Ayrıntıları uzman isimlere sorduğunu lisana getiren Muharrem Sarıkaya şu tabirleri kullandı;
“Uçuşlar durmuş, gelenlere de PCR testi yapılma mecburiliği getirilmiş olmasına karşın 15 kişi nasıl tespit edildi?… Alışıldığı üzere bir yolunu bulan Türk aklı, Katar ile İngiltere ortasındaki uçuşların devam ettiğini görünce, evvel Doha’ya oradan da İstanbul’a gelmenin bir yolunu bulmuş…
Ortadan 10 günden fazla vakit geçti, neden artık tespit edildi?” sorusunu yöneltince şu cevabı aldım:
“Bunlar bugüne ilişkin olanlar değil. En az 10 gün önceye ilişkin olabilir. Zira PCR testi müspet olanlardan bir de virüsün mutantına yönelik GENOM testi, yani genetik testini yapıyoruz. Bu testin müddeti en az 10 gün alabiliyor. İngiltere’den bize virüsün genetiğine ait datalar yollandı. Onlar elimizde mevcut. Ona baktığımızda bu sonuçları alabildik.”
İşte Muharrem Sarıkaya’nın o yazısı;
İngiltere’de Covid-19’un tesiri tıpkı lakin bulaşma suratı yüksek mutasyonuna rastlanınca uçuşlar durdurulmuştu.
Sondan evvelki Bilim Şurası toplantısı sonrası Bakan Koca da Türkiye’de emsal mutand virüse rastlanmadığını, İngiltere ile uçuşların durdurulduğunu bildirmişti.
Bu kapsamda yurt dışından gelen tüm yolcular için PCR testi yapılma mecburiliği da getirilmişti.
Ortadan bir hafta geçmeden İngiltere’den gelen 15 yolcuda İngiltere’deki mutand virüse rastlandığını evvelki akşam Bakan Koca açıkladı.
Uçuşlar durmuş, gelenlere de PCR testi yapılma zaruriliği getirilmiş olmasına karşın 15 kişi nasıl tespit edildi?
UÇAKLA GELİŞ DEVAM ETMİŞ…
İki gündür konuştuğum Bilim Şurası üyesi ve Bakanlık yetkilerinin aktardığına nazaran İngiltere ile uçuşlar o denli tam durmamış.
Evvelce biletlerini alanlar ve yurda dönmek isteyenler için THY tahliye uçuşu ismi altında devam etmiş…
Alışıldığı üzere bir yolunu bulan Türk aklı, Katar ile İngiltere ortasındaki uçuşların devam ettiğini görünce, evvel Doha’ya oradan da İstanbul’a gelmenin bir yolunu bulmuş.
Fakat hepsine de PCR testi mecburiliği getirildiği için bir sorun olmamış.
EN AZ 10 GÜN EVVEL GELENLER
İşte o 15 kişi de birinci anda tahliye edilen yolcular ortasından çıkmış.
Bunu duyunca hususun bilim tarafında olanlara, “Aradan 10 günden fazla vakit geçti, neden artık tespit edildi?” sorusunu yöneltince şu karşılığı aldım:
“Bunlar bugüne ilişkin olanlar değil. En az 10 gün önceye ilişkin olabilir. Zira PCR testi müspet olanlardan bir de virüsün mutantına yönelik GENOM testi, yani genetik testini yapıyoruz. Bu testin müddeti en az 10 gün alabiliyor. İngiltere’den bize virüsün genetiğine ait bilgiler yollandı. Onlar elimizde mevcut. Ona baktığımızda bu sonuçları alabildik.”
Bu durum gelecekte diğerlerine da rastlanabileceği manasına mı geliyor?
Halk Sıhhati uzmanı, Bilim Konseyi Üyesi Prof. Dr. Levent Akın, bunu bilmenin güç olduğunu belirtti.
Yapılan testler sonucuna nazaran bunun söylenebileceğinin altını çizdi.
Bu ortada Türkiye’de de kimi mutasyonlara rastlandığını fakat bunların etkisiz olduğunu, İngiltere’deki üzere tasa yükselten mutand olmadığını bildirdi.
NEDEN 14’TEN 28 GÜNE ÇIKARILDI?
Bu evrede Prof. Dr. Akın ile birlikte aşı çalışmalarının uyumunu yürüten gruptan Prof. Dr. Serhat Ünal’a bir öteki soruyu yönelttim.
Aşı çalışmaları başladığında istekli denek olanlara ikinci doz aşı 14 gün sonra yapıldı.
Lakin Bakan Koca son Bilim Heyeti toplantısı sonrası iki doz aşı ortasındaki mühletin 28 gün olacağını bildirdi.
Faz-3 çalışmaları sırasında neredeyse bütün ülkelerde 14 gün olarak uygulanan müddet neden bir o kadar, 14 gün daha arttırıldı?
Prof. Dr. Akın, “Bir diğer formda uygulayanlar da var…” var diye kelama girdi, Belçika’nın ülkenin tamamına birinci doz yapılıp tamamlandıktan sonra ikinci doza geçileceğini açıkladığını anımsattı.
Aslında bu mevzu yalnızca Belçika’da değil, son günlerde İngiltere’de de gündemde…
BioNTech’in geliştirdiği aşının tek dozu madem %65 müdafaa sağlıyorsa bu durumda tek doz yapalım, toplumun daha geniş bölümlerini korumuş oluruz bakışı şu basamakta önemli tartışma konusu…
ÜÇ HAFTA TARTIŞMA SONRASI
Prof. Dr. Akın 28 güne çıkarılması konusunu Bilim Kurulu’nda 3 toplantı tartıştıklarını, sonuçta antikor düzeyinin 28 günde daha üst çıktığı görüldüğü için süreyi bu kadar geriye çektiklerini bildirdi.
