Kalın, “Pandemi Sonrası Dünyada Memleketler arası Tertip ve Değişen Dinamikler” başlığıyla 4’üncüsü gerçekleştirilen TRT World Forum 2020’de, “Pandemi Periyodunda Çok Kutuplu Dünya: Global İşbirliğinin Geleceği” başlıklı oturumda konuştu.
Panele, Kalın’ın yanı sıra Bosna Hersek Dışişleri Bakanı Bisera Turkovic, Avrupa Kurulu Lider Yardımcısı Margaritis Schinas, Emeritus Profesör ve Harvard Üniversitesi Kennedy School Eski Dekanı Joseph S. Nye ve FutureMap Kurucusu ve Yönetici Ortağı Parag Khanna da katıldı.
Kalın konuşmasında, aşının bulunmasıyla “pandemi sonrası döneme” bir an evvel geçilmesi dileğinde bulunarak, “Çok uzun vakittir birinci kez, dünyadaki bir olaydan herkesin etkilendiği bir durumun içindeyiz, tam manasıyla global bir anda yaşıyoruz.” dedi.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, globalleşme, ulus devlet, özgürlük ve güvenlik ortasındaki istikrar, çok taraflılık, dayanışma üzere kavramlara ait algılarda ve tanımlamalarda pek çok değişikliğin gerçekleşeceğini düşündüğünü söyledi.
Asya’daki pazarların Avrupa ve ABD’deki pazarları, Suriye ve Irak’taki savaşların dünyanın çok uzak noktalarını etkilediğini örnek veren Kalın, “Ancak doğudan batıya varlıklı ülkelerden yoksul ülkelere güneyden kuzeye, hayatımızın her istikametini etkileyen tek bir olayın neredeyse her şeyi değiştirdiği bir olayımız hiç olmadı. Bunun, hayatımızı yönetme formumuza yönelik değerli sonuçları olacağına inanıyorum.” diye konuştu.
İnsanların bu süreçten, “daha azla yaşamanın mümkün olduğu” dersini çıkarabileceğini söyleyen Kalın, “Daha az olan hayatımıza daha fazla kalite getirebilir. Nicel büyüklük, daha sağlıklı, daha keyifli yahut daha rasyonel bir hayat manasına gelmez.” dedi.
Kalın, Ernst Friedrich Schumacher’ın “Küçük Güzeldir” (Small is Beautiful) kitabına atıfta bulunarak, “Onun çalışmalarını öğrencileri, ‘Küçük Mümkündür’ diye devam ettirmiş. Ben de bu türlü düşünüyorum. Daha azı mümkündür, hayatımıza daha fazla kalite getirebilir ve bu da bizi hayatımızda hakikaten neyin daha çok kıymetli olduğu sorusuna götürür. Bence ulus devletler, çok uluslu kurumlar, bireyler, başka kolektif organlar bugün bu soruyu soruyor.” diye konuştu.
Bu süreçte Birleşmiş Milletler (BM), Dünya Sıhhat Örgütü, Avrupa Birliği (AB), İslam İşbirliği Teşkilatı gibi milletlerarası kurumların Kovid-19 krizine karşılık veriş biçimlerinin de ön plana çıktığına dikkati çeken Kalın, memleketler arası kurumların, bu türlü krizlerle başa çıkma kapasitelerini artırma konusunda kimi değişiklikler yapmak zorunda kalacaklarını da kaydetti.
– “Dünyanın en güçlü ülkeleri mültecileri kentlerinden uzak tutmak için çabaladı”
Göç meselesinin, son birkaç on yılda global krizlerin temel bileşenlerinden biri olduğunu söyleyen Kalın, özellikle son altı yıldır Suriye’den gelen göçle birlikte Türkiye’nin 4 milyon mülteciye mesken sahipliği yaptığını ve kendi sonuna yakın noktalarda da Suriye tarafındaki göçmenlere destek olduğunu vurguladı.
Kalın, Türkiye ve AB ortasındaki göç mutabakatının iyi bir çalışma platformu olduğunu fakat sorunun büyüklüğü göz önünde bulundurulduğunda, AB’den gelen takviyenin yük paylaşımı açısından hayli yetersiz kaldığını söyledi.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, “Dürüst olmak gerekirse, son beş altı yılda gördüğümüz göç kriziyle gayrette bazı Avrupa ülkeleri ve dünyadaki birtakım en varlıklı ülkeler çok berbat bir imtihan verdi. Dünyanın en büyük, müreffeh ve güçlü ülkeleri konuyu ele almak yerine mültecileri kentlerinden uzak tutmak için çabaladılar.” diye konuştu.
“Önce ülkem, evvel bölgem yaklaşımı”nın, karşılıklı bağımlılık ve çok taraflılık çağında mağlubiyete uğramak manasına geldiğini vurgulayan Kalın, dayanışmanın ise “dar ulusal çıkarların ötesine geçebilmek” olduğunu söyledi.
Kalın, halihazırdaki dünya nizamına bakıldığında, en güçlü ülkelerin bu ilkeleri gözeterek değil, adaletsiz bir halde dünyayı yönettiğini belirtti.
– “Avrupa merkezciliği Avrupa çıkarlarına ve Batılı ülkelere ziyan veriyor”
“Avrupa merkezciliği”nden de bahseden Kalın, “çok taraflılık” unsurunun, yalnızca önde gelen Avrupa ülkeleri kelam konusu olduğunda ön plana çıktığını, fakat örneğin Japonya, Çin ya da Güney Kore üzere diğer ülkeler kelam konusu olduğunda Batılı ülkelerin bir halde mevzuya dahil olmadığını, ortadan kaybolduğunu belirtti.
