Irak’ın güneyinde, İran’a komşu Bataklıklar bölgesi, Orta Doğu’nun en büyüğü olma özelliğini taşırken, Saddam rejiminin maruz bıraktığı kurutma siyaseti nedeniyle göç vermek zorunda kalsa da Mezopotamya’da doğal güzelliğiyle dikkati çekiyor.
Saddam Hüseyin rejimi, 8 yıl süren savaş sırasında İran’a komşu ve yaklaşık 20 bin kilometrekarelik bölgeye “kurutma” siyaseti uygulamıştı. UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Bataklıklar’daki nüfusun büyük kısmı, o devir göç etmek zorunda kalmıştı.
Rejimin devrildiği 2003 sonrası meskenine dönen “Bataklık Arapları” ya da “Ahvar sakinleri” diye bilinen halk, büyük öneme sahip bölgenin mevcut hükümetlerce ihmal edilmesinden şikayetçi. Kelam konusu siyaset nedeniyle gittikçe küçülen, Basra, Meysan ve Zikar vilayetlerinin muhakkak kısımlarını kaplayan Bataklıklar, iklim değişikliklerinden de olumsuz etkilendi.
Zikar vilayetinin kent merkezi Nasiriye’ye bağlı Ahvar el-Çibayiş halkı, cet mirası tarım, balıkçılık ve hayvancılıkla uğraşıyor. Su kenarlarında yaşayan Ahvar sakinleri, yetiştirdikleri mandaların sütünü ülkenin birçok bölgesine satarak geçimlerini sağlıyor. Bataklık Arapları bayanları da su kenarına konseyi hayatın yükünü eşleriyle paylaşıyor.
Her şafak söktüğünde mandaların sütünü sağan bayanlar, bunları büyük kavanozlara koyarak erkeklere teslim ediyor. Onlar da küçük, ilkel tekneler aracılığıyla sütleri etraftaki beldelere ve kent merkezine ulaştırıyor.
GÜNLÜK ÖMÜR, BÖLGENİN TABİATINA TESLİM
AA grubu, Dicle ve Fırat Irmaklarının buluştuğu bölgede yer alan Bataklıklar’daki günlük hayatı görüntüledi. AA muhabirine konuşan balıkçı Muhsin Ciheyl Hüseyin, “Şu an yaptığımız balıkçılık, geçtiğimiz yıla oranla daha düşük ve az gelirli. Buradaki insanların ömrü Bataklıklar’ın tabiatına bağlı. Burada tuttuğumuz balıkları Necef, Kerbela ve Babil üzere kentlere satıyoruz. Her gece 02.00’de buraya gelir, öğlenden sonra 15.00’e kadar balık avlarız.” dedi.
Yedi kızı ve iki oğlu olduğunu söyleyen Hüseyin, bir oğlunun üniversite okuduğunu, başkasının de kendisiyle balıkçılık mesleğini sürdürdüğünü tabir etti.
ETRAF KATLİAMININ NEDEN OLDUĞU GÖÇ
Bölge sakini ve etraf aktivisti Raad Habib Esedi de “İran-Irak savaşı, Ahvar (Bataklıklar) bölgesinin kurutulma felaketinin başlangıcı.” diyerek, şunları anlattı “O periyot buralar savaş alanına dönüştü ve Saddam Hüseyin’e muhalif olanlar burada oturuyordu. Rejim, bunları susturmak istedi ve çevre çeşitliliği alanında da büyük bir katliam gerçekleştirdi. Kurutulma olayı Bataklıklar’da hem insan hem de hayvan göçüne neden oldu. Bu aileler, Irak’ın çeşitli kentlerine dağıldı ve bir kısmı da İran’a göç etti. Evvelce yaklaşık 1 milyon olan nüfus, şu an 10 bini geçemez durumda.”
Arapça “Ahvar” olarak bilinen bölgenin Ortadoğu’nun en büyük bataklık bölgesi olduğuna dikkati çeken Esedi, 2003 öncesi burada 114 bine yakın mandanın yanı sıra 250’ye yakın kuş çeşidinin olduğunu belirtti. Esedi, bunların kıymetli kısmının azalma ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğunu söyledi ve “Şu an manda sayısı 114 binlerden 5 binlere düştü. Bu da kurutulma ve ihmalin sonucudur.” ifadelerini kullandı.
Bataklıklar’daki balık cinslerinin de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu kaydeden Esedi, Bunni, Gattan ve Şabbut gibi ender görülen balık çeşitlerinin buralardaki sularda neredeyse bulunamaz olduğunu, köpek balığının da tükendiğini aktardı.
Esedi, bölgenin kurutulmasının insanları toprağını terk etmeye, gelenek ve göreneklerinden, güçlü aile bağlarından uzaklaşmaya sevk ettiğini lisana getirdi. Merkezi hükümeti ve belediyeleri eleştiren Esedi, bölgenin kalkınması için su, tarım ve hayvancılığı destekleme manasında yanlışsız siyasetler izlenmediğini lisana getirdi.
SU KENARINDAKİ KAMIŞTAN KONUTLAR
Buradaki meskenler ülkenin geri kalanının tersine kerpiç ya da kayalardan değil, su kamışlarından inşa ediliyor. Bu meskenlerde yaşayanlar, böylece hem yazın sıcağından hem kışın soğuğundan korunuyor.
Su kenarına konseyi bu konutlar oluşturdukları eşsiz görüntüyle bölgenin cazibesini artırıyor. 2003 sonrası bölge turizme açılsa da ülkede yaşanan güvenlik problemleri ve kentteki belediyenin ihmali, buraları bakımsız ve turiste muhtaç bırakıyor. Bölgede, eski Mısırlıların kağıt üretiminde kullandığı papirüs bitkisi de dikkati çekiyor.
Haber7
