ABD Lideri Donald Trump, Fas ve İsrail’in tam diplomatik bağ kurulmasına yönelik mutabakata vardığını ve Batı Sahra’da Fas’ın hakimiyetini tanıdıklarına dair bir bildirge imzaladığını duyurdu.
Trump, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Bugün, Batı Sahra üzerinde Fas’ın hakimiyetini tanıdığımız bir bildiri imzaladım. Fas’ın önemli, emniyetli ve gerçekçi özerklik teklifi, kalıcı barış ve refah için tek ve kalıcı tahlildir.” sözünü kullandı.
Fas’ın 1777’de ABD’yi tanıdığını anımsatan Trump, bu nedenle de kendilerinin Batı Sahra üzerinde Fas’ın hakimiyetini tanıdıklarını kaydetti.
Trump, bugün diğer bir “tarihi adım” attıklarını da belirterek, “İki süper dostumuz İsrail ve Fas Krallığı, tam diplomatik münasebet kurulması için muahedeye vardı. Bu Ortadoğu’da barış için büyük bir atılım.” değerlendirmesinde bulundu.
FAS HÜKÜMDARI ALAKALARIN “EN YAKIN ZAMANDA” KURULACAĞINI DUYURDU
Fas Hükümdarı 6. Muhammed, İsrail ile ilgilerin “en yakın zamanda” kurulacağını açıkladı.
Fas Kraliyet Divanı’ndan yapılan yazılı açıklamaya nazaran, Kral 6. Muhammed ile ABD Lideri Donald Trump telefonda görüştü.
Görüşmede Kral 6. Muhammed, Fas’ın İsrail ile “en yakın vakitte resmi ve diplomatik ilgiler kurmayı” planladığını söyledi.
Fas ile İsrail ortasında karşılıklı uçuşlara başlanması niyetini de lisana getiren Kral 6. Muhammed, iki ülke ortasında turistlerin yanı sıra Fas kökenli Musevilerin de seyahat yapmasının sağlanacağını kaydetti.
İki ülke ortasında teknolojik ve ekonomik bağlantıların geliştirilmesi temennisinde bulunan Fas Hükümdarı, 2002’ye kadar açık olan irtibat ofislerinin yine açılması konusunda da çalışmalar yürütüleceğini tabir etti.
Açıklamada ayrıyeten, ABD Lideri Trump’ın Batı Sahra üzerinde Fas’ın hakimiyetini tanıyan bir bildiriye imza attığı ve Dahla kentinde konsolosluk açacağı duyuruldu.
‘FİLİSTİN’İN HAKLARINI SAVUNMAKTAN VAZGEÇMEYECEĞİM’
Fas Hükümdarı 6. Muhammed, Filistin probleminin ülkesi için meşguliyetlerinin ön sırasında yer aldığını ve Rabat’ın Filistinlilerin haklarını savunmaktan vazgeçmeyeceğini belirtti.
Fas ile İsrail’in tam diplomatik alaka için muahedeye vardığının duyurulmasının akabinde Fas Krallık Divanı’ndan yapılan yazılı açıklamaya nazaran, Kral 6. Muhammed, Filistin Devlet Lideri Mahmud Abbas’la telefonda görüştü.
Abbas’a ABD Lideri Donald Trump ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinin içeriğine ait bilgi veren Kral 6. Muhammed, “Filistin sıkıntısını meşguliyetlerinin ön sıralarına koyan Fas, Filistin halkının legal haklarını savunmadaki rolünden asla vazgeçmeyecek.” sözlerini kullandı.
Fas’ın hükümet ve halk olarak her vakit olduğu üzere Filistinli kardeşlerinin yanında yer almaya devam edeceğini belirten Kral 6. Muhammed, ülkesinin, Orta Doğu’da daimi ve adil bir barışın sağlanması için yapan çalışmalarına devam edeceğini kaydetti.
Kral 6. Muhammed, Filistin probleminin her vakit Batı Sahra sıkıntısıyla birebir düzeyde yer aldığını, Faslı olmanın pekiştirilmesinin asla Filistin halkının uğraşı değerine olmayacağını söz etti.
