Yasal Sultan Süleyman 6 Kasım 1494 yılında babasının şehzadelik yaptığı Trabzon’da dünyaya geldi. Annesi Hafsa Sultan, babası ise Yavuz Selim’dir. Şimdi sultan olmayan Yavuz Selim, Kuran-ı Kerim’de Hz. Süleyman’ın bahsi geçen sayfaya denk geldiği için oğlunun ismini Süleyman koyduğu belirtilmektedir. Bununla birlikte Süleyman isminin Selim isminin küçültülmüş hali olduğu fikriyle koyduğu da rivayet edilmektedir.
Birinci eğitimlerini Trabzon’da alan Yasal Sultan Süleyman, Trabzon Kadısı Ömer Efendi’nin oğlu Yahya Efendi (Beşiktaşlı Yahya Efendi) ile arkadaş olurlar. Yasal sultan Süleyman ve Yahya Efendi Trabzon’da bir Rum kuyumcudan kuyumculuk dersleri alırlar. Eğitimi devam ederken sancağa çıkma yaşı gelen Süleyman çalkantılı bir sürecin akabinde Kefe’ye sancak beyefendisi olarak atanır. Süleyman, annesi, lalası ve hocalarıyla birlikte Trabzon’dan gemiye binerek Kefe’ye gittiler. Burada 3 yıl kaldıktan sonra 1512 yılında babasının tahta geçmesiyle birlikte asıl şehzade olarak Kefe’den Manisa sancakbeyliğine atandı.
ŞEHZADE SÜLEYMAN’IN TAHTA GEÇİŞİ
1512 yılında babasının tahta geçmesinin akabinde Manisa’ya atanan ve burada kendisini geliştirmeye devam eden Şehzade Süleyman, 1520 yılında babası Sultan Selim’in vefat etmesinin akabinde tahtın yegane varis olarak tahta geçti. Sultan Süleyman tahta geçer geçmez tebaasını müdafaaya yönelik adımlar attı ve hizmetlerde bulunda. Haksızlıkları tespit ederek adaletli bir idare halini benimsediğini hem devlet ricaline hem de halkına gösteren Sultan, bundan sonraki atacağı adımlarda da devletin ve halkının istikbalini düşünerek attı.
Babası Sultan Selim’in Kahire’den İstanbul’a getirttiği Abbasi Halifesi Mütevekkil Alellah’ı tekrar Mısır’a göndererek İslam’ın tek halifesinin kendisi olduğunu, tüm Müslüman aleminin tek sultanı olduğu fikrini yaygınlaştırdı. Sultanlığının ve halifeliğinin gücünü manen kanıtlamasının akabinde madden kanıtlama sırası geldi. Bunun için de dedesi Fatih Sultan Mehmet’in kuşattığı halde devrin koşulları gereği geri çekilmek zorunda kaldığı Belgrat Seferine çıktı (1521). Yasal Sultan Süleyman birbiri gerisine başarılı seferlerinin yanında Anadolu’da çıkan isyanlarla da uğraşmak zorunda idi.
ANADOLU’DA ÇIKAN İSYANLAR
Osmanlı I. Murat itibariyle Avrupa’da muvaffakiyetler elde etmeye başladı. Hem Doğu’da hem de Batı’da başarılı seferler elde ederken kimi isyanlar baş göstermeye başladı. İsyanlar çoklukla Osmanlı Devleti’nin kısa müddette elde ettiği muvaffakiyetleri kıskanan küçük beylikler ve Osmanlı’nın uğraşmak zorunda olduğu savaşları fırsat bilerek toprak koparabileceğini düşünen fırsatçılardan ötürü çıkmaktaydı. Yasal Sultan Süleyman’ın tahta geçtikten 2 ay sonra Memlük devletini yine kurma fikriyle Melük Buyruğu Canbirdi Gazali isyan etse de isyan kısa müddette bastırıldı.
