal edilmemesi gereken nokta, kullanıcı bilgi ve donanımını güvenlik açısından daima olarak güncellemektir.
32. Dijitalleşmeyle birlikte “medya dindarlığı” ve yeni dini hareketler yaygınlaştı. Dini bilgi, bireylerin önünde kıstas olmaksızın kendine uyarlayabildiği ve yayabildiği bir bilgi çeşidi haline geldi. Dinlerin kutsal kabul ettikleri inanç, bilgi, kıymet ve semboller, din dışı dünya tarafından sanal ortamda tenkit materyali yapılabiliyor. Tıpkı dinin içinde farklı telaffuzlar ortaya çıkıyor ve bunlar çatışmaya dönüşüyor. “Dijital gelişmelerin dine tesiri ne olmuştur”, “Dini hayatın teknoloji karşısında aldığı form nasıl olacaktır” üzere soruların karşılıkları titizlikle aranmalıdır.
33. Dijital dünyada şahsi görüş ve sanal ilgi hâkim olmuş, dinin hakikat tezi izafileşmiştir. Teknolojik dünyada beşerler dini mevzuları da internetten araştırıyor ve sorularına internette yanıt arıyorlar. Bugün Kur’an ve dini metinlerin yorumlanması, ezan vakti, kıble tayini üzere uygulamalar; canlı Cuma namazı kıldıran, yapay zekâ tarafından fetva verilen siteler var. Bahis, ilgili paydaşların daima olarak üzerinde çalışması gereken bir alan olarak belirmiştir.
34. İslamofobi dünyada bir ideoloji olarak güçleniyor ve yaygınlaşıyor. Bu ideolojinin araçları, taşıyıcı telaffuzları ve dezenformasyon üzere tahrif edici bir gücü var. İslamofobi ideolojisinin taşıyıcı aktörleri medya, akademi ve siyasettir. İslam aykırısı telaffuzlar, kitlesel irtibat araçları ve esaslı düzeneklerle sirkülasyona sokulan hikâyelerdir. Dünyadaki İslam düşmanlığı hareketini, şu an hâkim olan seküler paradigmalar açısından kıymetlendirmek gerekir. İslam seküler referanslara sahip olan batı için, batının ötekisidir. Müslümanların her türlü duruma maruz bırakıldığı bu öyküde özne pozisyonunda olması için, Türkiye’nin kendi medya araçlarını ve telaffuzunu üretmesi gerekmektedir.
Kamuoyuna hürmet ile duyurulur.
Haber7