Ülkesinin bölgede (Orta Doğu) barışı desteklemek için Trump ile kararlaştırılan tüm tedbirleri ve temasları yerine getireceğine işaret eden Kral 6. Muhammed, bunun Fas’ın Filistin davasını savunma konusundaki kalıcı ve daima bağlılığına ziyan vermeyeceğini vurguladı.
Fas Hükümdarı ayrıyeten ülkesinin iki devletli tahlili desteklediğini ve (halihazırda aksayan) Filistin-İsrail müzakerelerinin son, kalıcı ve kapsamlı bir tahlile ulaşmanın tek yolu olduğunu yineledi.
Filistin idaresi ile İsrail ortasında 1993 yılında varılan Oslo Mutabakatı sonrasında, Fas ve İsrail ortasında düşük seviyede alaka başlamıştı. Fakat 2002’de İkinci İntifada’nın başlamasıyla Rabat idaresi tek taraflı olarak bağları dondurmuştu.
Uzun müddettir başta Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) olmak üzere Körfez ülkeleri ile İsrail ortasında perde gerisinden yürütülen önemli temas süreci, ABD Lideri Trump’ın 13 Ağustos’ta BAE, 11 Eylül’de de Bahreyn’in İsrail’le barış mutabakatına vardığını duyurmasıyla alenileşmişti. Daha sonra Sudan da bu olağanlaşma sürecine katılmıştı.
Filistin idaresi ile İsrail ortasında 1993 yılında varılan Oslo Mutabakatı sonrasında, Fas ve İsrail ortasında düşük seviyede münasebet başlamıştı. Lakin 2002 yılında İkinci İntifada’nın başlamasıyla birlikte Rabat idaresi tek taraflı olarak alakaları dondurmuştu.
Uzun müddettir başta Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) olmak üzere Körfez ülkeleri ile İsrail ortasında perde gerisinden yürütülen önemli temas süreci, ABD Lideri Trump’ın 13 Ağustos’ta BAE, 11 Eylül’de de Bahreyn’in İsrail’le barış mutabakatına vardığını duyurmasıyla alenileşmişti. Daha sonra Sudan da bu olağanlaşma sürecine katılmıştı.
NETANYAHU: FAS VE İSRAİL ORTASINDA GÜÇLÜ İLGİLER VAR
ABD Lideri Donald Trump’ın Fas ve İsrail’in bağlantıların olağanlaştırılması konusunda anlaştığını duyurmasının akabinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yaptığı açıklamada, “Fas ve İsrail ortasında güçlü alakalar var” dedi.
ABD Lideri Donald Trump’ın Fas ve İsrail’in alakaların olağanlaştırılması konusunda anlaştığını duyurmasının akabinde İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu açıklamada bulundu. Netanyahu, Kudüs’teki Burak Duvarı önünde düzenlenen bir aktiflikte ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman eşliğinde yaptığı konuşmada, “Artık Fas ile diplomatik bağlantılar kurmak için süratle çalışabiliriz. Fas ile barış çok sıcak olacak ve bu barış için bir öteki büyük ışık” dedi.
İsrail ile Fas ortasında karşılıklı direkt uçuşlar yapılacağını belirten Netanyahu, “Barış köprüsü kurmak için çalışacağız” sözlerini kullandı. Netanyahu, “Fas ve İsrail ortasında güçlü ilgiler var ve çağdaş çağ boyunca Fas ile Yahudi halkı ortasında yakın bağlar var. Herkes Fas hükümdarlarının ve Fas halkının orada yaşayan Yahudi cemaatiyle nasıl ilgilendiğini bilir” dedi.
Öte yandan son 3 ay içinde Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Sudan’ın akabinde Fas, İsrail ile münasebetlerin olağanlaştırılması konusunda muahedeye varan dördüncü Arap ülkesi oldu.
TÜRKİYE’DEN FAS’A “FİLİSTİN” BİLDİRİSİ
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, İsrail’le tam diplomatik alaka kurulmasına yönelik muahedeye varan Fas’ın Dışişleri Bakanı Nasır Burita’yla yaptığı telefon görüşmesinde, her ülkenin istediği ülkeyle bağlantı kurabileceğini ancak bunun Filistin davası kıymetine yapılmasına karşı olduklarını bildirdi.
Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye nazaran, Çavuşoğlu, Faslı mevkidaşı Burita’yla telefon görüşmesi yaptı. Çavuşoğlu, görüşmede, mevkidaşı Burita’ya her ülkenin istediği ülkeyle alaka kurabileceğini ama bunun Filistin davası kıymetine yapılmasına karşı olduklarını belirtti.
