Endüstride üretim ağustosta hızlandı. İç pazardaki talep artışının yanı sıra ihracat pazarlarında başlayan toparlanma ile birçok dalda kapasite kullanım oranlarını üst çekti. Yüksek talebe yetişmek için üç vardiyaya kadar çıkan otomotivci tam kapasiteye yaklaşırken, dokuma ve mobilya ihracatla gaza bastı. Kimya, beyaz eşya, demir-çelik, makine, maden ve iklimlendirmede üretim kapasiteleri geçen yıla yaklaştı. Endüstriciler, eylül ayına daha da umutlu giriyor.
PMI’da yeni rekor beklentisi
Endüstrideki süratli yükselişin bu hafta açıklanacak ağustos ayı Satın Alma Yöneticileri Endeksi’ne (PMI) de değerli tesir yapması bekleniyor. Birçok kesim temsilcisi, temmuz ayında Şubat 2011’den bu yana en yüksek düzeyine çıkarak 56,90’a ulaşan Türkiye İmalat PMI endeksinde bu ay yeni bir rekor bekliyor. Hatırlanacağı üzere, endeks, mart, nisan ve mayıs aylarındaki gerilemelerin akabinde güçlenen bir toparlanma yaşamış, uzun devir ortalaması olan 50,8 PMI, son 2 aydır üst üste artış göstermişti.
Endüstrinin önde gelen bölümlerinin temsilcileri, üretim, iç pazar ve ihracatta yaşanan son gelişmeleri anlattı…
OTOMOTİVDE KAPASİTE %90’I AŞTI
En süratli toparlanan dallardan biri olan otomotivde kapasite kullanım oranları yüzde 90’ı aşarken, eylül ve sonraki aylarda üretimin daha da hızlanması bekleniyor. Otomotivciler, ihracatta da toparlanmanın sürdüğüne dikkat çekiyor. Otomotiv Sanayii Derneği’ne nazaran, toplam üretim geçen yıla nazaran yüzde 27 azalarak 636 bin 757 adet oldu. Toplam ihracat, bir evvelki yıla nazaran adet bazında yüzde 36 azalarak 480 bin 425 adet halinde gerçekleşti. Salgın tesiriyle olağanlaşma sürecine devam eden otomotiv sanayiinin hem fiziki ara kullanımı hem de talebin kademeli canlanması nedeniyle yılın birinci yedi aylık devrinde kapasite kullanım oranı yüzde 55 olarak gerçekleşti. Temmuzda iç pazarda yaşanan yüzde 387.5’lik artışla birlikte üretim de hızlandı. Böylelikle, üretimdeki daralma temmuzda yüzde 12’lere kadar düştü. Ağustosta ise endüstride çarklar daha da süratli dönmeye başladı. Honda ve Ford yetkilileri ağustos satışlarında geçen yıla oranla yüzde 200’e yakın artış beklendiğine dikkat çekti.
✓ Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği (TAYSAD) Lideri Alper Kanca: İç pazardaki yüksek talebe bağlı olarak hem ana sanayi hem de yan endüstride büyük bir yoğunluk yaşanıyor. Kimi fabrikalarda üç vardiyaya tekrar dönüldü. Kimilerinde ise fazla mesai var.
MOBİLYADA SON DÖRT YILIN EN SÜRATLI ARTIŞI OLDU
Mobilyada PMl’ın üretim endeksi ve yeni siparişler endeksinde eşik kıymet olan 50 puanın üzerindeki istikrar sürüyor. Bölüm sene sonu için yüzde 20 ihracat artışı bekliyor.
