Türkiye’de gün gün koronavirüs hadise ve mevt tablosu! Ne kadar fark etti?
Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Dr. Tuğba Aydın Öztürk, Method Research Company Proje Yöneticisi Hale Aslı Kılıç ve Pazarlama Uzmanı Şeyda Aydın tarafından yürütülen ‘2. Dalga Sonrası Türkiye Araştırması’ sonuçlandı.
Ocak 2021 boyunca Türkiye’nin 56 kentinde yaşayan 18 yaş ve üzeri 3 bin 500 iştirakçi ile yapılan araştırma, pandemide bilhassa ikinci dalga sonrasının tesirlerini anlamayı amaçladı.
Üsküdar Üniversitesi Rektör Danışmanı, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Deniz Ülke Arıboğan’ın danışmanlığı ile gerçekleşen araştırmada dert hali, bireylere, kurumlara ve medya organlarına duyulan inanç, Covid-19 kapsamında alınan tedbirler hakkındaki niyetler, gelecekle ilgili olumlu ve olumsuz beklentiler, aşı çalışmaları, uzaktan eğitim ve tüketim alışkanlıkları üzere çok sayıda husus masaya yatırıldı. Ayrıyeten elde edilen datalar Nisan 2020’de yapılan ‘Koronavirüslü Günlerde Hayat Araştırması’ sonuçları ile karşılaştırmalar sunması açısından da değer taşıyor.
“PANDEMİ ASRIN KRİZİ”
Method Research Company Kurucu Ortak Selçuk Kılıç, bu araştırmanın 3 bin 500 gözlemlik, Türkiye genelinde düzenlenen 18-65 yaş ortası bir araştırma olduğunu söyledi. Pandeminin asrın krizi olduğunu belirten Kılıç, “Bütün ülkelerin tıpkı anda küçüldüğü, bütün ülkelerin tıpkı anda sıhhatle ilgili sıkıntılar yaşadığı bir periyoda denk gelmesi hasebiyle nitekim de çok değerli. Herkesin de bildiği ve kendi dünyamızda yaşadığımız memnun ve mutsuz kavramamız evvelden, son bir sene evvel, Nisan ayında, daha pandeminin başlarında her 10 bireyden 6’sı keyifli olduğunu söz ederken bu sayı on şahısta 4’e düştü. Yani 10 bireyden artık 6’sı memnunken, 6’sı mutsuz. Nisan ayındaki araştırmada herkes 5 ay sonra biteceğini düşünüyordu. Artık ortadan 1 yıl geçti ve beşerler bir buçuk yıl sonra anca biter diyorlar. Münasebetiyle bu psikolojiyi biraz daha ileriki araştırmalarda devam edip, izlemek lazım lakin mutsuzluk oranımızın arttığını söyleyebilirim. Bütün kümelerde, teşebbüsçü, öğrenci, konut hanımı, memur, emekçi, herkesin mutsuzluk oranında bir artış var. Herkes mutlulukta düşüş yaşıyor. Ancak en çok teşebbüsçüler ve öğrenciler dikkatimizi çekiyor” diye konuştu. Nisan ayındaher 5 şahıstan 3’ünün telaşlı olduğunu belirten Selçuk Kılıç, insanların artık de korkulu olduğunu lakin telaş boyutunun dehşete kaymış durumda olduğunu kaydetti.
“ANLAMLI SONUÇLARIYLA YOL GÖSTEREN BİR ARAŞTIRMA OLDU”
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, araştırmanın çok kıymetli sonuçlarıyla dikkat çektiğini belirterek yol gösterici olması açısından dikkate alınması gerektiğini söyledi.