İSRAİLLİ İKİ HAVA YOLU ŞİRKETİ, FAS’A DİREKT UÇUŞA HAZIR OLDUĞUNU DUYURDU
Fas ve İsrail’in tam diplomatik alaka için mutabakata vardığının açıklanmasının akabinde İsrailli iki hava yolu şirketi, Fas’a direkt uçuşa hazır olduklarını belirtti.
İsrail’deki Yediot Ahronot gazetesinin haberine nazaran, İsrailli “El Al” ile “Israir” hava yolu şirketleri, Rabat ile Tel Aviv ortasında diplomatik bağlantıların kurulmasının akabinde iki ülke ortasında direkt uçuş rotası başlatmaya hazır olduklarını açıkladı.
Israir CEO’su Uri Sirkis, “Tüm taraflar önemli ise 3 ay içinde direkt bir uçuş rotası açılabilir.” tabirlerini kullandı.
“El Al” şirketi de gerekli tüm müsaadelerin alınması kaidesiyle Fas’a direkt uçuşlar için operasyonel hazırlıklara başlayacağını kaydetti.
BM’DEN FAS VE İSRAİL’İN MÜNASEBETLERİ NORMALLEŞTİRMESİNE AİT AÇIKLAMA
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, Fas ve İsrail’in ilgileri olağanlaştırma kararına ait, “Ne kadar çok ülke ikili bağlar kurarsa, bu milletlerarası toplum ve çok taraflılık için o kadar iyi olur. Bu durumun Ortadoğu’da İsrailliler ve Filistinliler ortasında olumlu gelişmelere yol açmasını temenni ediyoruz.” dedi.
Dujarric, günlük basın brifinginde, Fas ve İsrail’in münasebetleri olağanlaştırma kararı ve Trump idaresinin Batı Sahra üzerinde Fas’ın hakimiyetini tanımasına ait soruları yanıtladı.
Fas ve İsrail’in diplomatik münasebetlere başlama kararına değinen Dujarric, “Ne kadar çok ülke ikili alakalar kurarsa, bu milletlerarası toplum ve çok taraflılık için o kadar iyi olur. Bu durumun Ortadoğu’da İsrailliler ve Filistinliler ortasında olumlu gelişmelere yol açmasını temenni ediyoruz.” sözlerini kullandı.
Dujarric, Batı Sahra konusunda ise BM’nin durumunun değişmediği ve sorunun BM Güvenlik Kurulu kararları doğrultusunda çözülmesini desteklediklerini söyledi.
HAMAS: SİYASİ BİR KUSUR
Hamas, Fas’ın İsrail’le bağlantıları olağanlaştırmasının Filistin davasına hizmet etmeyen siyasi bir yanılgı olduğunu belirtti.
Hamas Sözcüsü Hazım Kasım, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İsrail’in Filistin halkına yönelik saldırgan siyasetinin dozunu artırmak için tüm olağanlaşma adımlarını kullandığını söz etti.
Fas-İsrail normalleşmesinin Filistin davasına hizmet etmediğini ve siyasi bir yanılgı olduğunu söyleyen Kasım, “Normalleşme, işgalci İsrail’i Filistin halkının haklarını inkar etmeye devam etmesi için cesaretlendiriyor.” dedi.
Fas Dışişleri Bakanlığından üst seviye bir yetkili, İsrail ile ülkesi ortasında yaşananların “ilişkilerin yine başlamasından diğer bir şey olmadığını” söyledi.
FAS’LI YETKİLİ: İLİŞKİLERİN TEKRAR BAŞLAMASINDAN ÖTEKİ BİR ŞEY DEĞİL.
İsminin açıklanmasını istemeyen üst seviye yetkili, mutabakatla ilgili, İsrail’in 1994’te Fas’ta irtibat ofisi kurduğu vakit ülkesinin İsrail’i tanıdığını ve bunun 8 yıl sürdüğünü kaydederek, “Bugün yaşananlar alakaların yine başlamasından öteki bir şey değil.” dedi.
