Doğu Karadeniz’deki Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun vilayetlerinde, 830 bin dekar alanda 1 milyon üretici aile tarafından yapılan yaş çay üretiminde hasat devri yaklaşıyor. Çay tarımında geçen yıl olduğu üzere büyük kentlerden bölgeye 100 binin üzerinde üretici ve personel gelecek. Büyük çoğunluğu İstanbul ve Ankara’dan bölgeye gelecek üreticilerin mayıs ayı başında yola çıkması bekleniyor. Sıhhat Bakanlığı’nın bilgilerine nazaran ‘Çok yüksek riskli iller’ ortasında yer alan Karadeniz vilayetlerine yapılacak çay göçü olay artışlarına neden olabileceği kaygısı oluşturdu. Uzmanlar bu tarihe kadar olayların azaltılmasının değerli olduğu ihtarında bulunuyor.
Çay toplamaya gelenler virüs taşıyabilir
KTÜ Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Faruk Aydın, Karadeniz’in değerli ekonomik eserlerinden çay tarımında dönem öncesi ihtarlarda bulundu. Türkiye’de Covid-19 olaylarında ‘Çok yüksek riskli’ kategorisinde yer alan Doğu Karadeniz’e çay toplamak için gelecek emekçilerin virüsü taşıyabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Faruk Aydın, mayıs ayına girilmeden evvel olayları azaltmak için daha fazla efor harcanması gerektiğini tabir etti.
Çay toplamak üzere Covid-19 olaylarının yüksek seyrettiği Doğu Karadeniz’de gelecek emekçilerin sorun yaşayabileceğine vurgu yapan Prof. Dr. Faruk Aydın, “Yaz dönemine hazırlandığımız bu günlerde çok yakın bir vakitte çay dönemi başlıyor. Çay dönemi Karadeniz için çok kıymetli bir ekonomik kesim ve bölge iktisadının temellerinden biridir. Çay döneminde da çalışana çok fazla muhtaçlık vardır. Vilayet dışından, bölge hatta ülke dışından emekçiler çay sürgünlerini toplamak üzere gelmektedir. Bu sayı olumluluğun devam etmesi durumunda emekçilerin buraya gelmesinde sorunlu oluşturacaktır. Gelse dahi bulaş mümkünlüğü olduğu için de bunların dönüşlerinde gittikleri bölgelere virüsü taşıma ihtimalleri var. O nedenle bölgenin önemli derecede kendini tekrar değerlendirmesi lazım ve bu ekonomik bir kayba neden olacağı açık olan kırmızı alanda bulunma durumundan süratlice kurtulmak için yeni değerlendirmeler yapmak lazım” dedi.
Virüsün bulaşını mayıs ayına kadar durdurmak gerekir
Çay tarımının etkilenmemesi için dönem öncesinde sıkı önlemler alınması ikazında bulunan Prof. Dr. Aydın, “En azından bunu mayıs ayına asla sarkıtmamamız gerekiyor. O nedenle toplumdan ve bütün bölümlerden bu mevzuda dayanak istiyoruz. Bu virüsün bulaşını bir formda durdurmamız lazım. Devletin alacağı tedbirlerin yanında burada vatandaşların da yapacağı çok şey var. O nedenle vatandaş devlet el ele bunu başarabilir” diye konuştu.
Geçen yıldan ders alarak ilerlenmeli
Geçen yıl çay döneminde Covid-19 taşıyıcısı şahısların bölgeye gelerek hadiselerin artmasında etken olduğuna vurgu yapan Prof. Dr. Aydın, “Bu yıl ise risk kaynağı hem bölge içerisinde hem de dışarıda. Geçen yıl uygulanan sıhhat taramalarının bu dönem artırılarak yapılmasını gerekiyor. Tarımla uğraşan beşerler bunun için ortak karar alınmasını sağlayabilirlerse, çay tarımında çalışan personellerin taramaları yapılabilir, aşılılar, hastalığı geçirenler, testleri yapılıp sıhhat sorunu olmayanlarla çalışılırsa risk azaltılabilir. Virüsün geçen yıl dışarıdan geldiği üzere düşünüldüyse artık yerli kaynaklardan olabilecek. Sonuçta ömür ve çalışma biçimi elden ele temas üzere faktörlerde bulaştırıcılığa elverişli bir ortam. Virüsü taranmış ve bulaştırıcı olmayan insanların istihdam edilmesi temel tahlildir. Bunun yapılmaması durumunda geçen yıl yapılan kusurun biraz daha değiştirilerek tekrar bölgenin kendi içinden kaynaklanan bir bulaşa sebebiyet verebiliriz ve birebir kusurun tekrarı üzere olur. Bu da kabul edilmesi güç bir durumdur. O nedenle tarım personelleri çalıştırılırken sıhhat durumlarının gözden geçirilmesi, gerekiyorsa testlerinin yapılması, aşı ve HES kodlarının denetimiyle mutlak denetlenerek dalda istihdam edilmeleri gerekiyor. Aksi halde sorun geçen yıl tıpkı halde tekrarlar” dedi.
Çay üreticilerinden gerekli hassasiyeti bekliyoruz
Çay üreticilerinin pandemi ile ilgili birinci imtihanı geçen yıl verdiğini söz eden Çay Üreticileri Dayanışma Derneği (ÇAYÜDAD) Lideri Mustafa Mavi, “Çay üreticileri olarak pandemi süreci ile ilgili en güç süreci geçen yıl atlattık. Üreticiler Rize’ye geldi, koronavirüs testlerini oldu, izole sürecini geçirdi, çaylıkla konut ortasında vaktini geçirerek bu hassas süreci atlattık. Bu yıl da üreticilerimize güveniyoruz, denetimli bir halde gelindiği vakit rastgele bir problem yaşanmayacaktır. Vilayet dışından bölgemize gelecek olan çay üreticileri pandemi kuralları çerçevesinde hassasiyetlerini ortaya koyacaktır. Bir sorun yaşanacağına inanmıyorum” dedi.
Bu yıl her şeyi biliyoruz
Çay üreticisi Ahmet Aktepe, “Üreticiler çay bölgesine gelirken HES kodlarına bakılarak girişleri sağlansın. Beşerler artık hassas. Geçen yıl sıkı tedbirler alınmıştı. Zira karşımızda tam olarak bilmediğimiz bir hastalık süreci vardı. Bu yıl artık her şeyi biliyoruz, üreticiler de yapması gerekeni biliyor. Gerekli hassasiyeti gösterilecektir, bir sorun yaşanacağını düşünmüyorum” tabirlerini kullandı.
Ali Kasap ise “Virüsün mutasyona uğradığı bir süreçte bölgenin kırmızı olduğu bir devirdeyiz. Üreticiler çayda gübre vakti geldiği için artık yavaş yavaş bölgeye gelmeye başlayacaklar. Üreticiler olarak geçen yıl hiç bilmediğimiz bir süreci bence muvaffakiyetle atlattık. Vilayet dışından gelen üreticiler daha dikkatli davranacaktır. Fakat tekrar de gerekli önlemlerin alınması ismine kurallar konulmalıdır” dedi.
Haber7