Pandemi ve pandemi sonrası halk sıhhati ile ilgili siyaset belirlemede bu araştırmanın Türkiye’deki sorumlu, yetkililerin işini kolaylaştıracak bir çalışma olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Krizlerde bir kelam vardır; ‘Hayat zincire emsal, zincirin de en kuvvetli noktası en zayıf halkasıdır.’ Bu pandemi devri global bir tansiyon ve kriz periyodudur. Bu krizlerde en zayıf halkalardan kopmalar olması beklenir. Bu zayıf halka topluma, yaş kümesine ve beşerdeki gelir düzeyine nazaran değişiyor. Bu noktalardan kırılmalar yaşanacak. 1929 ve 2008 ekonomik krizlerinde bu kırılmalar görüldü. Roma’nın bir vebadan sonra, İran’ın da Pers Hükümdarlığındaki veba salgınından sonra yıkılma süreçlerinin ortaya çıkması tarihte çok büyük mana taşıyan olaylardır. Pandemide de tıpkı durum geçerli. Bu sosyolojik çalışmalar data toplama açısından bilhassa gelişmiş ülkelerde önemli bir biçimde sıkça kullanılan formüllerdir. Biz de Üsküdar Üniversitesi olarak Method Araştırma Şirketi ile birlikte kendi imkanlarımız dahilinde bu çalışmayı gerçekleştirdik” dedi.
EN BÜYÜK ENDİŞEMİZ: SEVDİKLERİMİZİ KAYBETMEK
Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Aydın Öztürk araştırma sonuçlarını paylaştı. Araştırma sonuçlarına nazaran, iştirakçilerin %60’ı pandemi ile ilgili en büyük dehşetlerinin sevdiklerini kaybetmek olduğunu belirtirken, %48’i sıhhat sıkıntıları yaşamaktan kaygı duyduğunu belirtti. Ekonomik problemler yaşamaktan korkanların oranı %37 olurken; iştirakçilerin %7’si paklık konusundaki takıntının uzun bir müddet daha hayatlarında olacağını düşündüğünü kaydetti.
YAZIN GERİLEYEN KORKU YİNE YÜZDE 59 DÜZEYİNE YÜKSELDİ
Nisan 2020’de %60 düzeyinde olan genel telaş durumu, yaz aylarındaki olağanlaşmanın tesiriyle %48’e geriledi ve fakat ikinci dalga sonrasında tekrar %59 düzeyine çıktı.
ORTA VE İLERİ YAŞTA TASA DÜZEYİ YÜKSELDİ
Araştırmaya nazaran 46-55 yaşları ortasında %55 olan tasa seviyesi %63’e; 56 ve üzeri yaş kümesinin %64 olan korku düzeyi %77 oldu.
TELAŞ DÜZEYİ EN YÜKSEK SEVİYEDE
Benzeri halde iktisat, siyaset, halk sıhhati ve psikolojisi konusundaki tüm olumsuz beklentiler 2020 yılının Mayıs – Eylül periyodunda düşüş yaşarken; 2020’nin sonlarına yanlışsız tekrar en yüksek düzeye ulaştı.
TOPLUMSAL İLGİLERİN ZAYIFLAYACAĞI DÜŞÜNÜLÜYOR
Dr. Öğretim Üyesi Tuğba Aydın Öztürk, Türkiye’de şu anda insanların, birinci hadisenin görüldüğü 11 Mart 2020 tarihinden itibaren en yüksek korku, endişe ve olumsuz kanılara sahip oldukları devri yaşadıklarını belirterek “Bu olumsuz tabloya ikinci dalga sonrası devirde toplumsal ilgilerin zayıflaması ve eğitim sisteminin kötüleşeceği niyetleri de eklenmiştir. Nisan 2020’de pandemiden sonra aile bireylerinin bağlantısı güçlenir diyenlerin oranı %70 iken; bugün bu oran sadece %40 oranındadır. İştirakçilerin %71’i şahıslar ortası toplumsal münasebetlerin zayıflayacağını düşünmektedir” diye konuştu.