✓ Mobilya Dernekleri Federasyonu (MOSFED) Lideri Ahmet Güleç: Temmuzda Türkiye imalat PMI’nde yaşanan artışın benzerini de mobilya dalında yaşıyoruz. Bilhassa dalın PMI endeksinin, üretim endeksi ve yeni siparişler endeksinde eşik paha olan 50 puanın üzerindeki istikrarı sürüyor. Hatta yeni siparişler ve üretim endeksleri 2016 Ocak’tan beri en süratli artışını gösterdi. Bunda pandemi periyodunda ertelenen satın alma davranışlarının gerçekleşmesi rol oynadı. Üretim tarafına baktıklarında endeks mobilya dalı için yüzde 62,1. İhracat pazarlarından gelen yeni talepler hem yeni talep başlığındaki endeksin yüzde 60.7’ye yükselmesini sağlarken bir yandan da üretim kapasitelerinin artışa geçmesini tetikledi. Mobilya kesimindeki ihracatın temmuzda yüzde 11 artması da bunun temel göstergelerinden birisi olarak görülmeli. Haziran ve temmuz ayındaki toparlanmanın 2020 için umut vermeye devam ediyor. Yılsonunda geçen yıla nazaran yüzde 20’ye yakın bir ihracat artışı bekliyoruz. Bu 4 milyar dolar ihracat demek.
KİMYADA KAPASİTE GEÇEN YILA YAKLAŞTI
Kimya dalında kapasite kullanım oranları mayıs ayında ortalama yüzde 67,08’a kadar inmişken, hazirandan itibaren yükselmeye başladı. Ağustosta kimya kesiminin kapasite kullanım ortalaması 70,85’e çıktı. Fakat dalın ağustos ayları kapasite kullanım ortalaması yüzde 73,28 olurken, 2020 Ağustos ayında kayıp yüzde 3,5 ile sonlu kaldı.
✓ İstanbul Kimyevi Unsurlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Lideri Adil Pelister: Bölümde bu yıl temmuz ayı ihracatımız evvelki aya nazaran yüzde 11 arttı. Geçen yıla nazaran ise yüzde 8,5 geriledi ve 1 milyar 586 milyon dolar oldu. Bölümün 7 aylık ihracatı ise geçen yıla nazaran yüzde 13,78’lik bir gerilemeyle 10,15 milyar dolara ulaştı. İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ağustos ayında geçen yıl 75,49 iken bu yıl 70,13 olarak gerçekleşti. Kimya dalı kapasite kullanım oranını, imalat sanayi genel kapasite kullanım oranı ile karşılaştırdığımızda bölümümüzün daha iyi bir performans sergilediğini görüyoruz. Kapasite kullanım oranına bakarak ağustosta da PMI’nin yüksek olacağını söylemek mümkün. Eylül ayı ve sonraki aylarda ise pandeminin seyri ve alınacak önlemlere nazaran datalar değişkenlik gösterecek.
DOKUMACILIK BÖLÜMÜ, PMI ENDEKSİ’NDE REKOR BEKLİYOR
Dokuma ve hammaddeleri bölümünde ihracat, üretim endeksi, PMI endeksi ve kapasite kullanım oranları üzere ekonomik göstergeler kesimin süratle toparlandığını gösteriyor. Bu datalar ışığında dal ağustos PMI endeksinde rekor bekliyor.
✓ İstanbul Dokumacılık ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz: Bölümün ihracatının son 2 ayda artarken 1-27 Ağustos tarihinde de yüzde 12’nin üzerinde bir artış ortaya koyduğunu söyledi. Ağustos ayı kapasite kullanım oranlarının bir evvelki aya nazaran yüzde 6, haziran ayı dokuma dalı üretim endekslerinin ise yüzde 2,7 artarak imalat sanayii ortalamasının üzerinde bir artış yakaladı. Tüm bu ekonomik göstergeler çerçevesinde kesimimiz PMI endeksinin bu ay rekor kırabileceğini, ihracatımızda da yüzde 15’e yakın bir artış gerçekleştireceğini öngörüyoruz. Nisan ve mayıs aylarında gerileme hazirandan itibaren süratle toparlanma başladı. Hasebiyle önümüzdeki aylarda ihracatımızdaki toparlanmanın daha güçlü hissedileceğini ve salgının tesirlerini süratle kapatacağız.
DEMİR-ÇELİK KESIMI PANDEMİ ÖNCESİNE SÜRATLE DÖNÜYOR
Demir-çelik’te de temmuz prestijiyle kapasite kullanım oranında pandemi öncesi düzeyinin üzerine çıktı. Çelik endüstrinde temmuz ayı kapasite kullanımı 76,2’ye yükselirken birinci yedi aylık oran 67,3 oldu. Ağustosta da bu yükselişin devam etmesi bekleniyor.
