Sağlık Bakanı Koca A’dan Z’ye grip aşısını anlattı: Koruma oranı nasıl, kimler risk grubunda?

Hürriyet Gazetesi Muharriri Osman Müftüoğlu, Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’ya grip aşısındaki son gelişmeleri sordu. Bakan Koca, Müftüoğlu’na A’dan Z’ye grip aşısını anlattı. Müftüoğlu’nun Koca’nın açıklamalarına yer verdiği, “Ben sordum bakan anlattı… A’dan Z’ye grip aşısı” başlıklı yazısı şöyle: 

Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca’nın Bursa ziyaretine katıldım, grip aşısıyla ilgili akıllardaki soruları kendisine ilettim. Üretiminden muhafaza gücüne, birinci etapta kimlere yapılacağından bu yıl Türkiye’ye kaç doz aşı getirileceğine kadar tüm soruları sabırla yanıtladı…

Dün Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın Bursa’ya yaptığı inceleme seyahatine katılma fırsatı buldum. Bursa Valisi, belediye lideri, vilayet sıhhat müdürü ve başka ilgililerle yaptığı toplantıları dikkatle izledim. Evvel beni çok rahatlatan şu gözlemimi sizinle de paylaşmak isterim: Son sayılardan Sayın Bakan da bir epey huzursuz. Bilhassa toplantılar sonrasında yaptığımız baş başa görüşmede İstanbul’daki son sayıların onu önemli ölçüde endişelendirdiğini fark ettim. İstanbul’daki krizle ilgili kanılarını yarın paylaşacağım. Görüşmemizde Sayın Bakan’la pek çok mevzuyu konuşma ve tartışma fırsatım oldu. Samimi olduğunu düşündüğüm karşılıklarını bugün ve yarın sizinle ayrıntılı olarak paylaşacağım. Bugünün ana konusu olarak “grip aşısı konusundaki son gelişmeler”i seçtim. Ayrıyeten şu noktaların altını da kalınca çizmem lazım:

Fahrettin Koca hâlâ birinci günkü üzere samimi. Birinci günkü kadar heveskâr. Birinci günkü üzere çaba ve çalışkanlığını sürdüren bir tutum içerisinde. Ayrıyeten “eleştirilere açık” bir tavır sergilemeyi de ısrarla sürdürüyor. Grip aşısı ve mevzuyla ilgili son değerlendirmelere gelince…

ÂLÂ BİLGİ
GRİP AŞISI SÖZLÜĞÜ

VARAN 1: AŞI NASIL ÜRETİLİYOR?

Dünya Sıhhat Örgütü, influenza virüsündeki mutasyonları her yıl yakından takip ediyor ve bir yıl sonraki aşı üretiminin “içeriğini” firmalara bildiriyor. Firmalar da bu içeriği dikkate alarak aşılarını üretiyor.

VARAN 2: AŞININ MUHAFAZA GÜCÜ NE KADAR?

Şayet o yıl toplumda saptanan virüsle “uygulanan aşı” ortasında antijenik benzerlik varsa (yani uygunluk kelam konusuysa) aşı yüzde 50-80 oranında müdafaa sağlayabiliyor. Muhafaza oranı sağlıklı erişkinlerde yüzde 80’in üzerine çıkabildiği üzere, yaşlı ve düşkünlerde yüzde 50’nin altına da inebiliyor. Bununla birlikte aşının hastalığa bağlı ek meseleleri ve vefatları azalttığı, hastalık mühletini kısaltıp hastalığın şiddetini sınırlandığı da biliniyor.

VARAN 3: AŞI HER YIL  YAPTIRILMALI MI?

Aşı yalnızca yapıldığı “grip sezonu” için tesirli olabiliyor. Bu nedenle evvelce geçirilmiş grip hastalığı yahut evvelden uygulanmış grip aşısı olanların da faal bir müdafaa için her yıl yine aşılanmaları gerekiyor.

VARAN 4: BAĞIŞIKLIK NE VAKİT BAŞLIYOR?

Aşının hami tesiri yapıldıktan 2 hafta sonra başlıyor ve yaklaşık 6-8 ay sürüyor.

VARAN 5: KİMLERE UYGULANMALI?

Grip aşısını 6 aylıktan küçük çocuklar, hamileliğin birinci 3 ayı içerisinde bulunanlar, önemli yumurta alerjisi yahut rastgele bir hususa karşı önemli alerji hikayesi olanlar ile daha evvel yaptırdığı influenza aşısı nedeniyle kıymetli bir alerji sorunu yaşayanlar dışında herkesin yaptırması mümkün. Bununla birlikte aşıyı öncelikle risk kümesinde olanların yaptırılması öneriliyor. Aslında geçtiğimiz hafta ortaya çıkan sorun da bu “Risk kümesinde kimler var?” sorusuna verilen karşılıklardaki karmaşadan kaynaklanıyor.

BİR BİLGİ
RİSK KÜMESİNDE KİMLER VAR

SIRADAN bir enfeksiyon hastalığı üzere görünse de bazen “yaşamı sonlandırıcı” sonuçları olabilen gripten korunmanın tek ve en tesirli yolu aşılanmak. Pekala aşılanması gereken risk kümelerinde kimler var?

1. 65 yaş ve üstündeki şahıslar, bilhassa de düşkün durumda olan yaşlılar.

2. Kronik kalp, akciğer (KOAH hastaları), karaciğer ve böbrek hastalığı bulunanlar ile şeker hastalığı, hipertansiyon sorunu yaşayanlar.

3. Bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar: Kanser hastaları, organ ve kemik iliği nakli yapılanlar.

4. Uzun periyodik aspirin tedavisi uygulanan çocuk ve gençler.

5. Risk kümesindeki bireylere hastalığı bulaştırabilecek bireyler: Örneğin hastanelerde ağır bakım üniteleri, yeni doğan kısımları, organ nakli klinikleri üzere özellikli yerlerde çalışan sıhhat vazifelileri.

6. İlk 3 ayı tamamlamış gebeler ve 6 aydan büyük bebekler.

PEKALA SORUN NE
GRİP AŞISI TARTIŞMASI NEREDEN ÇIKTI?

YUKARIDA da belirttiğim üzere, grip aşısının öncelikle yapılması gerekenler dikkate alındığında eldeki mevcut aşı stokunun kâfi olmayacağı anlaşılıyor. Bu durumda ya bir formda şahsî imkânlarıyla aşıya ulaşabilenler bu aşıyı yaptıracaklar ya da eldeki mevcut stok dikkate alınarak yeni bir planlamayla aşıya öncelikle muhtaçlığı olanlar belirlenecek ve öncelikle onlar aşılanacaklar.

Yani yeni bir risk planlamasının yapılması ve bu planlamanın çıkaracağı tartışmaların getireceği riskin net ve açık olarak üstlenilmesi gerekiyor.

Bu riskin birtakım tenkitlerle karşı karşıya kalacağı da kesin. Lakin bilinen risk kümelerini dikkate aldığımızda, mesela 65 yaş üstü 9 milyonluk bir nüfusa sahibiz. Yeniden klasik risk sıralamasını dikkate aldığımızda daima olarak hastanelerde çalışan, ön cephede pandemi gayreti veren yaklaşık 1 milyon sıhhat çalışanımız var.

Velhasıl bu yıl her yıl olduğu üzere 1.5 milyon kişiyi aşılamaya kalkacak olursak önemli bir karışıklığın ortaya çıkacağı anlaşılıyor.

Ve zati işte bu nedenle de eylül ayında Sıhhat Bakanlığı’nda yapılan bir çalışma ile eldeki mevcut stokların öncelikle kimlere uygulanacağı konusu tekrar kararlaştırılmış.�

DEĞERLİ 1
İLAÇ TEDARİK PROBLEMLERİ KOMİSYONU’NUN ALDIĞI KARARLAR NELER?

İLAÇ Tedarik Sıkıntıları Komisyonu’nun 28 Eylül 2020 tarihinde Prof. Dr. Ateş Kara, Prof. Dr. Akın Kaya, Prof. Dr. Alpay Azap ve Sıhhat Bakanlığı yetkilileri Dr. Banu Bayar, Dr. Banu Ekinci ile birlikte yaptıkları toplantıdan şu sonuç çıkıyor: “COVID-19 salgın periyodunda, 2020-2021 influenza aşısının temininde küresel kısıtlılıklar nedeniyle zorluklar yaşanmaktadır. Erken periyotta kısıtlı sayıda temin edilecek influenza aşısının uygulanmasına yönelik olarak risk kümeleri içerisinde önceliklendirme yapılması zaruriyeti göz önüne alınarak aşağıdaki teklifler oluşturulmuştur. Bu önceliklendirme için de şu kriterler kullanılmıştır:

1. Karşılaşma mümkünlüğü yüksek şahıslar.

2. Karşılaşma halinde hastalık seyrinin ağır olacağı düşünülen hastalar.

3. Hastalığı ağır geçirme riskinin yüksek olduğu kümelere sıhhat hizmeti veren kurumlarda çalışan bireyler.”

Kurul bu çerçevede “ÖNCELİKLE AŞI YAPILMASI GEREKEN” kümeleri da 6 başka başlıkta belirlemiş. İşte o kümeler…

KIYMETLİ 2
ÖNCELİKLE AŞILANMASI GEREKEN KÜMELER

1. Riskli hasta ile temas mümkünlüğü yüksek olan ve yüksek riskli hastaya bakım hizmeti veren sıhhat işçisi. (Sağlık çalışanları için aşı temini Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilecektir.)

2. Gebeler, öncelikle influenza dönemi başladığında gebeliğinin 26. hafta sonrası devrinde yahut doğum sonrası birinci iki hafta içerisinde olacak olanlar. (Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü tarafından hamileler için başka olarak gönderilen aşılarla ASM’lerde uygulanacaktır.)

3. 5 yaş ve altında olup, Sıhhat Bakanlığı tarafından tanımlanmış influenza açısından risk yaratan kronik hastalığı olanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile özgür eczanelerden alınacaktır.)

4. 65 yaş ve üzeri: Öncelikle 65 yaş üzerinde olup beraberinde Sıhhat Bakanlığı tarafından tanımlanmış influenza açısından risk yaratan kronik hastalığı (komplike hipertansiyon, komplike diyabet, KOAH, kalp yetmezliği) olanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile hür eczanelerden alınacaktır.)

5. Solid organ nakli olanlar, progresif kas hastalığı olanlar, restriktif akciğer hastalığı olanlar, son iki yıl içerisinde kanser teşhisiyle tedavi alanlar yahut kök hücre nakli olanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile hür eczanelerden alınacaktır.)

6. 5 yaş üzerinde ve 65 yaş altında olup, Sıhhat Bakanlığı tarafından tanımlanmış influenza açısından risk yaratan kronik hastalıklardan (komplike hipertansiyon, komplike diyabet, KOAH, kalp yetmezliği) en az ikisi bulunanlar. (Kronik hastalık raporu ile birlikte reçete ile özgür eczanelerden alınacaktır.)

Haber7