İşte Yılmaz’ın o yazısı;
Covid19 pandemisinin iktisat üzerindeki tesirlerini yaşamaya devam ediyoruz. Fakat bir yandan da son periyoda ait açıklanan rakamlar, pandeminin iktisat üzerindeki tesirlerinin oluşturduğu olumsuz havanın yavaş yavaş olumluya döndüğünü gösteriyor. Hal bu türlü olunca da ekranlarda ve gazetelerde ekonomistlerin, iktisadın salgının tesirlerinden çıkışının “V” mi yoksa “U” mu halinde olacağına ait tartışmalarına şahit oluyoruz. Pekala bu iki kavram neyi söz ediyor?
“V” TİPİ ve “U” TİPİ
Evvel iktisadın pandeminin olumsuz tesirlerinden çıkış senaryosuna ait bu iki kavramın ne manaya geldiğini olağan bir hal yardımıyla izah edelim. Literatürde durgunluğa ve toparlanmalara ait akademik bir sınıflandırma yok. Lakin ekonomistler anlatımlarını güçlendirmek için bu iki kavrama başvuruyorlar. Kavramlar isimlerini durgunluk periyotlarında ekonomik olguların oluşturduğu grafiklerin alfabedeki harflere benzeyen biçimlerden alıyor. Mesela aşağıdaki grafiğin mavi çizgisinin bir devletin gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYİH) çeyrekler itibariyle seyrini gösterdiğini varsayalım.
Bu grafiğe nazaran devletin GSYİH’sı 2000 yılının son çeyreğinden itibaren süratli bir formda küçülmüş, 2001 yılının 2. çeyreğinde dip yapmış ve sonra dip noktasından süratli bir halde toparlanarak tekrar büyüme trendini yakalamış. Bu seyrin hareketini de al çizgilerle izlediğimizde önümüze “V” harfi çıkıyor. Bu “V” halindeki çıkış ise durgunluktan süratli bir biçimde çıkıldığı manasına geliyor. Bu durum “U” halinde bir çıkışa görece olarak istenilen bir durumdur. Zira “U” biçiminde bir çıkışta, GSYİH dibi gördükten sonra çabucak çıkış yapamıyor ve bir mühlet daha küçülme devam ediyor. Bu durumu aşağıdaki grafikte gösterelim.
TÜRKİYE’NİN ÇIKIŞI NASIL OLACAK?
Türkiye’nin pandemi müddetince iktisatta yaşadığı kasvetlere ait iktisat idaresinin aldığı önlemler ve uyguladığı siyasetlerin olumlu tesirleri kimi göstergelere yansımaya başladı. Örneğin geçen haftalarda açıklanan Tüketici Inanç Endeksi verisi Haziran’da 62,6’ya yükseldi. Sanayi üretimi Mayıs ayında aylık bazda yüzde 17,4 orantısında arttı ve inşaat, ticaret ve hizmet dalları yekununda ciro endeksi tıpkı devirde yüzde 12,5 yükseldi. Bu olgular Türkiye’nin pandemi sürecinin iktisattaki tesirlerinden “V” formunda bir çıkışı başarabileceğine dair beklentileri artırıyor.
Haber7