Yasal Sultan Süleyman’ın sadrazamı Piri Mehmet Para yaşlılığı münasebetiyle vazifesi bırakmak durumunda kaldı. Piri Mehmet Paşa’nın yerin 2. Vezir olan Ahmet Paşa’nın geçmesi beklenirken Sultan Süleyman’ın arkadaşı olan İbrahim Paşa sadrazam olunca Ahmet Paşa Mısır’a vali olarak gönderilir. Duruma içerlenen Ahmet Paşa Mısır’a gidince isyan çıkardı. Fakat isyan kısa müddette bastırıldıktan sonra Ahmet Paşa öldürüldü. Bu isyanlarla birlikte Adana ve etrafında isyanlar çıkmaya devam etti. Ekseriyetle bölge yöneticileri tarafından bastırılan isyanlar küçük çaplı olsa da Sultan’ı endişelendirmekte idi.
YASAL SULTAN SÜLEYMAN’IN SAVAŞLARI
Ülke topraklarını süratle genişleten Yasal Sultan Süleyman hem Doğu’da hem de Batı’da savaşlarını sürdürmekteydi. Tahta geçmesinin akabinde çok kısa bir mühlet sonra sefer hazırlıklarına başlayan Sultan Süleyman, vaktinde dedesi Fatih Sultan Mehmet’in alamadığı Belgrat’ı kuşatarak aldı. Akabinde 1522’de Akdeniz’in kıymetli merkezlerinden biri olan ve Hristiyanlar için hayli kıymetli olan Rodos Adasını kuşattı.
Dünya savaş tarihinin en değerli savaşlarından biri olan Mohaç Meydan Savaşı 1526 yılında Osmanlı’nın kesin zafer kazanmasıyla neticelendi. Dünyanın en büyük haçlı birliklerinden biri olan orduyu 2 saat üzere kısa bir müddette yok eden Osmanlılar önlerine hiçbir mahzur çıkmadan Budin’e devam etti. Başarılı seferlerine devam ederken adaletli idaresinden de vazgeçmeyen sultan, haksızlık ve rüşvet aldığı belirtilen 25 kadıyı misyondan aldı.
Kanunu Sultan Süleyman 1529 yılında Viyana’ya kadar ulaşan Yasal Sultan Süleyman 17 günlük kuşatmayı Ferdinand’ın kentte olmaması üzerine kaldırdığı aktarılmaktadır. 1529 I. Viyana Kuşatmasının akabinde Almanya Seferini yaptı. Uzun yıllar Avrupa’da seferlerde olan Yasal Sultan Süleyman, Doğu’ya yönelerek 1538 Irakeyn Seferini gerçekleştirdi. Anadolu ve Avrupa ortasında gidip gelen Sultan, Osmanlı topraklarını 6 milyon 557 kilometrekareden 14 milyon 983 kilometrekareye yükseltir.
KANUNU SULTAN SÜLEYMAN VE FRANSUVA ORTASINDAKİ MEKTUPLAŞMA
Fransa Hükümdarı Fransuvai İspanya Hükümdarı Şarklen’e esir olarak düşmesi ve daima olarak Şarklen’in hakaretlerine uğraması sonucu Kanuni’den yardım ister. Annesine Kanuni’den yardım istemesini söyler. Bunun üzerine Fransuva’nın annesi Luiz dö Savua Kanuni’ye şu mektubu müellif: ‘Almanya ve İspanya Hükümdarı Şarlken, oğlum Fransuva’yı Pavia muharebesinde esir edip hapsetti. Şimdiye kadar oğlumun kurtulmasını onun insaniyetine bırakmıştım. Halbuki, beklediğimiz insaniyeti göstermediği üzere oğluma birtakım hakaretler dahi etmektedir. Artık ise âlemin tasdik ettiği azamet ve şanınız ile oğlumu düşmanımızın kahredici pençesinden kurtarmak lütfunu buyurmanızı zât-ı şâhânenizden özellikle niyaz ederim.’
