Rusya’nın Ukrayna’ya atakları besin arzının yanı sıra gübre fiyatlarını da olumsuz etkiledi. Bilhassa fakir ülkelerde bu yıl gübre tedarikinde ıstırap yaşanmasından ve gübre fiyatlarının artmasından kaygı ediliyor. Tarım uzmanları, endüstrileşmiş ülkelerde de fahiş gübre fiyatlarının besin hususlarının fiyatlarını artırdığına dikkat çekiyor. Ayrıyeten Almanya’nın da ortalarında bulunduğu Avrupa ülkelerinde tarımda daha az gübre kullanılmasının, hasadın daha az olmasına yol açabileceği tabir ediliyor.
Küresel hammadde piyasaları konusunda kamuoyu araştırmaları yapan Londra merkezli CRU Kümesi, Ukrayna’daki savaş ve bu savaşın milletlerarası ticarete tesirleri nedeniyle gübre fiyatlarının rekor seviyede arttığı tespitinde bulundu. CRU Kümesi’nin tahlili, gübre fiyatlarının savaşın öncesinde artmaya başladığını ortaya koyuyor. 2020 yılı başından bu yana azotlu, fosforlu ve potasyumlu gübrelerin fiyatının üç kat arttığını belirten CRU Kümesi, buna neden olarak güç fiyatlarındaki süratli artışı gösteriyor.
Frankfurt merkezli Tarım Sanayicileri Birliği’nden Sven Hartmann, gübre ve güç fiyatları ortasındaki ilişkiyi şu sözlerle açıkladı: “Doğal gaz bir güç kaynağı olduğu üzere amonyak üretimindeki temel hammaddelerden birini oluşturuyor; bu da azotlu gübrelerin en kıymetli temel hususu. Bu nedenle de doğal gaz fiyatları, azotlu gübrelerin üretim maliyetinin yüzde 80 ila 90’ını oluşturuyor. Bu durumdan bilhassa Avrupa’daki üreticiler etkileniyor.”
Rusya’nın gübre üretimindeki rolü
Doğal gazın yanı sıra azot, fosfor ve potasyum tedarikçileri ortasında bulunan Rusya, dünya piyasalarında gübre konusunda da değerli bir rol oynuyor. Bitkilerin büyümesinde azot, köklerin gelişmesinde ve çiçeklerin açmasında fosfor ve potasyum vazgeçilmez unsurlar ortasında bulunuyor.
Amonyak ihracatında ana güzergah sayılan Karadeniz üzerinden ticaretin “tamamen bloke” olduğunu belirten CRU Kümesi analistlerinden Shruti Kashyap, bunun çiftçiler açısından hiç de yeterli bir haber olmadığının altını çizerek, “azotun bitkiler için bebek maması” fonksiyonu gördüğünü vurguladı.
Gübre üretiminin durması kaygısı
Hızla artan güç fiyatlarının sonuçlarını gübre üreticileri, satıcılar ve çiftçiler geçen yıldan beri hissediyordu. Avusturyalı gübre üreticisi Borealis sözcüsü, üretimlerini süreksiz olarak azalttıklarını, ekonomik nedenlerle tesislerde üretimin durdurulmasının düşünebileceğini söylüyor.
CRU Kümesi’nden Kashyap da geçen yılın son çeyreğinde birçok gübre üreticisinin üretimi süreksiz olarak durdurduğunu, şu anda da Avrupa’da üretimde kısıtlamalar olduğunu aktardı.
Almanya’da tarım eserleri ticareti yapan Baywa şirketi İdare Heyeti Lideri Klaus Josef Lutz, Almanya’ya gübre satışlarının geçen yıl yüzde 7 azaldığını söylüyor. Kısa vadede gübre fiyatlarının düşmesini kimsenin beklemediğini belirten Lutz, fiyatların daha da artacağı görüşünde. Kashyap da, yılın üçüncü çeyreğine kadar fiyatların artacağı öngörüsünde bulunuyor. Çiftçilerin az gübre kullanmasının ise eserlerin randımanını düşürmesinden tasa ediliyor.
Rusya’dan gübre ithal edilememesi Avrupa’daki çiftçiyi zora sokuyor
Ticaret güzergahı değişebilir
Shruti Kashyap’a nazaran, Ukrayna’daki savaşın tarım üzerindeki tesirlerini dünyada en fazla hissedecek olan bölgeler Afrika ve Güney Amerika. Kashyap, kimi gübre çeşitleri yetersiz kalırken, kimilerinde çok fiyat artışının, çiftçilerin gübre alamamasına yahut almak istememesine yol açabileceğini belirtti. Milletlerarası ticaret güzergahında da değişiklik yaşanabileceği ve Orta ve Yakın Doğu’daki üreticilerin Avrupa pazarında ehemmiyet kazanabileceği varsayımında bulunan Kashyap, güç fiyatları artmadığı ve büyük üreticiler üretimi durdurmadığı sürece güzergahın Avrupa’daki fiyatların sabitlenmesine katkıda bulunabileceğini tabir etti.
dpa / JD,ET
© Deutsche Welle Türkçe
