Osmanlı sultanlarından 2. Selim tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan Selimiye Mescidi, eşsiz mimarisi ve azametiyle 446 yıldır serhat uzunluğunda dünyayı selamlıyor.
2. Selim’in Edirne’ye yaptırmak istediği caminin inşası Mimar Sinan tarafından 1568 yılında kente hakim Kavak Meydanı’nda başladı ve Sinan, uzun mühlet temelinin oturmasını beklediği camiyi 7 yılda tamamladı.
Caminin tamamlanmasına az bir mühlet kala vefat eden 2. Selim, ibadete açılmasını göremedi.
Ustasının mütevaziliğinin önüne geçmesine neden olan Selimiye Mescidi, mimarına “ustalık eserim” dedirtecek kadar tarihe not düşmüş bir yapı olarak 1575 yılından bu yana hem inananların ibadet ettiği hem de turistlerin hayranlıkla gezdiği bir mabet olarak dikkati çekiyor.
UNESCO LİSTESİNDE YER ALIYOR
UNESCO’nun 2011’de birinci kere bir camiyi kültürel eser listesine almasıyla dünya çapındaki ünü daha da artan Selimiye Mescidi, barındırdığı özellikleri ve ihtişamlı yapısıyla ilgi görüyor.
Türk-İslam mimari sanatının mihenk taşı Selimiye, bir biblo üzere Edirne’nin en ihtişamlı yapısı olarak göze çarpıyor.
Kasnak tekniğiyle 8 sütuna dayalı tek kubbe halinde inşa edilen caminin, bir kalem halinde semaya uzanan ve Delhi’deki Kutb-Minar’dan sonra en yüksek minare özelliğini taşıyan minareleri, hünkar mahfili, dantel üzere işlenmiş mermer kaplı minberi, çoklu pencere sistemi ve çinileriyle ziyaretçilerini adeta büyülüyor.
CAMİ’NİN ÖZELLİKLERİ
Selimiye’yi öbür cami mimarilerinden ayıran en büyük özelliği, rastgele bir yarım kubbeden dayanak almadan tek olarak inşa edilen kubbesi.
Mimari ve mühendislik üzerine araştırma yapanları şaşırtan kubbe, 43 metre yüksekliğinde ve 32 metre çapında.
Kalem üzere ince, bir dantel üzere süslü 3 şerefeli dört minaresi bulunan Selimiye’nin minarelerinin uzunluğu ise alemi dahil 85 metre uzunluğunda. Periyodun kuralları düşünüldüğünde “inanılmazın başarıldığı” minareler 3 yollu olarak tasarlandığı için, minareden çıkan 3 kişi birbirini göremiyor.
İznik çinileri ve revaklı avlusuyla da göz dolduran Selimiye’nin, müezzin mahfilinin mermer sütununa işlenmiş zıt lale figürü için de halk ortasında çeşitli rivayetler dillendiriliyor.
KARŞIT LALE FİGÜRÜNDEKİ “DEDE-TORUN RİVAYETİ”
Mimar Sinan, İstanbul’dan Selimiye’yi yapmak için Edirne’ye geldiğinde 8-9 yaşlarındaki çok sevdiği torunu Fatma’ya hasret kalmamak için onu da kente getirir. Bir müddet sonra hastalanan ve vefat eden Fatma’ya duyduğu hasret nedeniyle torunu için yaptırdığı türbedeki mermer sandukaya aykırı lale figürü bırakır, bu üzüntüyü gören çırağı da ustasının kederini Selimiye’ye işler.
Öteki bir rivayet ise caminin yapılmak istendiği lale bahçesi olan arsa sahibi bayanın güç ikna edilmesi nedeniyle Mimar Sinan’ın inatçılığını simgeleyen aksi lale figürü koydurduğu kıssası kulaktan kulağa yayılmaya devam ediyor.
MESCİDE YÜKLENEN MANALAR
Devrin teknolojisi düşünüldüğünde “imkansız” denilen birçok mimari tekniğin muvaffakiyetle uygulandığı mescitte ayrıntılar da dikkati çekiyor.
Tek kubbeli olmasının Allah’ın birliğine yorumlanması, dört minarenin dört halifeyle özdeşleştirilmesi, pencerelerin beş kademeli oluşunun İslam’ın koşullarını simgelediği, dört vaaz kürsüsünün dört mezhebe işaret ettiği ve minaredeki 12 şerefenin namazın 12 farzı olduğuna yönelik inanışlar hala canlılığını koruyor.
Mimar Sinan’ın temelin oturması için 2 seneye yakın beklendiği de rivayetler ortasında yer alıyor.
Bu ortada tarihçiler, hastalığı nedeniyle vefat eden ve caminin açılışını göremeyen 2. Selim’in, ihtişamlı camiyi İstanbul yerine neden eski başşehir Edirne’de yaptırdığını ise değişik biçimlerde açıklıyor. Avrupa’ya yapılan seferlerin artması, 2. Selim’in şehzadeliği sırasında vaktinin birçoklarını Edirne’de geçirmesi ve kentin Rumeli’nin kapısı olarak görülmesi bu açıklamalardan kimileri.
SELİMİYE’NİN EDİRNE İÇİN EHEMMİYETİ
Edirne Kültür ve Turizm Müdürü Kemal Soytürk, AA muhabirine, Selimiye’yi kentin tacı, mimarının şiiri, sanatın doruğu olarak tanımladı.
Arif Nihat Asya’nın “yeşili Kıbrıs yeşili, mavisi Akdeniz mavisi” olarak nitelendirdiği Selimiye’nin 140 kalfa, 14 bin emekçiyle yapıldığını tabir eden Soytürk, Selim Han’ın çok istemesine karşın caminin ibadete açıldığını göremediğini söz etti.
Selimiye’nin mühendisleri dahi hayrete düşüren özelliklerinin olduğunu tabir eden Soytürk, “Selimiye’nin kilit taşı 5 ton yükünde, kubbenin üzerindeki kurşun 18 ton yükünde, periyodun üretim teknikleri düşünüldüğünde herkes hayrete düşüyor” dedi.
Yılda 3,5 milyon ziyaretçi ağırlamasıyla hem kültür hem de inanç turizminde kıymetli yeri olan Edirne’nin ziyaretçi çeken en değerli ögesinin Selimiye olduğunu anlatan Soytürk, şunları kaydetti:
“Selimiye UNESCO listesine girmesi sonrası daha da paha kazandı. Selimiye aslında yalnızca bir cami değil bir ömür alanı, bir külliye. O yüzden ziyaretçilerimizin sayısı da her geçen gün artıyor. Selimiye’yi gören hayran kalıyor, bakan bir değil bin bakıyor. Fransız seyyah Selimiye’ye hayran hayran baktıktan sonra ‘Bu camiyi Mimar Sinan yapmadı, bu cami gökyüzünde yapıldı, Mimar Sinan yerine koydu’ diyor. Bir seyyahın bu kelamları tahminen de Selimiye’yi en iyi özetler nitelikte.”
Haber7
