İstanbul Kontratı, aileyi ve bayanı güçlendirmeye odaklı olarak ortaya çıkmıştı. Fakat sonrasında global LGBT lobilerinin ve bunlarla eşgüdümlü finans ve teknoloji şirketlerinin ülkemiz üzerinde fikir ve söz özgürlüğünü baskılayıcı, aile ve toplum kıymetlerimizi yozlaştırıcı politik bir baskı aracı olarak kullanmaya başlandı. Bunu fark eden Ankara, İstanbul Mukavelesi’ni feshetti.
Pekala Milletlerarası Andlaşmalar Türkiye’nin bir çok ülkenin de taraf olduğu İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi konusunda ne diyor. Bir milletlerarası antlaşmada, o antlaşmaya taraf olan devlet iç hukukundaki yerine nazaran nasıl hareket eder?
1- AYRILMA HAKKI:
Öncelikle belirtelim ki milletler ortası mutabakatlara, mukavelelere taraf olmak kadar taraflıktan ayrılmak da her hâkim devletin hakkıdır. Bir mukavelenin tarafı olmak demek ayrılmanın asla mümkün olmadığı adeta bir mahkumiyet statüsü oluşturmak manasına gelmez. Bu nedenle mukavelelere katılmanın metodunun yanında ayrılmanın yöntemi de ilgili mukavelede düzenlenir. Hakikaten ayrılma kararı verilen İstanbul Sözleşmesi’nin 80inci unsuru taraflara mukaveleyi fesih hakkı vermiştir. Türkiye’de bu hakkını kullanmıştır.
2-CARİ SİSTEMİMİZ:
Anayasa unsur 104/11 Cumhurbaşkanına milletlerarası andlaşmaların onaylanması ve yayımlanması yetkisi vermiştir. Bunun manası Türkiye Cumhuriyeti’ni andlaşmalara taraf yapma yetkisinin yürütmede olmasıdır. Birebir biçimde taraflıktan ayrılma yetkisi de bu düzenleme gereği yürütmeye aittir.
Anayasa unsur 90 ise TBMM’ye onaylanan andlaşmaları kanunla uygun bulma yetkisi vermiştir. Bunun manası ise anayasada sayılan istisnalar hariç taraf olunan andlaşmaları yürürlüğe koyma yetkisinin TBMM’de olmasıdır.
Anayasal kararlara nazaran düzenlenmiş alt normlar ise; yalnızca dört hususu yürürlükte olan 1963 tarihli 244 sayılı Kanun ile 2018 tarihli 9 no’lu CBK’dır. CBK kararları 244 sayılı Kanunu’nun yürürlükten kaldırılan hususlarının aynısından oluşmuştur. Cumhurbaşkanı’nın andlaşmaları sona erdirme yetkisi (9 no’lu CBK 3üncü maddesi) 1963 tarihinde 244 sayılı Kanunla kabul edilmiş düzenlemenin birebir aynısıdır. Özetle milletlerarası andlaşmalara ait geçerli sistemiz yaklaşık altmış yıllık bir geçmişe sahiptir. CHS’ye geçişle birlikte yeni bir sistem kurulmamış Meclis ve Yürütmenin yetkileri motamot korunmuştur. Tek fark evvelce Bakanlar Şurasına ilişkin olan yetkilerin başkanlık sistemine geçiş sebebiyle Cumhurbaşkanına verilmesidir.
İSTANBUL MUKAVELESİNDEN AYRILMA SÜRECİ CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİ DEĞİL CUMHURBAŞKANI KARARIDIR
Değerle belirtelim ki İstanbul Kontratından ayrılma süreci Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi değil Cumhurbaşkanı kararıdır. Bu karar; Anayasanın husus 104/11 fıkrasında yer alan Cumhurbaşkanının milletlerarası andlaşmaları onaylama yetkisinin paraleli olan sona erdirme yetkisine ve bu hususu açıkça düzenleyen 9no’lu CBK’nın 3üncü hususuna dayanmaktadır.
Bu mevzuda ileri sürülen farklı görüşlerin büyük ölçüde sistemi bilmemekten ve/veya mevzuata hakim olmamaktan kaynaklandığı gözlenmektedir.
3- SÜREÇLERİN PARALELLİĞİ:
Süreçlerin parelelliği unsuru süreç sıralarının paralel olmasını da içerir.
Buna nazaran taraf olunan bir andlaşmadan ayrılmak öncelikle taraflık statüsünü sona erdirmekle olur. Bu da kontratın feshi iradesinin yürütme tarafından ilgili merciye bildirilmesini gerektirir. Bu türlü bir bildirim TBMM tarafından yapılamaz. Taraf olma yetkisi kime aitse ayrılma yetkisi de o organa aittir. Bu da bizim sistemimizde yürütmedir.
Böylelikle yürütmenin fesih bildiriminden sonra taraf olmaktan çıkılmış ve münasebetiyle yürütülme imkanı ortadan kalkmış bir andlaşmaya ait uygun bulma kanununun da yürülükten kaldırılması basamağına geçilebilir. TBMM fakat bu evrede devreye girebilir.
Haber7