✓ Türkiye Çelik Üreticileri Derneği (TÇÜD) Genel Sekreteri Veysel Yayan: Normalleşmeyle birlikte haziran ve temmuz aylarında tekrar artış periyoduna girildi. Ham çelik üretimi temmuzda yüzde 7,5 arttı. Birinci 7 ayda ham çelik üretimi ise bir evvelki yıla nazaran 7,5 artarak 19 milyon 433 tona yükseldi. Ayrıyeten iç piyasa da sonuncu mamul tüketimi haziran ayında yüzde 8,7 arttı. Hem ham çelik üretiminde, hem de en son mamul tüketiminde yaşanan artışın, ağustosta, döviz kurlarındaki dalgalanmanın ve Doğu Akdeniz’deki gerginliğin sebep olduğu belirsizlik sebebiyle, yavaşlayarak da olsa devam edeceğini öngörüyoruz. Kesimimizin, yılın geri kalan kısmında de, sonuncu mamul tüketimindeki artışa bağlı olarak, ham çelik üretimini en az geçen yılın üretimi ile başa baş düzeyde bitireceği, emsal durumun çelik kullanan kesimler için de geçerli olacağı ve bu durumun PMI endekslerini olumlu tarafta
MAKİNEDE KAPASİTE KULLANIMI YÜZDE 66.32’YE ÇIKTI
Makine dalında yılın birinci yarısında yüzde 30 daralma yaşandı. Fakat haziran ve temmuz aylarında iç siparişlerde olağana dönüş çarkların hızlanmasını sağladı. Tekrar de imalatın olağan seviyeye döndüğünü söyleyen bölüm firmalarının oranı yüzde 50’nin altında kaldı.
✓ Türkiye Makina Federasyonu (MAKFED) Genel Sekreteri Zühtü Bakır: Haziran ve temmuz PMI bilgilerinin birçok ülkede olduğu üzere Türkiye’de de yüksek bedeller göstermesini pandemi sürecinde tabandan dönüş. Kesimde şartların olağanlaşmaya devam etmesinin ve müşterilerin faaliyetlerine tekrar başlamasının siparişlere tesirini yapılan anketlerde de gözlemliyoruz. Buna nazaran yılın birinci yarısında yaklaşık yüzde 30 daralma gösteren kesimde haziran ve temmuz aylarında iç siparişlerdeki olağanlaşma seyri ivme kazandı. Nisan ayında yüzde 51,3’e kadar düşen kapasite kullanım oranı kademeli olarak artışa dönerek temmuzda yüzde 64,1 ve ağustosta yüzde 66,3’e yükseldi. Lakin tam olarak iyileşmenin sağlanabilmesi için bu büyümenin daha uzun mühlet devam etmesi gerekiyor.
✓ Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) Lideri Kutlu Karavelioğlu: Temmuz sonu durumunu ve yılsonuna dair beklentileri sorguladığımız ankette, imalatının olağan seviyede sürdüğünü söyleyen firmaların oranı yüzde 50’nin altında kaldı. Ellerindeki siparişlerin üç aya kadar tamamlanacağını söyleyen firmaların oranı ise yüzde 78,8 ki, bu da şayet siparişler büsbütün durursa her 5 firmadan 4’ünün üç aya kadar boşa çıkacağını gösteriyor. Firmaların yüzde 46’sı bu yılsonunda cironun geçen yıla nazaran artmasını, yüzde 40’ının da bilanço kârının yükselmesini bekliyor. Dış satışların 2019 sonundaki düzeye yükselmesi konusunda beklentiler ise büyük oranda 2021’in ikinci çeyreğine dönük ağırlaşıyor.
İKLİMLENDİRMEDE KAYBIN YARISI AĞUSTOSTA TOPARLANDI
İklimlendirme bölümünde birçok firma kapasite artırdı. Ortalama kapasite kullanımı yüzde 80’lere çıktı. Pandemi nedeniyle yaşanan kaybın yarısı ağustosta toparlandı.