Aktardığına nazaran Aile Sıhhat Merkezlerinde aşının yapılmasına muhtemelen 15 Ocak tarihi sonrası başlanacak.
Zira bu müddet içinde gelen 3 milyon aşıdan alınan örnekler incelemeye tabi tutuluyor.
Onay alınması için de en az 14 gün mühlete muhtaçlık duyulduğunu belirten Prof. Dr. Levent Akın, bu kapsamda ikinci doz aşının yapılmasının da Şubat ortalarına denk geleceğini, bu müddette Çin ile yapılan muahede gereği daha fazla sayıda aşıya da ulaşılmış olunacağına vurgu yaptı.
MÜDAFAA TEK DOZDA %87, İKİNCİ DOZLA %93’E ÇIKTI
Aşı çalışmalarını baştan beri ülke genelinde takip eden Prof. Dr. Serhat Ünal aşı çalışmaları devam ederken yapılan acil kullanım onayı kapsamında yapılan kıymetlendirme sonucunda aşı olanlardaki muhafaza düzeyinin gitgide arttığına tanıklık ettiklerini söyledi.
YÜZDE 86-87 DÜZEYİNDE
Gönüllülere aşı yapılmaya devam ettiği için bedellerin daima değiştiğini anımsatan Prof. Dr. Ünal, son kıymetlendirme kapsamında aşının muhafaza gücünün %93’e çıktığını belirtti.
Bunun birinci 14 gündeki müdafaasının da %86-87 düzeyinde olduğuna vurgu yaptı.
Lakin sıhhat çalışanlarının korunmasının çok daha kıymetli olduğunu, riski en yüksek olan bu kesim ile 65 yaş üstüne aşının çabucak uygulanmasında yarar gördüğünün de altını çizdi.
ANTİKÖR SEVİYESİ 28’DE YÜKSELİYOR
Prof. Dr. Serhan Ünal, buna rağmen aşının birinci dozunun yapılmasından 28 gün geçtiğinde vücuttaki antikor düzeyinin 4 güne nazaran çok daha yüksek olduğunun görüldüğünü belirtti.
Hatta aşıya daha fazla sayıda ulaşılması halinde sıhhat çalışanının belli bir mühlet sonra üçüncü doz aşı yapılmasının faydalı olacağını da belirtti.
Prof. Dr. Ünal’ın kelamları aslında son periyot başta İngiltere ve Belçika olmak üzere bir çok batılı ülkede tartışılıyor.
Üstte da belirttiğim üzere soru çok açık:
“Aşı tak doz yapılınca %65, ikinci dozla %96 müdafaa sağlıyor. Daha çok bireye tek doz ile daha az muhafaza mı, yoksa daha az bireye iki dozla daha çok müdafaa mı?”
İngiltere ikinci yola yanlışsız gidiyor…
GÜNDE KAÇ KİŞİ AŞILANACAK?
Bu kademede Halk Sıhhati uzmanı olması münasebetiyle Prof. Akın’a bir günde kaç şahsa aşı yapılabileceğini sordum.
Aktardığına nazaran, Türkiye’nin aşı yapma kapasitesi zorlandığında 2 milyona kadar çıkabiliyormuş.
Fakat aşı olacakların toplumsal uzaklığı de dikkate alındığında bu sayıya çıkmanın olanaksızlığına Prof. Dr. Akın da vurgu yaptı ve ortalama bir ile 1.5 milyon bireye yapılabileceğini bildirdi.
Bunun için planlama da yapılmış.
Olağanda bir aşının yapılması ortalama 3,5 dakika almış.
Aşı olanların rastgele bir alerji yahut olumsuz semptoma karşı müşahede altında tutulmaları gerektiği için yarım saat kadar da beklemeleri gerekiyor.
EL SUYUYLA DEĞİRMEN DÖNMEZ
Prof. Dr. Akın’ın hesabına nazaran bu durumda aşı merkezlerinde iki saat içinde 6 kişi beklemeye başlar.
O nedenle aşının her bireye 10 dakika orta ile yapılması planlanmış bunun yığılmanın önüne geçmek için en iyi formül olduğu kararına varılmış.
Bu durumda gelecek olanlar da dikkate alındığında aşıdan hiç bir fire verilmez ise Mart sonuna kadar 25 milyonun aşılanması muhtemel.
Lakin Almanya’da görüldüğü üzere kimi problemlerle karşılaşılması da beklenen…
Bir de Çin’de hafifçe kendini gösteren salgının yine yükselmesi nedeniyle gelmesinde problemle karşılaşılması da eklenirse, en iyi umut yeniden kendi üreteceğimiz aşıda görülüyor…
Umarım Prof. Dr. Özdağrendeli’nin Erciyes Üniversitesi’ndeki aşı çalışmasının Faz-2 çalışmasına bu ay ortasında başlanabilir.
Aşıyı üretecek fabrikanın GMP dokümanı ve denek olacakların sıhhat taraması bu mühlet içinde sonuçlanır ve Nisan’da Faz-3 etabına geçilir…
Yoksa dünyanın aşıya bu kadar çok muhtaçlık duyduğu bir süreçte kasvetler daha da artar…
Atalarımızın dediği üzere, “(başkasının) el suyuyla değirmen dönmez…”
Haber7