ABARTILMADIĞINI DÜŞÜNENLERİN ORANI YÜKSELDİ
Pandeminin abartılmadığını düşünenlerin oranı Nisan 2020’de %70, Mayıs 2020’de %45’ken; Ocak 2021’de bu oran %76’ya ulaştı.
Hayattan memnuniyet azaldı, olumsuz sözlerle konuşuyoruz
Araştırma sonuçlarına nazaran, pandemi öncesinde hayatından şad olduğunu söyleyenlerin oranı %57 iken, bu oran Ocak 2021’de %38’e geriledi. Memnuniyet oranındaki en büyük değişim gençler, öğrenciler ve iş sahipleri/ girişimcilerde oldu. Gençler ve öğrencilerde bu oran %52’den %23’e; iş sahibi/girişimcilerde %65’ten %31’e geriledi.
Salgına yönelik uygulamaların kâfi bulunma oranları da Nisan 2020’ye nazaran yükseldi. Uygulamaların kâfi olduğunu düşünenlerin oranı %23’ten %30’a yükseldi.
“Hafta içi herkese yasak getirilmesi” formundaki yönergeye de iştirakçilerin %59’u “Evet getirilmeli”, %33 getirilmemeli biçiminde görüş belirtirken; %8’i kararsız olduğunu kaydetti.
Uzaktan eğitim verimsiz bulundu
Araştırmada birinci araştırmadan farklı olarak uzaktan eğitim ve konuttan çalışmanın verimliliğine ait kıymetlendirme de yer aldı.
Öğrenci iştirakçiler uzaktan eğitimi verimsiz bulduklarını belirtti. Nisan 2020’de bu oran %35’ken Ocak 2021’de bu oran %41’e yükseldi. Meskenden çalışma ise %36 oranında verimli, %36 oranında verimsiz bulundu. Kararsızların oranı %28 oldu.
Yalnız hissedenlerin oranı arttı
Araştırmada ayrıyeten yalnızlık hissi de pandemi öncesi ve sonrası olarak kıyaslandı. Buna nazaran, kendisini her vakit ve çok sık yalnız hissedenlerin oranı pandemi öncesinde %19 iken ikinci dalga sonrası bu oran %30’a yükseldi. Yalnızlık hissinin en ağır olarak yaşandığı yaş kümesi 25 yaş ve altı olarak tespit edildi ve oran gençlerde %44’e çıkarak Türkiye ortalamasının çok üzerinde kaydedildi.
Pandemiyi en çok açıklayan sözler: Dehşet ve tasa
Nisan 2020’de pandeminin birinci aylarında, iştirakçiler salgın hakkında belirsizlik, korku, tedirginlik ve tasa sözlerini sıklıkla lisana getirdi fakat bunun yanında büyük bir çoğunluk da bu salgının içe dönme, sıhhatin ve ailenin kıymetini kavrama, maneviyet hislerinin güçlenmesi, etraf şuuru ve şükür sözleri ile de açıkladı. Ocak 2021’de yapılan araştırmada ise iştirakçilerin pandemi devrini açıklarken kullandıkları sözcükler, “korku başta olmak üzere telaş, kaygı, yalnızlık, bıkkınlık, badire, mutsuzluk ve ekonomi” olup iştirakçilerin neredeyse tamamına yakını hiçbir olumlu söz kullanmadı.
Eğitim yükseldikçe aşıya olumlu yaklaşılıyor
Araştırmada iştirakçilere pandemiyle uğraşın umudu olan aşı çalışmalarına ait görüşleri de soruldu. İştirakçilerin %39’u aşı yaptırmayı düşündüklerini, %22’si kararsız kaldığını ve yeniden %39’u ise aşı yaptırmayı düşünmediğini belirtti. Aşı yaptırma taraftarları %59 oran ile eğitim oranı yüksek profesyoneller ile %55 oran ile 56 yaş ve üzerindeki iştirakçiler oldu. Erkeklerde aşı yaptırma eğilimi %43 iken bu oran bayanlarda %35 oldu.