İsrail’deki Fas Yahudi topluluğunun sayısının yüksek olduğunu ve bu durumdaki vatandaşlarının daima olarak Fas’ı ziyaret ettiğini belirten yetkili, bu seyahatlerin diğer ülkeler üzerinden yapılması yerine iki ülkenin karşılıklı olarak hava alanlarını açacağını kaydetti.
Yetkili, hava alanlarının, idari ve tüzel süreçlerin tamamlanmasının akabinde açılacağı bilgisini paylaştı.
ABD’nin Fas’ın Batı Sahra üzerindeki egemenliğini tanımasını “tarihi karar” olarak tanımlayan yetkili, aldığı karardan ötürü Fas’ı eleştirenleri de kınadı.
MISIR VE BAE ÖNDERLERİ KARARDAN MUTLU
Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Fas’ın İsrail’le ilgileri olağanlaştırma kararını memnuniyetle karşıladı.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi Facebook hesabından yaptığı açıklamada, “ABD nezaretinde, İsrail ile Fas ortasında varılan bağlantıları olağanlaştırma mutabakatını büyük bir ilgiyle takip ettiğini” kaydetti.
Sisi, “Bölgede istikrarı ve iş birliğini artıracak olan bu kıymetli adımı takdir ediyorum.” tabirini kullandı.
BAE haber ajansı WAM’a nazaran, Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid, Fas Hükümdarı 6. Muhammed ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesinde, “ABD’nin, Fas’ın Batı Sahra’daki egemenliğini tanımasından ve Rabat idaresinin, İsrail’le bağları normalleştirmesinden mutlu olduklarını belirtti.
Bin Zayid, atılan bu adımın, bölgede barış, istikrar ve kalkınma yolunda sarf edilen eforları desteklediğini aktardı.
Kral 6. Muhammed ise Fas’ın egemenlik hakkını desteklemesinden ötürü Bin Zayid’e teşekkür etti.
ABD Lideri Donald Trump dün, Fas ile İsrail’in tam diplomatik ilgi kurulmasına yönelik mutabakata vardığını duyurmuştu.
Fas, bu kararla birlikte, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Sudan’ın akabinde İsrail’le diplomatik bağ kuran dördüncü Arap ülkesi, Mağrib bölgesi seviyesinde ise tek ülke oldu.
FAS PRENSİ ALEVİ, ÜLKESİNİN, FİLİSTİN PROBLEMİNE TAKVİYESİNİ SÜRDÜRECEĞİNE İNANIYOR
Fas Hükümdarı 6. Muhammed’in kuzeni Prens Hişam el-Alevi, ülkesinin Filistin sıkıntısına verdiği tarihi dayanakla öne çıktığını ve bu yaklaşımını da sürdüreceğine inandığını belirtti.
Fas’ın İsrail’le münasebetleri olağanlaştırma kararının akabinde Facebook sayfasından açıklama yapan Prens Alevi, “Fas, Filistin problemine verdiği tarihî ve pragmatik takviyeyle öne çıktı. Bu istikamette devam edeceğinden de hiç kuşkum yok.” tabirini kullandı.
Alevi ayrıyeten, Filistin-İsrail probleminin sonuncu tahlilinin fakat Filistinlilerin yasal haklarını elde etmesiyle gerçekleşeceğini kaydetti.
ABD idaresinin, Fas’ın Batı Sahra’daki egemenlik hakkını tanımasını “cesur bir adım” olarak nitelendiren Alevi, yeni idarenin de bu tarafta devam etmesini temenni ettiklerini aktardı.
BATI SAHRA SORUNU
Fas’ın 1975’te eski İspanyol sömürgesi Batı Sahra’yı topraklarına katmasının akabinde Cezayir’in dayanak verdiği bağımsızlık yanlısı Polisario Cephesi ile Fas idaresi ortasında başlayan gerginlik devam ediyor.
Fas bölgenin kendi egemenliğinde kalması gerektiğini savunurken, Polisario Cephesi ise Batı Sahra’nın bağımsız devlet olduğunu ileri sürüyor.
Polisario Cephesi, 1991’de BM’nin orta buluculuğunda varılan ateşkes mutabakatına kadar Fas güvenlik güçlerine karşı silahlı çaba yürütüyordu.
Ateşkes muahedesinden bu yana Batı Sahra’nın statüsüyle ilgili görüşmeler muvaffakiyete ulaşamadı.
Haber7