Fransuva’nın Yasal Sultan Süleyman’a yazdığı yardım mektubu ise şöyledir:
‘Dünyanın ma’mûr köşelerinden birçok ülke ve kentlerin hâkim ve padişahı ve bütün mazlumların dâdgâhı olan sultân-ı muazzam ve hâkân-ı mufahham hazretlerine arzım budur ki, Avusturya Hükümdarı Ferdinand üzerine hamle ettiğinizde biz dahi himmet ve inayetinizle mahpustan kurtulup Almanya Hükümdarı Şarlken’in üzerine hamle edip öcümüzü alırız. Siz ki, şehinşâh-ı celîlü’ş-şansınız, onun hakkından gelmek için bize yardım buyrulduğu takdirde bundan bu türlü size ebediyen minnettarlık duyacağıma emin olabilirsiniz.’
Yasal Sultan Süleyman’a artarda gelen yardım mektuplarının akabinde Kanuni’nin tarihe geçen yanıtı:
Ben ki sultanlar sultanı, hakanlar burhanı, yeryüzündeki hükümdarlara taç bahşeden, Allah’ın yeryüzündeki gölgesi, Akdeniz’in, Karadeniz’in, Rumeli’nin, Anadolu’nun, Karaman’ın, Rum’un, Zülkadriyye Vilayeti’nin, Diyarbekir’in, Kürdistan’ın, Azerbaycan’ın, Acem’in, Şam’ın, Halep’in, Mısır’ın, Mekke’nin, Medine’nin, Kudüs’ün, bütün Arap diyarının, Yemen’in ve dahi kaç memleketlerin ki babalarım ve dedelerimin Allah burhanlarını nurlandırsın- kahredici kuvvetleriyle fethettikleri ve benim dahi ateş saçan ve zafer yazan kılıcım ile feth eylediğim kaç diyarın sultanı ve padişahı Sultan Bayezid Han oğlu Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Şah Han’ım, sen ki Françe vilayetinin hükümdarı Françesko’sun.
Padişahların sığınağı olan dergâhıma fayda adamın Frangipan ile mektup gönderip ve kimi ağız haberi dahi ısmarlayıp memleketinizi düşman istila edip şu an mahpusta olduğunuzu bildirip kurtulmanız konusunda bu taraftan yardım istemişsiniz. Her ne ki demiş iseniz benim bütün âlemin mercii olan tahtımın basamağına arz olunup tafsilatıyla malumum oldu. İmdi padişahlar yenilmek ve hapsolunmak şaşılacak şey değildir. Gönlünüzü beğenilen tutup mahzun olmayasınız. O denli olsa bizim babalarımız ve dedelerimiz -Allah kabirlerini nurlandırsın- ebediyen düşmanı defetmek ve memleketler fethetmek için seferden uzak olmayıp biz dahi onların yolundan gidip her vakitte memleketler ve güçlü ve sağlam kaleler fethedip gece ve gündüz atımız eyerlenmiş ve kılıcımız kuşanılmıştır. Hak Sübhânehû ve Teâlâ hayırlar müyesser eyleyip iradesi ne ise bedene gele. Baki ahval ve haberler ne ise mezkûr adamınızdan sorulup malumunuz ola. Şöyle bileler.
YASAL SULTAN SÜLEYMAN’IN VEFATI
Ömrünü savaş ve fetihlerle geçiren Yasal Sultan Süleyman, 1 Mayıs 1566 yılında Zigetvar’a gitmek için İstanbul’da ayrıldı. İstanbul’dan ayrılmadan evvel son defa Eyüp Sultan Hazretlerinin kabrini ziyaret ederek dualar edip yola çıktığı aktarılır. Mayıs’ta yola çıkan Osmanlı ordusu Zigetvar önlerine gelip kuşatmayı başlatmalarının akabinde Yasal Sultan Süleyman 6 Eylül’ü 7 Eylül’e bağlayan gecede 72 yaşında vefat etti. Sultan’ın mevt haberi ordunun motivasyonunu kaybetmemesi için ordudan gizlendi ve nihayet Zigetvar Kalesi de fethedildi.
Haber7
