Osmanlı Hanedanı tarihçisi Dr. İbrahim Pazan’ın, merhumun kızı Sindiye Hanım’dan aldığı bilgiye nazaran Sultanzade Yavuz Alpan dün gece TSİ 22.30’da tedavi gördüğü Amerikan Üniversitesi Beyrut Tıp Merkezi’nde vefat etti. Son ana kadar merhumun başında olan Sindiye Hanım, babasının kalp yetmezliğinden vefat ettiğini bildirdi. Beyrut Büyükelçiliğinden alınan bilgiye nazaran Merhum Alpan, 15 Aralık 2020 günü öğlen ile ikindi namazı ortasında kılınacak cenaze namazından sonra Beyrut’ta toprağa verilecek. Defin merasimi ile Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Beyrut Büyükelçimiz Hakan Çakıl’ın yakından ilgilendiği öğrenildi.
SULTANZADE YAVUZ ALPAN KİMDİR?
Sultan Abdülmecid Han’ın tahta geçmeyen oğullarından Şehzade Mehmed Burhaneddin Efendi’nin oğlu Şehzade İbrahim Tevfik Efendi’nin kızı Fatma Zehra Sultan’ın oğludur. Babası Selami Süleyman Alpan Müşir Kazım Paşa’nın oğluydu. Sürgün sırasında 29 yaşında olan Fatma Zehra Sultan, zevci Selami Süleyman Alpan ve kızı 6 yaşındaki Bilun ile evvel gemiyle Köstence’ye, oradan Bükreş’e gitti. Orada 6 ay kadar oturduktan sonra Fransa’ya geçtiler. 1 sene Paris’te, 1,5 sene de Nice’te yaşadılar. Damad Selami Süleyman Beyefendi’nin babası Kazım Paşa Hayfa’daki meskenini onlara verince oraya naklettiler. Merhum Yavuz Alpan 1928 yılında Hayfa’da doğdu. Daha sonra da Beyrut’a yerleştiler. Fatma Zehra Sultan 1965’te İstanbul’da vefat etti. Kabri Çemberlitaş’ta Sultan İkinci Mahmud Han Türbesi haziresindedir. Merhum Yavuz Alpan’ın ablası Bilun Hanımsultan da 17 Ocak 2019 günü sürgünü gören son kişi olarak 100 yaşında Beyrut’ta vefat etmişti.
Eşi 1993’te vefat eden Alpan’ın 1962 doğumlu Sindiye isminde bir kızı ve Aya isimli 8 yaşında bir torunu vardır.
OSMANOĞULLARI NASIL SÜRGÜN EDİLDİ?
Osmanoğulları için resmî ismiyle “Hilâfetin ilgâ ve Hanedan-ı Osmanî’nin Türkiye Cumhuriyeti memaliki haricine çıkarılmasına dair 3 Mart 1340 (1924) tarih ve 431 numaralı Sürgün Kanunu’nun çıktığı 3 Mart 1924 günü, son padişah Sultan Mehmed Vahîdeddin Han, son halife Abdülmecid Efendi ve şehzade unvanını taşıyan 35 bireyle birlikte ailenin toplam 37 erkek üyesi bulunuyordu. Yalnızca saltanat davası güdebilecek bu 37 kişiyi kapsaması beklenirken bizdeki sürgünün kapsamı, öteki ülkelerdekinden farklı olarak çok geniş tutulmuştu. Sultan denilen padişah ve şehzade kızları (42 kişi), bu sultanların Sultanzade denilen erkek (16 kişi) ve hanımsultan denilen kız çocukları (15 kişi), ayrıyeten padişah, halife ve şehzadelerin zevceleri (27 kişi, aslında bu kategoride olanlar, mecbur olmadığı hâlde gidenler sebebiyle daha çoktur) ve sultanların zevçleri (18 kişi) ile birlikte kanunun saydığı kişi sayısı taban 155’e ulaşmaktaydı. Ortalarında Seniha Sultan üzere 72 yaşında pir-i fani olan da vardı, Melike Hanımsultan üzere annesinin kucağında 15 günlük bebek olan da. Sultan çocuklarından evli olanlarının zevç ve zevceleri de kanunda açıkça belirtilmediği hâlde sürgün edilmiştir. Tekrar kanunen sürgüne gitmesi gerekmediği halde, çocuklarından ayrılamayan anneler, annelerinden ayrılamayan çocuklar, kızı ölmüş bulunduğu için torunlarıyla giden anneanneler, kalfa, ağa, mürebbiye, muallim üzere efendilerinden ayrılamayan ve bendegân denilen hizmetlilerle birlikte gerçek sürgün sayısı 250’yi buluyordu.
SÜRGÜN KANUNU
Sürgün Kanunu 13 maddeyi ihtiva ediyordu. 3. unsurda “İkinci hususta mezkûr kimseler işbu kanunun ilanı tarihinden itibaren azami on gün zarfında Türkiye Cumhuriyeti toprağını terke mecburdurlar” deniyordu. Lakin kanun kapsamına giren hanedan üyeleri ve mensuplarından, o sırada hasta yatağında yatmakta olan Sultan Beşinci Murad Han’ın kızı Fatma Sultan ile eşi ve üç çocuğu hariç hiçbirisi kelamı edilen 10 günlük süreyi kullanamamışlardır. Kanun, 6 Mart 1924 tarihli Resmî Cerîde’de (Gazete’de) yayınlandığına nazaran vatanı terk için son gün 15 Mart olmalıydı. Hâlbuki Halife Abdülmecid Efendi’ye, daha kanunun Meclis’te kabul edildiği gün, gece yarısı bildirim yapılıp oğlu Ömer Faruk Efendi, kızı, zevceleri ve üç kişilik maiyetiyle 4 Mart sabahı Dolmabahçe Sarayı’ndan alınarak araba ile Çatalca’ya getirilip Simplon Ekspresi’ne bindirildiler. Vatanı terk için kanun kapsamındaki bütün bireylere 4 Mart günü bildiri yapılarak şehzadelere 6 Mart akşamına kadar, sultanlara ve başkalarına ise 1 hafta mühlet verilmişti. Pasaportların vaktinde hazırlanamaması, Mısır’a gitmek isteyenlere İngiltere Sefaretinin vize vermemesi, tren ve gemilerin kalkış saatlerinin getirdiği kısıtlamalar üzere sebeplerle verilen bu mühletler birkaç gün uzamıştı. Tekrar de 12 Mart günü bittiğinde, o sırada zati yurt dışında olanlar ile Fatma Sultan ve ailesi haricinde, kanunun saydığı bireylerin tamamı vatan topraklarını terk etmiş bulunmaktaydı.
Haber7