✓ TOBB İklimlendirme Meclisi Lideri Zeki Poyraz: İklimlendirme dalı 2019 yılı cari fazla vererek kapattı. 2020 yıla yüzde 2 ihracat artışı ile girdi. Salgın başlaması ile Nisan 2020’den itibaren yüzde 12 ihracat kaybı yaşadı. Salgını en şiddetli devirlerinde bile üretimi kesmeden en fazla yüzde 20 üretim kaybı ile üretimlere devam edildi. İhracatta son 4 aydır yüzde 12 olan kayıp, Ağustos sonu prestijiyle yüzde 6 oldu. Kaybın yarısı ağustosta toparlandı. Kapasite kullanımı yüzde 80’lerde devam ediyor. Kesimde birçok firma kapasite artırımı yapıyor. İklimlendirme kesiminin de rekora koşan bölümlerden olduğu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bildiğiniz üzere dalımız yüzde 50 ihracatını Euro bölgesine yapıyor.”
MADENDE YÜKSELİŞ YIL SONUNA KADAR SÜRECEK
Ağustosta geçen yıla nazaran tüm madenleri kapsayan genel maden ihracatı ölçüde yüzde 4,78, kıymette de yüzde 0,37 artış kaydetti. Kesimde yılsonuna kadar yükselişin devam etmesini bekliyor.
✓ Türkiye Madenciler Derneği Idare Şurası Lideri Ali Emiroğlu: Ağustosta madencilik bölümünde bir toparlanma başladı. Eylül ayı ve takip eden aylarda dünyada pandemi ve memleketler arası gerginlikler konusunda anormallikler yaşanmadığı sürece bu toparlanmanın gelişerek devam edeceğini öngörüyoruz. Önümüzdeki aylarda madencilik dalının hareketlenmesi doğal olarak madenleri hammadde olarak kullanan cam, seramik, demir-çelik, kimya, döküm, boya üzere onlarca dalında sürat kazanmasını sağlayacak.
✓ Türkiye Mermer Doğaltaş ve Makinaları Üreticileri Birliği (TÜMMER) Lideri İbrahim Alimoğlu: TÜlK’in haziran ayı Sanayi Üretimi Endeksi Raporuna nazaran madencilik ve taşocakçılığı dalında bir evvelki yılın tıpkı nazaran yüzde 8 geriledi. Haziranda doğal taş ihracatı pahada yüzde 16 düştü. Fakat, temmuz ve ağustosta evvelki aylara nazaran gözle görülür bir toparlanma oldu. Eylül ayı ve sonrasında fabrikalarımızdaki kapasite kullanımının artarak devam edeceğini öngörüyoruz.
BEYAZ EŞYADA İHRACAT EYLÜLDE HIZLANACAK
Beyaz eşyada karantina müddetince ertelenen talebin harekete geçmesiyle üretimde de çizgiler çalışmaya başladı. Kesimde iç pazar canlanırken, ihracatta kan kaybı sürüyor.
✔ Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği (TÜRKBESD) Can Dinçer: Haziranda toparlanma sürecine girdik, temmuzda ise satışlarımızı rekor düzeylere taşıdık. Ağustosta da toparlanma ivme kazandı. Eylülde ise olumlu ivmenin süreceğini öngörüyoruz. Temmuzda 6 ana eserde iç pazar, geçen yıla kıyasla adet bazında yüzde 58 yükseldi. İhracat da büyük ivme kazanarak geçen yıla nazaran yüzde 18 arttı. İç satış ve ihracat olmak üzere toplam satışlar temmuzda geçen yıla nazaran 2 milyon 974 bin 388 adet satışla yüzde 28 arttı. Bu sonuçta ihracat pazarlarımızda ertelenen talep; iç pazarda ise ertelenen taleple birlikte düğün dönemi, devletimizin sağladığı düşük faizli tüketici kredisi imkânı ve konut satışlarındaki artışın tesiri oldu. Ocak-Temmuz 2020 devri olarak baktığımızda ise iç satışlarımızın geçen yılın birinci 7 ay ile karşılaştırıldığında yüzde 12 arttığını, ihracatta ve üretimde yüzde 9’luk bir daralma olduğunu görüyoruz.
Haber7