Yerli ve Alman aşıları çoğunlukla tercih nedeni
Ayrıyeten iştirakçilere hangi ülkenin aşısını yaptırmayı tercih ettikleri de soruldu. İştirakçilerden %38’i yerli, %38’i Almanya, %12 Çin, %8 Amerika, %7 İngiltere, %3 Rusya karşılığını verirken %12’si fark etmeyeceği karşılığını verdi. En yüksek oranlara sahip olan Almanya aşısını 45 yaş ve üzeri iştirakçiler tercih ederken, yerli aşıyı 45 yaş altı bireyler tercih ettiklerini tabir etti.
En az siyasilere, en çok akademisyenler ve uzman doktorlara güveniliyor
Araştırma sonuçlarına nazaran pandemi periyodunda en fazla güvenilen kişi ve kurumların başında %60’lık oran ile akademisyen ve uzman doktorlar yer aldı. İştirakçilerin %36’sı Sıhhat Bakanlığı ve Bilim Kurulu’nun da içinde yer aldığı kamu kuruluşlarını inançlı bulduğunu belirtti. İştirakçilerin %63’ü ise siyasilere güvenmediklerini belirtti. Araştırmada televizyon, radyo ve gazete üzere klasik araçlar ile yeni medya araçlarının da içinde yer aldığı medya kanallarına ise genel manada inanç düzeyinin düştüğü ortaya çıktı.
Paklık ve hijyen eserleri tüketimi arttı
Araştırmaya nazaran, salgın sonrasında en çok tüketilen eserlerin başında %63’lük oran ile paklık ve hijyen materyalleri yer aldı. Bir sonraki sırada %42’lik oran ile online alışveriş, e-ticaret seçenekleri geldi. E-ticaretin en yaygın kullanımı AB yani orta üst ve üst ekonomik sınıfa mensup şahıslar, profesyoneller ve gençlerde görüldü. Gençlerde sanal tüketim %60 oranına çıktı. Türkiye genelinde %42 oranda daha fazla çay/kahve, %36 ile abur cubur/ tatlı tüketildiği de araştırma sonuçları ortasında yer aldı. Bu oranlar gençlerde %50’nin üzerine çıktı. Gençlerin tüketimi ile ilgili bir değerli mevzu da %44’lük oranda görüntü ve bilgisayar oyunu oynama alışkanlıkları olarak dikkat çekti.
Türkiye’nin müziği, “Ben Yoruldum Hayat” oldu
İştirakçilere “Pandemi sürecinde kendinizi düşündüğünüzde hangi müzik sizi en iyi yansıtmaktadır’ halinde açık uçlu bir soru da yöneltildi. Müziklerin çok büyük bir çoğunluğunun arabesk müzik cinsinde olup olumsuz hisleri temsil ettiği görüldü. Lakin yeniden de umut, sabır, teselli üzere hisleri yansıtan müzikler da listede yerini aldı. Buna nazaran Türkiye genelinde ruh halimizi en iyi yansıtan müzik Mümin Sarıkaya’nın ‘Ben Yoruldum Hayat’ isimli müziği oldu. Bayanlar en çok Göksel’in ‘Depresyondayım’ isimli müziğini ve erkekler ise Müslüm Gürses’in ‘İtirazım Var’ isimli müziğinin kendilerini en iyi biçimde yansıttığını söyledi.
PANDEMİDE EN ÇOK DİNLENEN 6 MÜZİK
Genel ortalamaya bakıldığında Türkiye’nin pandemi ile ilgili his ve fikirlerini en iyi anlatan müziklerin sıralaması ise şu biçimde oldu:
Mümin Sarıkaya- Ben Yoruldum Hayat
Göksel- Depresyondayım
Edip Akbayram- Hoş Günler Göreceğiz
Sezen Aksu- Geçer
Müslüm Gürses- İtirazım Var
Pinhani- Dünyadan Uzak
Haber7