Kalın, “Günün sonunda Avrupa merkezciliğinin Avrupa çıkarlarına ve Batılı ülkelere ziyan verdiğine inanıyorum. Dünyanın varlıklı ve güçlü ülkeleri global kriz ve meselelerle başa çıkmada adaletsiz ve açgözlü kalırsa, global kaos ve adaletsizlik artacaktır.” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Dünya 5’ten büyüktür” kelamıyla BM Güvenlik Kurulunda bir ıslahatın gerekliliğini vurguladığı sözünü hatırlatan Kalın, BM’nin, “her şeyin engellendiği, her şeyin beş ülkeye bağlı olduğu” ve “21. yüz yılın acil sıkıntılarına değinemeyen eski bir yapı” olduğuna dikkati çekti.
Kalın, bu hususların çok daha önemli ve samimi bir formda konuşulmaması halinde 21. yüzyılda, adaletsizlik, açgözlülük, mülteci krizi, eşitsizlik, savaş, göç ve öbür birçok sorunu da derinleştireceğini belirtti.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, şöyle devam etti:
“Trump artık lider olmayabilir lakin bence Trumpizm, yalnızca ABD’de değil, dünya genelinde birçok kuruluşun zihniyetinde yaşamaya devam edecek. Bu nedenle, şayet çok taraflılığı samimi bir biçimde ele alacak olursak, sanırım tüm bunları hesaba katmalıyız. Suriye’de, uluslararası sistemin başarısızlığını gördük. Bunu Suriye savaşında da Irak’ta da gördük, siyasi kaosla birlikte Yemen’de ve Somali’de, Filistin meselesinde, dünyanın birçok yerinde gördük.”
ABD’de yeni başkanlık periyoduna ait bir soruya ise Kalın, “Bu, yalnızca Beyaz Saray’da kimin olduğu sıkıntısı değil. Evet, elbette Trump idaresi ile Biden idaresi ortasında hiç kuşku yok ki fark olacaktır. Eminim bu birçok alanda hissedilecek ve görülecektir. Ancak benim açımdan, tüm global sistemin kendisi pek çok kusurla gölgeleniyor. Bu da, ister ABD’de olsun, ister öbür rastgele bir ülkede olsun, bir ülkede meydana gelen bir değişiklikle düzeltilemez.” cevabını verdi.
BM Güvenlik Kurulu’nun yapısında bile değişiklik yapılması gerektiğini söyleyen Kalın, “Aksi takdirde her şey dengesizleşecek ve bu güç dengesizliği bölgesel çatışmalarda kendini gösterecek. Bölgesel çatışmalar da global güç siyasetinin sahnesi haline gelecek. Suriye, Irak, Yemen, Filistin, Libya’da gördüğümüz üzere birçok yer acı çekmeye devam edecek.” değerlendirmesinde bulundu.
– “Yabancı düşmanlığı, antisemitizm, İslamofobi virüslerine karşı da tetikte olmalıyız”
Kalın Kovid-19 krizinin güvenlik konusunu da gündeme getirdiğini belirterek bunların başında da biyogüvenliğin ve siber güvenliğin geldiğini söyledi.
Kendi kendine yetme ile memleketler arası dayanışma ortasında bir istikrar gözetilmesi gerektiğine de dikkati çeken Kalın, “kendine kâfi olmanın, tüm dünyaya kapıları kapatmak manasına gelmediğinin” Kovid-19 sürecinde görüldüğünü vurguladı.
Kalın, bu süreçte sıhhat alanında iş birliğinin ve etkileşime geçmenin, aşı çalışmaları üzere hususlarda birlikte bir şeyler geliştirmenin, çok taraflı ve dayanışmanın kıymetinin bir kere daha ortaya çıktığını söyledi.
Bunun sürdürülebilir olması gerektiğini vurgulayan Kalın, “Bunun için mevcut global sistemin dayandığı temel prensiplerin dinamiklerini değiştirmemiz gerekecek. Dünyanın nasıl olması gerektiğine dair hakikaten radikal bir yine düşünmeye ihtiyaç var.” dedi.
Salgınla birlikte artan güvensizlik hissinin, yabancı düşmanlığı üzere diğer “virüsleri” de tetiklediğine dikkati çeken Kalın, “Bu süreçten geçerken, yabancı düşmanlığı, antisemitizm, İslamofobi virüsleri ve gitgide daha yaygın hale gelen öteki ırkçılık ve ayrımcılık cinslerine karşı tetikte olmamız gerektiğini düşünüyorum.” sözünü kullandı.
Oturumda konuşan Bosna Hersek Dışişleri Bakanı Turkovic de devam eden Kovid-19 salgınının globalleşmeyi ve ahengi pek çok biçimde değiştirdiğine işaret etti.
Turkovic, “Pandemi, devletler ortasında çeşitli fraksiyonlar oluşturdu, jenerasyonlar ortası dayanışmayı öne çıkardı. Bu sıra dışı durum bize iş birliğini daha çok geliştirmemiz gerektiğini gösterdi. Yalnızca içinde yaşadığımız bölgede değil, devletler ve kıtalar ortasındaki iş birliğini de artırmalıyız.” dedi.
Haber7
