Dünya değiştikçe insan değişiyor ve dönüşümün tesirleri turizmde de kendisini gösteriyor. Geçmiş vakit alışkanlıklarını geride bıraktığımız pandemi periyodu bize farklı yönelişler, yeni hobiler, yeni algılar ve daha şuur odaklı bireyler olmamız üzere birçok ‘yeni normal’ kattı. Bu durum turizmde de farklı durumları beraberinde getirse de pandemiden daha evvel ortaya çıkan ve şimdiler de daha şuurlu olmamızın verdiği tesirle hızlanan birtakım akımları tekrar konuşmamızı ve üzerinde düşünmemizi getirdi. Bilenlerin bu akım doğrultusunda uzun vakittir hayatlarını şekillendirdiği, yeni duyanların deneyimlediği tatil akımlarından kimilerini gelecek yıllarda ismini duyacağız.
ÇOK TURİZM (OVERTOURISM)
Çok kalabalığın getirdiği bir turizm akımı olan overtourisme en iyi örnek hiç kuşkusuz Venedik olacaktır. Kapasitesinden fazla turist ziyaretinden ötürü paralı olacağı ve girişlere kota konacağı belirtilen Venedik, mevsimsel olarak çok kalabalıklaşma ve yüksek oranda ziyaretçi akınına uğramasıyla overtourism yani ‘fazla turist’ sıkıntısını yaşıyor. Bu yüzden birçok turist Venedik’e İtalya ziyaretlerinde gitmemeyi ya da düşük dönemde gitmeyi tercih ediyor. Zira çok kalabalıklaşmanın, lokal halkın hayat stillerine müdahale ederek onların ömürlerinde kalıcı değişikliklere neden olacağı ön görülüyor.
Daha izole tatillere merhaba dediğimiz pandemi devrinden evvel de izole olmayı tercih eden tatil severler ‘overtourism’e karşı olarak kalabalık destinasyonları tercih etmiyor; farklı rotaları keşfetmek için planlarını yapıyordu. Covid-19 periyodundan sonra da çok kalabalık destinasyonlar bir müddet tercih edilmeyeceğe benziyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM
Dünyada olduğu üzere Türkiye’de de sürdürülebilir turizm uzun vakittir üzerine çalışmalar yapılan bir akım. Aslında bir akımdan öte muhtaçlık. Tabiata, etrafa, kültürel miraslara saygıyı temel alan sürdürülebilir turizmde turist memnuniyeti de tıpkı sürdürülebilirlik içerisinde yer alıyor. Sürdürülebilirlik projeleri ile turizm alanında birçok faaliyetin yer aldığı bu modelde farklı turizm çeşitlerinin geliştirilmesine yönelik faaliyetler yürütülüyor ve benimsenmesi gereken unsurları tanımlıyor.
Kainatı koruyan, kültürel bütünlüğü sağlayan, biyolojik ve ekolojik süreçlerin ve tabiatın döngüsünün devam ettirildiği kaynaklara sahip çıkan sürüdürülebilir turizm anlayışında lokal halk desteklenirken geçmiş zanaatler geleceğe aktarılıyor ve kuşaklararası ihtiyaçların karşılanması hedefleniyor.
SORUMLU TURİZM
Sürdürülebilir turizme benzeri özelliklere sahip sorumlu turizm, tüketimde sorumlu olmaya dayanıyor. Mahallî halkı desteleyen, mesken sahibi toplulukların refahını artıran ve olumsuz çevresel, ekonomik ve toplumsal sıkıntıların tesirlerini aza indiren sorumlu turizmde bölgesel kararlara mahallî toplulukların da iştiraki sağlanmaktadır.
Çeşitliliğe hürmet duyan, doğal ve kültürel mirasın korunmasına katkı yapan sorumlu turizmi benimseyen sorumlu turistler, lokal halkla daha manalı kontaklar kurar ve lokal kültürel, toplumsal ve çevresel sıkıntıları daha iyi anlayarak daha keyifli tecrübeler yaşıyor. 2020’de yayımlanan Cape Town Bildirgesi’nde yer aldığı tanımlamada ise sorumlu turizm kültürel olarak hassas, turistler ve mesken sahipleri ortasında saygıyı teşvik etmek, lokal gurur ve itimat oluşturmak olarak anlatılıyor.
EKOTURİZM
Sürdürülebilir turizmin bir kolu olan ekoturizm, tabiatın ve kültürel mirasların keyfini sürmeyi ve onları farklı başka incelemeyi temel alıyor. Ekoturizm, turistlere yarar sağlamak, onlara seyahat zevki vermek ve bozulmamış çevresel seyahat rotalarına yönlendirmek üzere maksat benimser ve buna mahallî nüfusun sosyo-ekonomik iştirakini sağlar.
Doğal alanlara hassas turizm akımı olan ekoturizm bu özelliği ile sürdürülebilir kalkınma aracı olarak da görülüyor. Birinci sefer 1992 Rio Etraf Tepesi’nde sürdürülebilir bir dünya ve etraf için ortaya konan kriterlerle şekillenen ekoturizm kavramı etik turizm konusunda da kıymetli bir vurgu yapıyor.
JEOTURİZM
Tıpkı ekoturizm üzere jeoturizm de sürdürülebilir turizm ile benzerlik gösteriyor. National Geographic Traveler’ın getirdiği bir tarif olarak jeoturizm sanayinin gayretlerinden çok bir ‘yer hissine’ odaklanıyor.
Jeoturizm turistlere jeolojik ve jeomorfolojik oluşumları göstererek yer küreyi tanıtmayı gaye alıyor. Tabiat dostu turizm akımlarından biri olan jeoturizm bu bakımdan sürdürülebilir lokal kalkınmayı destekliyor ve değerli bir pozisyonda yer alıyor. Bu turizm akımıyla ortaya çıkan jeoparklar ise geleceğin tatil trendlerinden biri olarak şimdiden yerini alıyor.
ISTEKLI TURİZMİ (VOLUNTOURISM)
Birçok alanda olduğu üzere turizmde de gönüllülük kavramının temel alındığı anlar yaratılıyor. Topluma geri dönen projelerde istekli olarak yer alınmasını temel alan seyahat formu olan voluntourism emek karşılığı maddi bir çıkarım olmadan tatil yapılmasını sağlıyor.
Yani bir işe yardımcı olmanız o işin karşılığında tatil yapmanız manasına geliyor. Bu kimi vakit bir çiftlik işi kimi vakit da eğitim ya da etraf üzerine oluyor. Verdiğiniz emek karşılığında ise konaklama, yeme içme ve ulaşım üzere hizmetlerden fiyatsız olarak yararlanabiliyorsunuz.
Haber7
