İspanya’nın güneyindeki Endülüs bölgesinin kıymetli kentlerinden Granada’daki Ulu Cami’ye bağlı hizmet veren İslam Kültür Merkezi’nin yöneticisi Abdülkadir Schaller, bu topraklarda büyük izler bırakan Endülüs İslam periyodunun (711-1492) mirasını canlandırmaya çalıştıklarını söyledi. Schaller, AA muhabirine yaptığı açıklamaya “Merhaba” diyerek başlayıp ABD asıllı babasının 1970’li yıllarda Konya’yı ziyareti sırasında Müslüman olduğunu, daha sonra ülkesine dönerek burada Müslüman Meksikalı annesiyle tanışıp evlendiğini ve 1980’de kendisinin de Müslüman olarak dünyaya geldiğini anlattı.
Şimdi 9 yaşındayken ailesiyle Granada’ya yerleştiklerini, bir periyot İngiltere ve Arnavutluk’ta yaşadıklarını anlatan Schaller, son 4 yıldır da İslam Kültür Merkezi’nin yöneticiliğini yaptığını söz etti. Ulu Cami’nin karşısında yer alan ve Endülüs İslam periyodundan kalan en değerli yapıtlarından El Hamra Sarayı’na her seferinde hayranlıkla baktığını lisana getiren Schaller, “Alışsam da El Hamra’yı her seferinde bir sefer daha gözlemlemekten büyük bir haz alıyorum. Karşısına geçip bakmak size çok hoş hisler veriyor.” dedi.
EL HAMRA’YI GÖRÜR GÖRMEZ AĞLIYORLAR
Granada’nın ve El Hamra’nın, burayı ziyarete gelen Müslümanlar üzerindeki tesirinin çok daha fazla olduğunu belirten Schaller, şöyle devam etti “Birçok kişi El Hamra’yı görür görmez ağlamaya başlıyor. Endülüs İslam Devleti’yle ilgili derin bir bilgiye sahip olmasalar da El Hamra üzere çok etkileyici, Endülüs İslam periyoduyla ilişkili bir yapıtı gördüklerinde ve artık bu topraklarda bir İslam devleti olmadığını bildiklerinde bu, bir nostalji yaratıyor. Dünyanın neresinden olursa olsun buraya gelen tüm Müslümanlar için Granada’nın mimari yapısı hatta bazen gastronomisi herkeste tıpkı etkiyi bırakıyor. Onları kalplerinden vuruyor.””El Hamra’nın tarihi mirası çok açık karşımızda lakin bu, İspanyol toplumu içinde görülmüyor.” diyen Schaller, yaklaşık 500 yıl evvel periyodun Katolik Kralları’nın bu topraklarda İslam ile ilgili her şeyin “kökünü kuruttuğunu” söyledi.
MÜSLÜMANLARA İLİŞKİN ARŞİVLER YOK EDİLDİ
Schaller, “O devrin (1492 yılı) otoriteleri, Granada’nın merkezindeki Virambla Meydanı’nda, ortalarında Kur’an-ı Kerim’in de olduğu Müslümanlara ilişkin mimari, sanatsal ya da tarımla ilgili tüm kitapları alıp yaktılar. Bu, tarihi bir andı. Bu olayla Granada’da yaşayan Müslümanlara ilişkin arşivler de yok edildi. Ayrıyeten mescitler yakılıp yıkıldı ya da üzerlerine kilise inşa edildi.” dedi.
Endülüs topraklarında ve İspanya’da İslam’ın uzun bir periyot ortadan kaldırıldığını kaydeden Schaller, “Endülüs İslam periyodunun tarihi bağlarını biraz olsun yine inşa etmeye, bir biçimde gündelik hayatımıza katmaya çalışıyoruz.” diye konuştu.
Schaller, “Bizim gündelik hayatımız İspanyolların gündelik hayatına çok benzeri olsa da bunu Müslüman olarak yapıyoruz. Müslüman İspanyollar olarak Granada’da tarihi bağlarımıza bağlı kalarak fakat birebir vakitte günümüz kurallarına hürmet göstererek, bu yakılan, ortadan kaldırılan gelenekleri bir formda yine bulup, gün yüzüne çıkarmak, burada yaşanılanların bilinmesine yardımcı olmaya çalışıyoruz.” dedi.
İspanya’daki Müslümanların birçoklarının göçmen olduğunu ve ülkeye iş bulup para kazanmak için geldiğini aktaran Schaller, ikinci ya da üçüncü kuşak Müslümanlar için ise en büyük probleminin genç kuşaklara, İslam’ın ne olduğunu öğretmek olduğunu söyledi. Avrupa’daki öbür ülkelere göre İspanya’da, “Müslümanların entegrasyonunda ya da İslam’ın, devletin kurumları tarafından tanınmasında çok çok yavaş bir süreç izlendiğini” kaydeden Schaller, “Marjinalleşmeyi önlemek için İspanyol toplumunun genel yapısının yanında Müslümanların geleneklerini de öğretmek gerek. Bunun doğal bir şey olması için de ortak noktalar bulmak gerekiyor.” dedi.
İSLAM’IN ENDÜLÜS’TE ÜSTÜ ÖRTÜLEN İZLERİNİN ÇIKARILMASI KOLAY DEĞİL
Schaller, İspanya’nın, yemekten giyime, tarımdan toplumsal aktivitelere kadar Endülüs’teki İslam’ı ve geleneklerini büsbütün ortadan kaldırmaya yönelik siyaset izlediğini ve üstü örtülen bu izlerin çıkarılmasının kolay olmadığını belirtti. Kendisinin ülkedeki ikinci kuşak Müslüman olduğunu söyleyen Schaller, “Müslümanların Endülüs’ten çıkartılmalarından, engizisyon mahkemelerinden itibaren İspanya’da İslam ile ilgili her şeyin üzeri örtülmüş. Kitapları ve arşivleri yakmanın yanı sıra tüm mescitleri ya yakıp yıkmışlar ya da üzerlerine kilise inşa etmişler. Birebir formda Müslümanlara ilişkin binaları ya da toplumsal düzenekleri da ortadan kaldırıp büsbütün unutturmuşlar.” sözlerini kullandı.
Schaller, “İspanya’da hükümetler ve devlet kurumları, Müslümanların toplum tarafından kabul edilebilir olması için İslam’ın büyük bir değişime uğraması gerektiğini düşünüyor lakin birçok şeyin değiştirilemez olduğunu bilmek lazım. Bu, görünmez üzere duran lakin bilinen bir çatışma noktası.” değerlendirmesini yaptı.
“İngiltere, Fransa ve Almanya’da olduğu üzere İspanya’da da İslam’ın daha doğal ve bütünleyici bir formda devletin kurumlarına, gündelik hayata gireceğine inanıyorum.” diyen Schaller, bunun yalnızca vakit ve sabır gerektirdiğini kaydetti.
GRANADA ULU MESCİDİ
İnşası 2003’te tamamlanan Granada’daki Ulu Cami’ye ait de Schaller, “Bu projenin mimarları Müslüman İspanyollar. Artık öteki örnekleri olsa da o devirde, Güney İspanya’da cami mimarisinde yapılmış birinci cami. Ayrıyeten burasının, herkese büsbütün açık bir cami olma özelliği de var.” dedi. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iki sefer bu camiyi ziyaret ettiğini, Türkiye’den birtakım kitapların cami kütüphanesine armağan edildiğini aktaran Schaller, Türkiye ile çok yakın dostluk ilgilerinin olduğunu lisana getirdi.
Haber7
